منطقه عسلویه با كشف میادین عظیم گازی در سال‌های گذشته دستخوش تحولات بسیار زیادی شد. واحدهای پتروشیمی احداث شده دركنار میادین گازی یكی از بزرگ‌ترین پروژه‌هایی بود كه در سال‌های گذشته در كشور اتفاق افتاد. هر چند صنعت پتروشیمی اكنون نیمه خصوصی تلقی می‌شود اما حسن پیوندی، قائم مقام شركت ملی صنایع پتروشیمی به تازگی از فاز دوم مجتمع‌های پتروشیمی منطقه به عنوان جهش دوم این صنعت یاد كرده است. «تعادل» برای بررسی مجتمع‌های فاز 1 این مجتمع كه در بسیاری از موارد یك دهه از آغاز فعالیت‌هایشان می‌گذرد، نگاهی تازه به اتفاق‌های رخ داده در آنها سراغ منابع در دسترس رفت. هر چند اطلاعاتی كه درباره هر كدام از اینها یافت می‌شد در خیلی از موارد توسط شركت‌ها به‌روز رسانی نشده است و مربوط به 2 یا 3سال گذشته است. در واقع بیشترین مناقشاتی كه در یك سال گذشته در این واحدها به صورت رسانه‌یی مطرح شده است راجع به «سهام» و «سود» است و اطلاعات مربوط به تولید و افزایش ظرفیت تولید چندان روی بورس اظهارات مدیران این واحدها نیست.

 شركت پتروشیمی پردیس

شركت پتروشیمی پردیـس تولید و عرضـه‌كننده محصولات آمونیـاك و اوره، مالك بزرگ‌ترین مجتمع تولیدكننده آمونیـاك و اوره در خاورمیانـه و نیز یكی از بزرگترین تولیدكنندگان این محصولات در سطح جهان است. احداث فاز اول شركت پتروشیمی پردیس با ظرفیت تولید سالانه 000، 680 تن آمونیاك و 000، 750،1 تن اوره در راستای سیاست‌های وزارت نفت مبنی بر توسعه میدان عظیم گازی پارس جنوبی همچنین خودكفایی در تولید محصول استراتژیك اوره در سال 1380 آغاز شد. فاز اول این مجتمع در آبان ماه 1386 و فاز دوم آن نیز در نیمه اول 1389 به بهره‌برداری رسید. درحال حاضر ظرفیت تولید اوره در این مجتمع در دو فاز معادل 000، 2،150 تن است. تاكنون فاز اول و دوم این مجتمع به بهـره‌برداری رسیده كه تولیدات این دو فاز سهم ایران را در تولید آمونیاك و اوره به مقدار قابل توجـهی افزایش داده است. همچنین مقدمات توسعـه مجتمع در فاز سوم نیز از سال ۱۳۹۰ آغاز شده است. درحال حاضر شركت پتروشیمی پردیس چهارمین تولیدكننده اوره در جهان است كه در صورت به بهره‌برداری رسیدن فاز سوم این مجتمع رتبه آن به دومین تولیدكننده بزرگ اوره در جهان ارتقا خواهد یافت. همچنین 49درصد تولید اوره كشور و52/1میلیارد مترمكعب / خوراك اصلی مجتمع، گاز طبیعی است و میزان مصرف سالانه آن درحال حاضر 34 است. عمده‌ترین موارد مصرف اوره در كودهای شیمیایی جهت مصارف كشاورزی است. همچنین از این محصول به عنوان ماده اولیه ملامین و برخی دیگر از كالاهای صنعتی استفاده می‌شود. درحال حاضر واحد آمونیاكی پردیس شامل دو قسمت واحد یك شامل تبدیل گاز مایع به آمونیاك و قسمت دوم تبدیل آمونیاك به اوره است. واحد آمونیاك 1 پردیس با ظرفیت 2000 تن در روز با لیسانس كلاگ و طراحی

Toyo - Chiyoda از ژاپن با استفاده از گاز طبیعی احداث شده است. واحد پردیس 2 كه در شمال واحد آمونیاك و اوره 1 پردیس قرار گرفته مشابه واحدهای آمونیاك و اوره 1 از نظر پروسس و تجهیزات بوده و تولید 2000 تن در روز این واحد به اوره 2 یا مخازن ریخته می‌شود. این پتروشیمی توسط سهامداران شركت تامین مالی می‌شود. این پتروشیمی بیشترین تاثیر را بر رشد شاخص بورس امروز با 215واحد گذاشت.

