حدیثی گران و عجیب از امام رضا(ع)

رهنمودهاى تربیتى و اخلاقى امام رضا علیه السلام همواره الگوساز بوده و نقشی کلیدی در سبک زندگی آرمانی داشته است. آن بزرگوار در بیانی زیبا  بهترین کارها برای حُسن عاقبت و به عبارتی بهتر عاقبت بخیری را توجه به عظمت خداوند و قدردانی از نعمتهای او و ایجاد رابطه محبت آمیز با اهل بیت (ع) بر شمرده و به نقل از پدران بزرگوار خویش می فرماید:  ان اردت ان یختم بخیر عملک حتی تقبض و انت فی افضل الاعمال فعظم لله حقه ان لا تبذل نعمائه فی معاصیه و ان تغتر بحلمه عنک و اکرم کل من وجدته یذکر منا او ینتحل مودتنا ثم لیس علیک، صادقا کان او کاذبا، انما لک نیتک و علیه کذبه؛ اگر می‌خواهی کارت به خیر ختم شود

بسم الله الرحمن الرحیم

عامل دلزدگی از تقوا

اگر «تقوا» برای ما طوری معرفی شود که تنها بُعد سلبی آن مورد توجه قرار گیرد، آن‌گاه ما صرفاً خود را به تقوا «مجبور» خواهیم دید؛ و از سر «اضطرار» با آن کار خواهیم داشت. در حالی که باید تقوا برایمان محبوب نیز باشد؛ و غیر از ضرورت، زیبایی آن را هم ببینیم، و از تصوّر تحقّق آن در روح خود احساس لذت بکنیم.

دیدن زیبایی‌های یک امر معنوی، و محبوب قرار دادن آن در دل، یک امر خدایی است، که فرمود: «وَ لکِنَّ الله حَبَّبَ اِلَیکُمُ الإیمَانَ وَ زَیَّنَهُ فِی قُلُوبِکُم؛ و اما خدا ایمان را محبوب شما نمود و آن را در دل‌هایتان بیاراست.»(حجرات/7) تردیدی نیست با جامع‌نگری و درک دقیق داشتن از مفاهیم دینی، می‌توانیم به درک زیبایی‌های این مفاهیم و درج محبت آنها در دل بهتر دسترسی پیدا کنیم.

بسم الله الرحمن الرحیم

طمع عبارت است از توقّع داشتن در اموال مردم ، و آن نیز یكى از شاخه هاى دوستى دنیا و از انواع آن است . طمع از جمله رذائل هلاك كننده است .

رسول اكرم صلى اللّه علیه و آله و سلم فرمود: ((إ یّاك و الطّمع ، فانّه الفقر الحاضر)) ((زنهار طمع مورز كه آن فقر حاضر است )).

و امیر مؤ منان علیه السلام فرمود: ((استغن عمّن شئت تكن نظیره ، و ارغب الى من شئت تكن اءسیره ، و اءحسن الى من شئت تكن امیره )).

((از هر كه خواهى بى نیاز باش كه نظیر او خواهى بود و به هر كه خواهى طمع بند كه اسیر او خواهى شد، و به هر كه خواهى احسان كن كه امیر او خواهى گشت )).

بسم الله الرحمن الرحیم

راه معالجه حرص و تحصیل صفت قناعت این است كه :

1- علاج علمى : خوبى و شرافت و عزت نفس و فضیلت آزادگى را كه در قناعت نهفته است به یاد داشته باشد و بدى و پستى و تحمّل خوارى و ذلّت و پیروى از شهوت و هواى نفس را متذكّر باشد. و بداند كه هر كه عزت نفس را بر شهوت شكم بر نگزیند كم عقل و ناقص الایمان است . سپس ‍ توجّه كند كه گرد كردن مال و ثروت چه آفات دنیوى و عقوبت هاى اخروى در پى دارد، و بیندیشد كه بزرگان خَلق و شریفترین و عزیزترین آدمیان یعنى پیامبران و اوصیاى ایشان و پیروان پارساى آنان چگونه به اندكى از دنیا قناعت و شكیبائى كردند. و در شیوه كافران از یهود و نصارا و مردمان فرومایه و مال اندوز و پول پرست بنگرد كه چگونه در خوشگذرانى و تن پرورى و جمع ثروت بسر مى برند.

بسم الله الرحمن الرحیم

بدان كه : به حسب آیات سوره قدر و اوایل سوره حم دخان و روایات مباركات متواتر است :

شب قدر شبى است كه تمام امور و وقایع سال از كوچك و بزرگ ، مرگها و روزیهاى مردم و بلیات و تمام آنچه تا سال آینده واقع مى شود، در شب قدر مقدر مى شود به نحو مفصل از جزئى و كلى . و ملائكه و روح - كه اعظم است از ملائكه - نازل مى شود و تمام مقدرات را از جانب پروردگار عالم بر اشرف كل مخلوقات عرضه مى دارند. مثل نوكران كه از جانب سلطان قانون جریان امور كشور را بر رئیس الوزراء عرضه بدارند.

