از دست دادن یک شخص عزیز، از تلخ ترین اتفاقاتی است که هر شخصی در زندگی خود تجربه می کند. در چنین شرایطی، افراد نزدیک به شخص متوفی در شرایط روحی بسیار نامناسب و ناگواری قرار می گیرند که مدت ها زندگی آن ها را تحت تاثیر قرار می دهد. یکی از اقداماتی که پس از درگذشت یک شخص از سوی خویشاوندان و نزدیکان او انجام می شود، برگزاری مراسم مجلس ترحیم است.
مجلس ترحیم مراسمی است که از سوی خانواده مرحوم برای گرامی داشت یاد او و سوگواری برگزار می گردد. آشنایان و دوستان متوفی در این مراسم حضور یافته و با این کار به همدردی با خانواده داغدار می پردازند تا از این طریق درد و اندوه فراوان آن ها را کمتر کنند. حضور در مراسم مجلس ترحیم می تواند مایه دلگرمی و تسلای خاطر خانواده متوفی و آرامش یافتن روح آن مرحوم بشود.
برگزاری مراسم مجلس ترحیم پیشینه ای طولانی در تاریخ و فرهنگ ایران دارد. این مراسم از دیرباز مورد احترام بوده و آداب خاصی در برگزاری آن لحاظ می شود. مردم مناطق و فرهنگ های مختلف آداب و رسوم گوناگونی برای سوگواری برای درگذشتگان خود دارند؛ اما برخی ویژگی ها در این مراسم مشترک است. یک اصل اساسی این است که حضور در مجلس ترحیم یک شخص و طلب آمرزش برای او بهترین راه همدردی با نزدیکان وی است.
همان طور که گفته شد، مجلس ترحیم مراسمی محترم و ارجمند است و باید در برگزاری آن آداب و رسوم مخصوص آن منطقه و فرهنگ اجرا شود. در ادامه به بیان مهم ترین آداب و رسوم در برگزاری مجلس ترحیم خواهیم پرداخت.
مهم ترین آدابی که باید در برگزاری مجلس ترحیم مورد توجه قرار داد
مکان برگزاری مجلس ترحیم معمولا مسجد، تکیه و یا منزل خود شخص مرحوم است. آشنایان و دوستان مرحوم معمولا برای همدردی و عرض تسلیت بنرها و پلاکاردهایی برای تسلیت بر روی دیوار خانه شخص متوفی نصب می کنند. هم چنین یکی از اقدامات مرسوم آن است که در محل برگزاری مراسم مجلس ترحیم تاج گل هایی برای احترام به بازماندگان از سوی بقیه آشنایان فرستاده می شود.
در جایی از مسجد یا خانه که مجلس ترحیم برگزار می گردد، معمولا عکسی بزرگ از مرحوم با یک روبان مشکی رنگ در گوشه آن قرار داده می شود. در کنار عکس نیز شمع های روشن، قرآن، عود و گلاب پاش قرار داده می شود. هم چنین برای تزیین بهتر و داشتن نمایی زیباتر، از گل های سفید رنگ نیز در کنار این موارد استفاده می گردد.
در ورودی مسجد یا خانه، اقوام و بستگان درجه یک مرحوم مانند فرزندان وی می ایستند تا از مهمانان و حضار استقبال کرده و برای حضورشان از آن ها قدردانی کنند.
در طول مراسم در بین افرادی که حاضر شده اند، حلوا و خرما توزیع می شود. مردم با خوردن حلوا و یا خرما فاتحه ای برای متوفی خوانده و برای روحش طلب آمرزش و آرامش می کنند. هم چنین مرسوم است در میان شرکت کنندگان در مراسم قرآن های کوچک حزبی توزیع بشود تا ثواب آن ختم قرآن جمعی نیز به روح مرحوم برسد. مسئولیت توزیع این موارد بر عهده خدمه آن مسجد یا بستگان متوفی است.
رایج است که در مراسم زمانی هم به سخنرانی یک واعظ اختصاص داده شود. هم چنین بسیاری از افراد بخشی از مراسم مجلس ترحیم را به روضه خوانی برای مرحوم اختصاص می دهند.
در بسیاری از مناطق رسم است که از مهمانان و حاضرانی که در مراسم بوده اند، با غذا پذیرایی شود. صرف غذا پس از پایان یافتن مراسم خواهد بود. یکی راه مرسوم دیگر نیز آن است که غذایی را به مستحقان می دهند تا از این طریق ثواب بیشتری به روح فرد متوفی برسد.
اگر مراسم در مسجد برگزار شود، افرادی که در مجلس ترحیم حاضر شده اند خانواده متوفی را تا منزلشان بدرقه می کنند تا به این ترتیب نهایت ابراز همدردی را داشته باشند. هم چنین در بسیاری از مناطق رایج است که مردان آن خانواده را تا مغازه شان مشایعت کرده و آن ها را در باز کردن مغازه بسته شان همراهی می کنند.
معمولا در پایان مراسم، یکی از اشخاص نزدیک به شخص درگذشته در میان جمع حاضر شده و از آن ها برای حضورشان در مراسم و ابراز همدردی، تشکر و قدردانی می کند. بهتر است در این زمان اطلاعات مربوط به مراسم های بعدی (مانند مجلس هفتم یا چهلم) به مردم اعلام گردد تا بتوانند در آن حضور یابند.
سایت مجلس ترحیم مجازی
یکی از مشکلات مهمی که امروزه در برگزاری مراسم های مختلف مانند مجلس ترحیم وجود دارد، بیماری کرونا و محدودیت های ناشی از آن است. شیوع و همه گیری کرونا موجب شد تا سبک زندگی انسان ها در سارسر جهان دستخوش تغییر شده و اجتماعات و گردهمایی های مختلف با محدودیت روبرو شوند. کرونا حتی نحوه فعالیت کسب و کارها و آموزش را هم تحت تاثیر خود قرار داد. برگزاری مراسم مجلس ترحیم نیز مانند بسیاری موارد دیگر، به خاطر کرونا با مشکلات فراوان روبروست.
یک راهکار ایمن و منطقی در این شرایط، استفاده از بستر اینترنت و امکانات آن برای برگزاری مجلس ترحیم است. همانند بسیاری از فعالیت های دیگر مانند آموزش که به صورت آنلاین به کار خود ادامه می دهند، مجلس ترحیم را هم می توان در شرایط کرونایی به صورت آنلاین و اینترنتی برگزار کرد. برگزاری مراسم به این شیوه روشی کاملا امن است و هیچ گونه خطری ندارد.
وبسایت مجلس ترحیم مجازی این امکان را فراهم کرده است که نزدیکان و بستگان شخص متوفی بتوانند برای او به صورت مجازی آگهی فوت منتشر کرده و مجلس ترحیم برگزار کنند. شیوه کار این سایت به این صورت است که شما می توانید برای مراسم مورد نظر خود صفحه ای ایجاد کرده و مشخصات مرحوم و مراسم را در آن ثبت کنید. سپس لینک اختصاصی آن صفحه را برای سایر آشنایان آن مرحوم می فرستید تا بتوانند از آن صفحه بازدید کنند. بازدیدکنندگان می توانند نام و پیامی جهت تسلیت در صفحه ثبت کنند.
وبسایت مجلس ترحیم مجازی امکانات مفیدی برای گرامیداشت یاد و خاطره عزیزان از دست رفته فراهم کرده است. این وبسایت راهی مفید و عملی برای برگزاری مجلس ترحیم و گرامیداشت خاطره درگذشتگان ایجاد کرده است.