 پتروشیمی آریا ساسول

شركت پلیمر آریا ساسول یكی از تولیدكنندگان محصولات اتیلن و پلی اتیلن است كه در زمینی به مساحت 78هكتار در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس (عسلویه) واقع شده است. مالكیت این مجتمع در ابتدا 50 درصد در اختیار شركت ملی صنایع پتروشیمی و 50 درصد به شركت ساسول آفریقای جنوبی بود كه در ادامه 50 درصد متعلق به شركت آفریقایی توسط هلدینگ خلیج فارس خریداری شد. عباس شعری‌مقدم، مدیرعامل شركت ملی صنایع پتروشیمی در حاشیه نمایشگاه بیستم نفت، گاز و پتروشیمی به «تعادل» گفت كه از نظر او وضعیت شركت از زمانی كه به مالكیت هلدینگ خلیج فارس درآمده با مشكلی مواجه نشده است. عملیات اجرایی این پتروشیمی از فروردین ماه 1380 آغاز شده كه واحد تولید اتیلن این مجتمع در دی ماه 1386 راه‌اندازی شد و سایر واحدها نیز در نیمه اول سال 1387 راه‌اندازی شدند. این مجتمع در زمینه تولید مواد پلیمری فعالیت می‌‌كند و محصولات اصلی آن اتیلن، پلی اتیلن سبك، پلی اتیلن متوسط و سنگین و سایر محصولات جانبی هستند. مواد اولیه این پتروشیمی شامل اتان: 1267هزار تن در سال، پروپان442/0هزار تن در سال، نرمال هگزان865/0هزار تن در سال، 1- هگزان17/6 هزار تن در سال و پروپیلن: 18/4 است. به تازگی مخزن سیتری پلاس این پتروشیمی افتتاح شد.

 پتروشیمی مهر

شركت پتروشیمی مهر نخستین واحد پتروشیمی است كه در زمینی به وسعت 13هكتار در فاز دو پتروشیمی منطقه ویژه عسلویه واقع شده است. این شركت با سرمایه‌گذاری مشترك شركت پتروشیمی بین‌الملل و شركت‌هایی از تایلند و ژاپن در سال 1381 تاسیس شد. محصول تولیدی این شركت گریدهای مختلف پلی اتیلن سنگین ماده اولیه صنایع پایین‌دستی است كه در زمینه تولید لوله‌های پلی اتیلن، قطعات صنعتی تزریقی، انواع فیلم‌ها، كیسه‌های نایلونی و ... فعال هستند. این محصولات به كشورهای مختلفی از جهان مانند چین، هند، تركیه، مالزی، اندونزی، روسیه، اكراین، فیلیپین، آذربایجان، ارمنستان، گرجستان و... صادر می‌شود تولید 300هزار تن پلی اتیلن سنگین در سوم اسفند ماه سال گذشته در این پتروشیمی صورت گرفت.

 پتروشیمی جم

شركت پتروشیمی جم شهریور ماه سال 79 در اداره ثبت شركت‌ها به ثبت رسید و براساس صورتجلسه مجمع عمومی فوق‌العاده در بیست و پنجم همان ماه از «سهامی خاص» به «سهامی عام» تغییر یافت. درحال حاضر شركت پتروشیمی جم با سرمایه 9,600میلیارد ریال 49درصد سهام شركت پلی پروپیلن جم و 100درصد سهام شركت جم صنعت‌كاران را تحت تملك دارد. از تاریخ ثبت اولیه این شركت اجرای طرح‌های الفین دهم از طرح‌های برنامه پنج ساله سوم توسعه صنایع پتروشیمی بنابر مصوبه هیات‌مدیره شركت ملی صنایع پتروشیمی به شركت پتروشیمی جم (سهامی خاص) در مرحله قبل از بهره‌برداری واگذار شد. براساس تجدید نظر نهایی بودجه مصوب، برآورد كل سرمایه‌گذاری اجرای طرح شامل 1585میلیون دلار بودجه ارزی و 11185 میلیارد ریال بودجه ریالی بوده است.