و به حسب ظاهر آیات و روایات متواترات شب قدر استمرار دارد و انقطاعى براى آن نیست تا روز قیامت و هر سال ادامه دارد. و در این اختلافى بین امامیه نیست . و اكثر علماى عامه نیز قبول دارند.

بسم الله الرحمن الرحیم

 از ابواب رحمت انفاق در راه خداست از آنچه خداوند به او لطف فرموده ؛

چه مال باشد و چه علم و چه قوت و قدرت كه به قوت خود اعانت كند ضعیف را. مثلا دست كورى را بگیرد و او را به مقصدش ‍ برساند، و اعانت كند مسافر یا غیر مسافر را براى برداشتن متاعش ، یا دفع كند شر ظلم ظالم را از مظلوم و امثال آن .

و چه وجاهت و آبرو و اعتبار باشد كه خداوند به او لطف كرده است ، كه سعى كند بر برآوردن حاجت دینى خود، یا دفع كند غیبتى یا تهمتى را از برادر دینى .

 

بسم الله الرحمن الرحیم

 امام صادق (علیه السلام ) دراین باب فرموده اند: نماز سه ثلث است ؛ یكى طهور (كه وضو و غسل و تیمم است ) و یكى ركوع و دیگرى سجود. و این كمال اهمیت به ركوع و سجود است كه نماز با این عظمت و اهمیت سه قسمت شده است و این سه قسمت اعظم و اهم تمام اجزاى نماز است چنانكه گویا تمام نماز همین سه جزء شده است . بلكه طهور نیز مقدمه این دو است و نمازى كه ركوع و سجود ندارد، طهور نیز براى آن لازم نیست . مثل نماز میت كه چون ركوع و سجود ندارد، طهور براى او واجب نیست . چنانكه امام هشتم صلوات الله علیه در روایت علل اشاره به این فرموده است .

بسم الله الرحمن الرحیم

فضیلت و ثواب قرائت سوره شریفه قل هو الله احد پس زیادتر از آن است كه بتوان احصا كرد. در تفسیر برهان و در كتاب وسائل و مستدرك و بحار و كتاب وافى روایات زیاد در ابواب متفرق در مدح و عظمت و فضیلت و شرافت این سوره شریفه نقل كرده اند.

از آن جمله روایات زیادى است كه مفاد آنها این است : كسى كه یك مرتبه سوره قل هو الله را بخواند، گویا ثلث قرآن را خوانده است . و اگر دو مرتبه بخواند، گویا دو ثلث قرآن را خوانده . و اگر سه مرتبه بخواند، مثل آن است كه تمام قرآن را خوانده است .

بسم الله الرحمن الرحیم

عظمت سوره مباركه حمد از اخبار گذشته استفاده مى شود. چون كه آن را به ازاى قرآن و معادل قرآن و اشراف گنجهاى عرش قرار داده است .

صدوق در من لا یحضر از فضل بن شاذان از امام رضا صلوات الله علیه نقل كرده كه در روایت بیان علل احكام فرمود: ابتدا شده در نماز به سوره حمد، براى آنكه در قرآن مجید و سایر كلام نیست كلامى كه جمع شده باشد در او جوامع خیر و حكمت الاهیه مانند سوره مباركه حمد...

صدوق در كتاب ثواب الاعمال از على بن ابى حمزه بطائنى نقل كرده است كه گفت : امام صادق (علیه السلام ) فرمود: اسم اعظم خدا جدا جدا شده در سوره مباركه حمد.

بسم الله الرحمن الرحیم

دو گروه که نماز، آن ها را لعن می کند                     

مرحوم آیت‌ا... مجتهدی:

کسانی که نماز را در اول وقت نمی‌خوانند، نماز آن‌ها را نفرین می‌کند و می‌گوید خدا تو را ضایع و خراب کند همان طور که تو مرا ضایع و خراب کردی.

به همین خاطر هم هست که این گونه افراد همیشه گرفتار هستند و می‌‌گویند آقا هر کار می‌کنیم نمی‌شود این کار، آن کار. دلیلش این است که نماز اول وقت نمی‌خوانی و پدر و مادر از دست تو ناراضی هستند.

از ملا می‌پرسند: چرا هر کار می‌کنیم کارمان به سامان نمی‌شود؟[در جواب گفت] برای این‌که نماز اول وقت نمی‌خوانی و نماز هم نفرین‌تان می‌کند.

