فال حافظ
	اگر هم دنیا به سر آید , ای حافظ آسمانی آرزو دارم که تنها با تو و در کنار تو باشم و چون برادری , هم در شادی و هم در غمت شرکت جویم . همراه تو باده نوشم و چون تو عشق ورزم , زیرا این افتخار زندگی من و مایه حیات من است . ای طبع سخن گوی من , اکنون که از حافظ ملکوتی الهام گرفته ای به نیروی خود نغمه سرایی کن و آهنگی ناگفته پیش آر , زیرا امروز پیرتر و جوانتر از همیشه ای . گوته

شــــرق اســــــرارآمیــز  قسمت 2 « عجایب ایران باستان در شهـــرســوختـــــه »

 

 

 3200 سال قبل از میلاد مسیح , انزمان که بسیاری از مردمان این کره خاکی در فقر و جهل بربریت زندگی میکردند . تمدنی شگفت و اسرارامیز در ایران باستان پا بر عرصه تاریخ گذارده بود که به گفته "اندرود تیلور  " مفسر مجله " Archaeology " ( باستان شناسی جهان .. این مجله معتبرترین نشریه در زمینه باستان شناسی میباشد که نامداران این رشته علمی در ان قلم میزنند ) بسیاری از معادلات باستان شناسی را بر هم زده است. مردمان این تمدن باشگوه علاوه بر دانشهای مختلف در زمینه های گوناگون از قبیل پزشکی و دارویی – ریاضیات – معماری و شهرسازی , حکایت نوینی را از تمدنی غنی و پیشرفته برای نسل امروز بازگو می کند . " شهر سوخته "، نامی است كه بر این شهر خفته در تاریخ گذاشته شده است, از اسناد بدست امده از این شهر, باستان شناسان نتیجه گرفته اند که این شهر با اتش سوزی عظیمی روبرو شده است که چگونگی ان بر انان مشخص نشده است. این شهردر ۵۶ كیلومتری زابل در استان سیستان و بلوچستان و در حاشیه جاده زابل - زاهدان واقع شده است. شهر سوخته ۱۵۱ هكتار وسعت دارد که نشان میدهد در انزمان شهر بزرگی بشمار میرفته است. معماری و نظام مهندسی این شهر یکی از عجایب باستان شناسی جهان بشمار میرود . سیستم آبرسانی و دفع آب های زاید ان چنان با دقت برنامه ریزی شده است که به گفته مهندسان شهرسازی محال است کسانی که نقشه فاضلاب این شهر را کشیده اند با علم ریاضیات بیگانه باشند . کشف قدیمترین " خـــط کــش " جهان در این شهر, نشان از دانش والای مهندسان ایران باستان در علوم ریاضیات دارد . "اندرود تیلور  " در ادامه مقاله میگوید : معماهای پیچیده شهر " شهر سوخته " انقدر اعجاب انگیز و قابل تامل است که