واحد الفین مجتمع پتروشیمی جم با ظرفیت تولید

000. 320. 1 تن اتیلن و 306هزار تن پروپیلن در سال، یكی از بزرگ‌ترین واحدهای الفین دركشور و جهان است. این واحد امكان بهره‌وری از كوره‌های دو منظوره را دارد كه آن را قادر می‌سازد تا از هر دو خوراك مایع و گاز استفاده كند. واحد HDPE شركت پتروشیمی سالانه

000. 300 تن محصول تولید می‌كند. این واحد علاوه بر قابلیت تولید 26 گرید اصلی، توانایی تولید گرید‌های مشكی، زرد، آبی و نرمال را نیز دارد. واحد LLDPE پتروشیمی جم نیز سالانه 300هزار تن محصول تولید می‌كند. ظرفیت اكسترودر این واحد 42 تن در ساعت بوده و توانایی تولید بیش از 54 گرید متفاوت محصول را داراست. واحد بوتادین پتروشیمی جم نیز ظرفیت تولید 000. 115 تن را دارد. ثبت بالاترین ارزش معاملات فرابورس در اردیبهشت ماه مربوط به این پتروشیمی و پتروشیمی مارون بوده است. رییس واحد پلی اتیلن این مجتمع در شهریور ماه 91 از افزایش 80 درصدی صادرات این مجتمع نسبت به دو سال گذشته خبر داده بود. یكی از 12كاتالیست طراحی شده در كشور در سال 90 در این واحد تولید می‌شود.

 پتروشیمی مروارید

طرح اتیلن عسلویه به عنوان بخشی از الفین خارگ بوده كه به شركت پتروشیمی مروارید واگذار شده است. خوراك واحد از اتان تولیدی واحدهای پارس‌جنوبی به میزان 650هزار تن در سال تامین خواهد شد. ظرفیت واحد 500 هزار تن اتیلن در سال بوده و به خط لوله اتیلن غرب تبدیل خواهد شد. ایجاد اشتغال و انتقال دانش فنی، افزایش و بهره‌برداری از توانمندی‌های داخل كشور، صرفه اقتصادی، ارزآوری و تامین خوراك خط لوله اتیلن غرب از اهداف اصلی این طرح است. این پتروشیمی اسفندماه سال گذشته به دلیل توسعه در صنایع پایین‌دستی جایزه تعالی سه ستاره پتروشیمی را از عباس شعری‌مقدم مدیرعامل شركت ملی صنایع پتروشیمی كشور دریافت كرد.

 پتروشیمی پارس

شركت پتروشیمی پارس در اسفند ماه ۱۳۷۷ تاسیس شده و فعالیت‌های اجرایی مرتبط با آن از سـال ۱۳۷۸ آغـاز شد. كل سرمایه‌گذاری ارزی انجام‌شده ۷۲۰میـلیون دلار و سرمایه‌گذاری ریـالی انجام‌شده ۲۸۳۵میلیارد ریـال بوده است. پنجاه‌درصد سهام شركت پلیمر آریا ساسول نیز متعلق به شركت پتروشیمی پارس است. شركت پتروشیمی پارس از سه واحد استحصال اتان، استحصال بنزن و واحد استایرن منمور تشكیل شده است. مخازن ذخیره خوراك بنزین و محصول میانی اتیل بنزن نیز در این پتروشیمی قرار دارد.

 پتروشیمی نوری (برزویه)

پتروشیمی نوری در تیرماه ۱۳۸۶ توسط شركت ملی صنایع پتروشیمی ایران و با سرمایه‌گذاری حدود ۸هزار میلیارد ریال راه‌اندازی شد. این شركت در سال ۱۳۸۹ توسط شركت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس خریداری شد. از نظر جغرافیایی، مجتمع پتروشیمی نوری در زمینی به مساحت ۶۱هكتار در حاشیه شمالی خلیج فارس به فاصله ۲۸۰كیلومتری از مركز استان بوشهر، در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس در بندر عسلویه واقع شده است و در حال حاضر به عنوان بزرگ‌ترین تولیدكننده مواد آروماتیكی جهان، با ظرفیت ۴٫۵میلیون تن در سال محسوب می‌شود. سهام‌داران اصلی شركت پتروشیمی نوری، شامل: شركت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس (۷۶٫۵۵درصد)، شركت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (۱۷درصد) و شركت سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی كشور (۶٫۴۵درصد) هستند. مهندس نوری احداث‌كننده این پتروشیمی در همین منطقه درگذشت و بعد از آن در سفر رییس‌جمهور وقت به این پتروشیمی به درخواست خانواده مهندس نوری نام این شركت به پتروشیمی نوری تبدیل شد. این شركت بزرگ‌ترین تولید‌كننده بنزین داخلی كه اصطلاحا بنزین پتروشیمی نام گرفت بود و مناقشات زیادی بر سر آن در كشور به وجود آمد. مدیرعامل این پتروشیمی بعد از مهندس نوری به سمت مدیر برنامه‌ریزی تلفیقی شركت ملی پتروشیمی در دولت فعلی رسید.