استاد ما مرحوم آقای برهان 65 سال پیش بر روی منبر می‌گفت و من هنوز یادم هست که می‌فرمود: آن کسی که نماز مغرب را آن قدر دیر بخواند که آسمان پر از ستاره شود، چنین کسی ملعون است.

به همین خاطر هم بود که هنوز توی مأذنه گل‌دسته قم اذان می‌گفتند و وسط‌های اذان بود که آیت‌ا... مرعشی نجفی به رکوع می‌رفتند؛ یعنی آن قدر نماز را زود شروع می‌کرد که مبادا ستاره به آسمان بیاید. صبح‌ها هم همین طور. اگر کسی آن قدر نماز صبحش را دیر بخواند که آسمان دیگر ستاره‌ای نداشته باشد، چنین کسی هم ملعون است.

بنابراین دو نفر ملعون هستند: اول آن کسی که آن قدر نماز مغرب را دیر بخواند که آسمان پر از ستاره شود و دوم آن کسی که آن قدر نماز صبح را دیر بخواند که ستاره‌ای در آسمان باقی نمانده و نزدیک طلوع آفتاب باشد. این دو نفر ملعون هستند، یعنی از رحمت خدا به دور می‌باشند.

شیخ رجبعلی خیاط می‌گفت: من هر وقت که نماز می‌خواندم، نمازهایی مثل نماز امام زمان یا نماز جعفر طیار، از خداوند حاجتی می‌خواستم. یک روز گفتم بگذار یک بار برای خود خدا نماز بخوانم و حاجتی نخواهم. شاعر می‌گوید:

تو بندگی چو گدایان به شرط مزد نکن

که خواجه خود روش بنده‌پروری داند

همان شب، شیخ رجبعلی خیاط در عالم خواب دید که به او گفتند چرا دیر آمدی؟ یعنی تو باید 30 سال پیش به فکر این کار می‌افتادی، حالا سر پیری باید بفهمی و نماز بخوانی و حاجتی طلب نکنی؟

ما هر وقت جایی گیر می‌کنیم و اصطلاحا دم‌‌مان در تله‌ای گیر می‌کند، می‌گوییم خدا. این شعر را استاد من شیخ اکبر برهان 62 سال پیش در مسجد لرزاده بر روی منبر می‌خواندند و من هنوز به یاد دارم که:

هر وقت که سرت به درد آید

نالان شوی و سوی من آیی

چون درد سرت شفا بدادم

یاغی شوی و دگر نیایی

ما هر وقت با خدا کار داریم، خدا را صدا می‌زنیم. چه قدر خوب است وقتی هم که کاری نداریم، بگوییم خدا.

منبع : نشریه پرتو سخن شماره703

بسم الله  الرحمن الرحیم

به حضرت آیت الله بهجت (ره ) گفتند : کتابی در مورد اخلاق معرفی کنید ایشان فرمودند : نیازی به کتاب نیست یک کلمه کافیست

(( خدا می بیند ))

بسم الله الرحمن الرحیم

تطهیرقلب، شرط تاثیر طاعات       

مرحوم نراقی(قدس سره) می­فرماید: اخلاق ناپسند در قلب، مزرعه معاصی است. هرکس قلبش را از این اخلاق مذمومه پاک نکند، طاعت­های ظاهری برای وی اثری نخواهد داشت. چنین فردی نماز می­خواند اما پاسخی از جانب خداوند نمی آید، روزه می گیرد اما اثری در حال او ندارد. چرا؟ چون اساس، تطهیر قلب است. یکی از علمای اخلاقی می فرماید: اگر می خواهید درب تمام خیرها را به روی خودتان ببندید متکبر شوید و اگر می خواهید درب تمام خیرها را به روی خودتان باز کنید متواضع شوید. چه تعبیر زیبایی است.

امام صادق علیه السلام فرمودند: «مَن تواضَعَ لِلّه رَفَعَهُ اللّه و مَنْ تَکَبَّرَ وَضَعَهُ اللّه »[1]؛ هر کسی برای خدا فروتنی کند، حق تعالی او را بلند گرداند و هر که تکبّر کند، خداوند او را پست کند!