شاید نتوان انرا با درک امروز بشری حل کرد . او میگوید : وقتی به ابزار الات ابتدایی مردمان این شهر مینگریم با یک تمدن باستانی مثل سایر تمدنهای بشری مواجه میشویم . اما وقتی با سنگهای تذئینی که در زیورالات از ان استفاده شده روبرو میشویم نمیدانیم باید چه بگویم.!! این سنگها در عصر حاضر هم با پیچیدگیهای خاص خود از معادن استخراج میشود.!! به عنوان مثال نوعی سنگ عقیق در یکی از زیورالات مشاهده شده است که برای استخراج ان باید با وسایل خاص مثل کپسول اکسیژن و متهای فولادی به اعماق معادن رفت و انها را استخراج کرد و تا امروز مهندسان زمین شناسی بصورت طبیعی انرا در سطح زمین مشاهده نکرده اند.!! مهندسان ایران باستان چگونه انها را استخراج کرده اند .؟ انها چگونه توانسته اند به اعماق زمین بروند و اینگونه سنگها را استخراج کنند.؟ " اندرود تیلور  " در ادامه میگوید : تا امروز مستندات اندکی از دیگر تمدنها از قبیل تمدن مصر باستان در اختیار محققان است که نشان از دانش طبابت و جراحی های عجیب بر روی جمجمه انسان در تمدن فراعنه دارد.. طبیبان مصری عقیده داشتند که نوعی بخار در مغر ادمی جمع میشود که باعث بیماریهای مغزی میشود. انها با سوراخ کردن جمجمه و جراحی ان به مداوای افراد میپرداختند. اما مستندات  " شهر سوخته " نشان از ان دارد که طبیبان ایرانی علاوه بر جراحی مغز جراحی های دیگری نیز بر روی اعضای دیگر بدن افراد نیز انجام می داند.! در یکی از قبرهای جمجمه دختر بچه ای که تخمین زده میشود بین 8 تا 10 سال سن داشته است یافت شده که با دقت مغز او جراحی شده است . هر چند هنوز معلوم نیست که ایا صاحب این جمجمه پس از جراحی زنده مانده یا در اثر همین عمل جان خود را از دست داده اما دقت جراحی بر روی این جمجمه نظر باستان شناسان را بخود معطوف کرده است

شگفتی دیگر طبابت در این شهر, کشف اولین «چشم مصنوعی» جهان در این شهر باستانی است که متعلق به 4800 سال قبل میباشد .! در قبر شماره 6705 این سایت که زنی درشت هیکل و تنومند در ان دفن شده است, مطالعات انجام شده روی این زن نشان میدهد زیر طاق ابروی زن مذکو آثار آبسه دیده می شود. به علت طول زمان زیادی که بخش زیرین این چشم مصنوعی با پلک چشم در تماس بوده است آثار ارگانیکی پلک چشم نیز در روی آن مشهود است . جنس و ماده ای که چشم مذکور با آن ساخته شده

است هنوز به دقت روشن نشده و تشخیص آن نیاز به ازمایشات دقیقتر دارد, اما به نظر می رسد که چشم مزبور از جنس قیر طبیعی که با نوعی چربی جانوری مخلوط شده است ساخته شده است . در روی این چشم مصنوعی ریز ترین مویرگهای داخل کره چشم توسط مفتول های طلایی به قطر کمتر از نیم میلی متر طراحی شده اند, مردمک چشم در وسط طراحی شده با تعدادی خطوط موازی که تقریبا یک لوزی را تشکیل می دهدند در پیرامون مردمک دیده می شود. از دو سوراخ جانبی واقع در دو سوی این چشم مصنوعی جهت نگهداری و اتصال آن به حدقه چشم استفاده شده است . بررسی های صورت گرفته حکایت از ان دارد که این زن بین 25 تا 30 سال سن داشته است . مستندات کشف شده از این منطقه حکایت از ان دارد که طبیبان این شهر از داروهای گیاهی برای درمان بیماران خود استفاده میکرده اند و قدیمترین " زیره " کشف شده جهان متعلق به این شهرباستانی است. "اندرود تیلور  " اضافه می کند : طبابت و فن شهرسازی باعث نشده تا ساکنان شهر از علوم دیگر غافل شوند. هنر والای سفالگری و نقش تصاویر گوناگون بر روی سفالین ها نشان از ذوق و هنر و فرهنگ غنی مردمان این دیار دارد. باستان شناسان ایرانی ادعا می کنند اولین " انیمیشن " جهان  در این منطقه به تصویر کشیده شده است, : باستان شناسان هنگام كاوش در گوری 5 هزار ساله جامی را پیدا كردند كه نقش یك بز همراه با یك درخت روی آن دیده می شود. آن ها پس از بررسی این شی دریافتند نقش موجود بر آن برخلاف دیگر آثار به دست آمده از محوطه‌های تاریخی شهر سوخته، تكراری هدفمند دارد، به گونه‌ای كه حركت بز به سوی درخت را نشان می دهد. هنرمندی كه جام سفالین را بوم نقاشی خود قرار داده، توانسته‌ است در 5 حركت، بزی را طراحی كند كه به سمت درخت حركت و از برگ آن تغذیه می كند. حاصل انیمیشن و باز سازی آن بروی كامپیوتر نشان از صحت ادعای مطرح شده دارد.  به گفته این باستان‌شناس، بز از جمله حیواناتی است كه در رسیدن به ارتفاعات تبحر داشته و می‌تواند با یك حركت جهشی به سمت بالا حركت كند. هنرمند نقاش شهر سوخته‌ای، با دقت و زبردستی موفق به تصویر كردن جهش این بز بصورت انیمیشن ابتدایی شده است. "اندرود تیلور  " در ادامه میگوید : تا امروز مشخص نشده نام واقعی این شهر چه بوده است – اما میتوان از این شهر با عنوان " شهر عجایب " نام برد . «كلنل بیت» یكی از ماموران نظامی بریتانیا که در زمان قاجار از سیستان دیدن کرده بود, اولین کسی است که در خاطراتش از این مکان با عنوان " شهر ســوختـــه " یاد می کند . یکی دیگر از شگفتیهای این شهر باستانی کشف قدیمیترین " تختـــه نـــرد " جهان در یکی از گورهای ( گور شماره761 )  این منطقه است . این تخته بهمراه 60 مهره و تاسهای از جنس استخوان است. تا قبل از این کشف قدیمترین " تخته نرد " در گورستان سلطنتی «اور» در بین النهرین پیدا شده بود. " اندرود تیلور " در انتهای مطلب میگوید : بسیاری از دوستداران تمدنهای باستانی جهان منتظر هستند تا پایان کاوشها در این شهر عظیم باستان شناسی بپایان برسد. ایا شگفتیهای دیگر در انتظار محققان و باستان شناسان خواهد بود. ایا میتوان معماهای مردمان این سرزمین را حل کرد.؟ ما هم مثل " اندرود تیلور " در انتظار جوابهای این معما خواهیم بود.