 پتروشیمی زاگرس

شركت پتروشیمی زاگرس در سال 1379 تاسیس شد. طراحی این مجتمع به شكلی است كه تا از حداكثر انرژی تولیدی در راكتورهای سنتز و همچنین انرژی بازیافتی در واحد ریفرمینگ برای تامین انرژی مورد نیاز استفاده شود و از این طریق در حدود 205 تن بخار در ساعت با فشار 40بار تولید و به فروش رسد. قرارداد انجام مهندسی پایه، تفصیلی، خرید تجهیزات با كنسرسیومی متشكل از شركت‌های Lurgi آلمان و پیدك ایران منعقد شد و كلیه فعالیت‌های مربوط به اجرای عملیات ساختمان و نصب توسط پیمانكاران ایرانی انجام شود. براساس قرارداد با شركت‌های لورگی و پیدك، فاز اول از سال 1380 آغاز و با ظرفیت سالانه یك میلیون و ششصد و پنجاه هزار تن متانول شد و در سال 1385 پایان یافت. با خاتمه عملیات اجرایی فاز دوم در سال 1388، شركت پتروشیمی زاگرس با ظرفیت تولید سالانه سه میلیون و سیصد هزار تن در زمره پنج شركت بزرگ تولید‌كننده این محصول در دنیا قرار گرفت. پتروشیمی زاگرس اكنون 5درصد بازار جهانی متانول را در اختیار دارد و عمده محصولات خود را به بازارهای آسیایی صادر می‌كند. این پتروشیمی در سال 91 با برخی مشكلات در زمینه حمل‌ونقل خود مواجه شد كه حجم تولید آن را 30درصد كاهش داده و به 2میلیون تن در سال رساند كه موجب خرید كشتی‌های جدید برای حمل‌ونقل از سوی این شركت شد.

 پتروشیمی مبین

شركت پتروشیمی مبین، یكی از بزرگ‌ترین یوتیلیتی‌های متمركز دنیاست. این مجتمع عظیم و مدرن صنعتی در فاز یك پتروشیمی منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی در پنج بخش مجزا و مساحت 88هكتار ساخته شده است. وظایف این مجتمع صنعتی شامل تولید و توزیع برق و بخار، تولید و توزیع اكسیژن، نیتروژن، هوای سرویس، هوای ابزار دقیق، تولید و توزیع آب شیرین، آب بدون املاح، آب سرویس، آب آتش‌نشانی و آب كولینگ، دریافت و تصفیه پساب‌های صنعتی و بهداشتی شركت‌های پتروشیمی منطقه، سوزاندن پسماندهای مایع و جامد در كوره‌های زباله‌سوز و دریافت گاز از شبكه سراسری و تقلیل فشار آن و توزیع بین مجتمع‌های پتروشیمی است. مجتمع پتروشیمی مبین بزرگ‌ترین طرح یوتیلیتی متمركز كشور جمهوری اسلامی ایران بوده و در نوع خود یكی از بزرگ‌ترین پروژه‌های دنیا به شمار می‌آید كه در سال 1379 در شركت ملی صنایع پتروشیمی تصویب و به نام شركت پتروشیمی مبین احداث شد و مهندسی تفصیلی آن توسط شركت تكنیپ فرانسه انجام شده است. عرضه اولیه سهام این شركت 8‌ اردیبهشت ماه در بورس صورت گرفت و 10درصد از سهام آن به فروش رفت. سهم این پتروشیمی كه این روزها بسیار سر زبان‌ها است یك بار توسط سازمان بورس منحل شد.

در جریان دادوستدهای اولین روز معاملاتی سال 94 ، شاخص بورس 353 واحد رشد کرد.

شاخص بورس در جریان دادوستدهای اولین روز معاملاتی امسال با رشد 353 واحدی همراه بود و در ارتفاع 62 هزار و 885 واحد قرار گرفت.

امروز همچنین تعداد 775 میلیون سهم و حق تقدم به ارزش 118 میلیارد تومان در 26 هزار نوبت معامله شد و نمادهای معاملاتی فملی، تاپیکو و شبندر بیشترین اثر مثبت و نمادهای خبهمن، ثمسکن و فارس بیشترین اثر منفی را بر روند حرکتی نماگر بازار سهام از خود بجای گذاشتند.