اگر طاعاتی که خداوند برای تطهیر انسان قرار داده است انسان را از ناپاکی تمیز کرد، انسان سال به سال پاکتر می شود. امسال کمی پاک می شود سال بعد هم کمی تطهیر می­شود و هر روز نسبت به دیروز پاک­تر می­شود. در روایت است هرکس یک عیب خود را برطرف کند، خداوند ده عیب او را به او نشان می­دهد و اگر ده عیب خود را اصلاح کند، خداوند صد عیب او را به او نشان می­دهد تا اصلاح کند. حضرت می فرمایند: مواظب باش دو روزت مساوی نباشد. اگر تو حرکت کنی خداوند هم حرکت خواهد کرد. در روایت هست که خداوند می فرماید: «من یتقرب الى شبرا اتقرب الیه ذراعا، و من تقرب الى ذراعا اتقرب الیه باعا، و من اتانى بمشى اتیته هرولة»[2] اگر تو به سوی من یک وجب حرکت کنی من یک ذراع به سوی تو خواهم آمد. و اگر یک ذراع بیایی من یک باع[3] به سوی تو خواهم آمد و هرکس با راه رفتن عادی به سوی من بیاید من با هروله به سوی او خواهم آمد.

یکی از علما می گوید: در نجف، در حرم حضرت کشفی به من دست داد. دیدم شخصی دستش را دراز کرده به حضرت می گوید: بِده! و ایشان می دهند. باز هم می گوید: بِده! بازهم حضرت می­دهد. به کم قانع نبود.

گمان مبر که به پایان رسید کار مغان      هزار باده ناخورده در رگ تاک است[4]

آن قدر آن مرد از حضرت علی علیه السلام خواست تا اینکه حضرت دست او را گرفت و در آن طرف ضریح کنار حوض کوثر نشاند.

به حضرت علی علیه السلام گفتند: آیا تو ساقی کوثر هستی؟ حضرت فرمودند: من در دنیا هم، ساقی هستم.

[1] - اصول کافی ج 2 ص 122 همچنین این حدیث در نهج الفصاحه از پیامبر اکرم 6 نیز روایت شده است.

[2] - مستدرک الوسائل ص297 و همچنین صحیح بخارى ج 9 ص 148 كتاب توحید/ صحیح مسلم ج 8 ص 67 كتاب الذكر/ سنن ابن ماجه ج 2 ص 1255 كتاب ادب

[3] - در لغت نامه مجمع البحرین معنای کلمه باع این چنین بیان شده: قَدرُ مَدِّ الیَدَینِ یعنی به اندازه دو دست باز

[4] - اقبال لاهوری

بسم الله الرحمن الرحیم

 از ابواب رحمت روزه است .

وجوب روزه و عذاب تارك آن

بدان كه : وجوب روزه ماه رمضان از ضروریات دین است و منكر آن با التفات و توجه به آنكه ضرورى است ، كافر و نجس است . و اگر خورنده روزه ماه مبارك رمضان بدون عذر شرعى ، حلال بداند خوردن روزه را و اظهار كند كه گناهى بر او نیست ، حد او كشتن است . و اگر اظهار كرد كه بد كرده و گناهكار است ، او را تازیانه مى زنند. و در مرتبه سوم او را مى كشند.

ولكن احتیاط آن است كه مرتبه سوم او را تازیانه بزنند و بعد در مرتبه چهارم او را بكشند.

شیخ صدوق در كتاب عقاب الاعمال به سند خود از امام صادق (علیه السلام ) نقل كرده كه فرمود: كسى كه یك روز از ماه مبارك رمضان را افطار كند، از ایمان خارج شود.

شیخ مفید در مقنعه مثل این را از امام صادق (علیه السلام ) نقل فرموده . و در وسائل و مستدرك از كتابهاى دیگر هم نقل كرده اند.

بسم الله الرحمن الرحیم

در این فصل به روایت صحیح حماد بن عیسى كه در كتاب كافى و تهذیب و من لا یحضر و غیر اینها به اسانید صحیحه نقل شده اكتفا مى كنیم .

حماد گوید: امام به حق ناطق جعفرالصادق صلوات الله و سلامه علیه به من فرمود: اى حماد، خوب مى توانى نماز بخوانى ؟ گفتم : اى آقاى من ، كتاب حَریز را كه در نماز است مى دانم . فرمود: برخیز یك نمازى بخوان .

حماد مى گوید: حركت كردم و نمازى خواندم . فرمود: چقدر قبیح است كه شخصى شصت یا هفتاد سال بر او بگذرد و یك نماز تام و تمام كامل انجام نداده باشد!

حماد گفت : پس من در نفس خود ذلت و خوارى یافتم و عرض كردم : فداى تو شوم ؛ مرا نماز تعلیم فرما.

بسم الله الرحمن الرحیم

بدان كه : آیات و روایات در فضیلت صدقه دادن زیاد و خارج از حد احصاست . و از آیات و روایات استفاده مى شود كه :

صدقات را ذات مقدس حق قبول مى فرماید، و سبب بركت و زیادى مال مى شود، و باعث اداى دین مى شود.

صدقه مردن بد را برطرف مى كند، و عمر را زیاد مى كند.

صدقه از صاحبش هفتاد مردن بد را برطرف مى كند.