 

**

این وسیله که در بالا مشاهده می کنید قدیمیترین تخته نرد جهان بشمار میرود.. مردمی که نزدیک 5000 سال پیش از این وسیله برای اوقات فراقت استفاده میکردند.   ** * * * * * ** *

 **

تصویر بالا سمت چپ : نقش تصویر شده بر روی این گلدان سفالین را مشاهده می کنید . در تصویر سمت راست حاصل انیمیشن و باز سازی آن بروی كامپیوتر نشان میدهد.

 

**

 

 

   *

   *

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

تصویر سمت راست : این سنگهای زینتی بصورت طبیعی  در سطح زمین مشاهده نمیشود و باید انرا در معادن خواست و با متد پیشرفته استخراج کرد.. ساکنان شهر سوخته چگونه انرا استخراج کرده اند.؟

 

**

تصویر سمت چپ  زیره میباشد که برای درمان بیماریها از ان استفاده می شده است. این دانه قدیمترین زیره کشف شده در جهان میباشد.

 

**

طبقه بندی: دنیای ناشناخته ها، 

اتوبوس 28 متری

 

چین پس از تسخیر زمین و فضا در راه تامین وسایل نقلیه عبور و مرور عمومی قدمی دیگر برداشته و بزرگ ترین اتوبوس دنیا را طراحی کرده و ساخته است. این اتوبوس « یانگ من جی ان پی 6250 جی » نام دارد و نسبت به اتوبوس های معمولی شهری، 13 متر طویل تر است. یانگ من توانایی حمل 300 مسافر را دارد. سازندگان می گوید این اتوبوس موجب جابه جایی سریع تر مسافران در پکن و هانگزو خواهد شد؛ مکانهایی که جمعیت بسیاری دارند و این جمعیت زیاد، نیاز به وسایل حمل و نقل عمومی را چندین برابر کرده است. یانگ من دو مفصل داشته و این موجب انعطاف پذیری هرچه بیشتر اتوبوس شده است و همچنین باعث شده تا اتوبوس بتواند حول میادین ماکزیمم سرعت این اتوبوس 28 متری، 80 کیلومتر بر ساعت است و 40 صندلی و پنج در دارد. سازندگان ادعا می کنند مسافران در داخل این اتوبوس نیز احساس راحتی خواهند کرد و همچنین افراد معلول با ویلچیر به راحتی می توانند از این اتوبوس استفاده کنند.

طبقه بندی: دانستنیها، 

 

اعداد منحوس

 

شماره ماموریت های شاتل با sts   شروع می شد که مخفف سیستم حمل و نقل به شمار می رفت. این کد بندی به ترتیب از یک شروع شده بود. اما پس از 10 پرواز شاتل یعنی ماموریت sts-10  به خاطر ترس جیمز بگز از نحسی عدد 13 تغییر کرد. به این صورت sts – 41a   نامگذاری شد که براساس حروف الفبا و عدد چهار به نشانه سال ( مثلا در اینجا 1984 ) انتخاب شده بود؛ اما پس از فاجعه شاتل چلنجر مجددا به حالت عادی بازکشت؛ یعنی sts – 25 .

طبقه بندی: چیزهایی که در مورد شاتل نمی دانستید، 

   دهم و یازدهم و دوازدهم ، به تاخیر افتد

طبقه بندی: تعبیر خواب، 

 

نخستین ایستگاه فضایی چند ماژوله با فضایی به وسعت 350 مترمکعب که برای 15 سال میزبان فضانوردانی از 12 کشور مختلف بود. میر از همه جهت طرح های پیشین برتری داشت؛ چه از لحاظ کاربرد و چه از نظر زندگی فضانوردان

طبقه بندی: ایستگاه های فضایی، 

سالیوت 7       1982

 

آخرین ایستگاه فضایی برنامه سالیوت که آخرین روزهای عمرش را با همزبان با ایستگاه فضایی میر گذراند: آن هم در حالی که برای نخستین بار فضانوردان سفرشان به میر را از این ایستگاه آغاز کردند.

 

 

 

طبقه بندی: ایستگاه های فضایی، 

ـ جمجمه جادوگر ایتالیایی؛ در ماه مارس جمجمه یك زن كه احتمالا در قرون وسطا به‌عنوان یك جادوگر با قرار ‌دادن آجری در دهانش كشته شده است، در ایتالیا كشف شد.

**

ـ گنجینه طلای آنگلوساكسون‌ها؛ این گنجینه كه از آن به‌عنوان بزرگ‌ترین گنجینه كشف‌شده از آنگلوساكسون‌ها یاد می‌شود، در ماه جولای در انگلیس كشف شد و شامل صدها شیء تاریخی ساخته‌شده از طلاست.

**

**

 

3ـ دندان‌های جواهر‌كاری‌شده؛ این دندان‌ها كه انسان را به یاد ستارگان موسیقی «هیپ هاپ» می‌اندازند، به ساكنان قاره آمریكا در 2500 سال پیش تعلق دارند و نشانگر مهارت دندان‌پزشكی ساكنان منطقه آمریكای جنوبی در هزاران سال پیش است.

**

**

4ـ مقبره یكی از پادشاه‌های پرو؛ در این مقبره كه 1500 سال قدمت دارد، آثار تاریخی متعدد از جمله جوهرات سلطنتی كشف شدند. البته شیوه ساخت این مقبره نیز منحصر‌به‌فرد است.

**

**

5ـ حجاری‌های جیمزتاون؛ این حجاری‌ها كه حدود 400 سال قدمت دارند، به شیوه‌ای غیرعادی و راز‌گونه ایجاد شده‌اند. محققان امیدوارند با بررسی آن‌ها به رسوم ساكنان كشور آمریكا در صدها سال پیش پی ببرند.

**

**

6ـ آثاری قدیمی‌تر از استون‌هنج؛ این آثار در كشور انگلیس و شامل ویرانه‌های یك معبد، دو مقبره و دیگر آثار تاریخی‌اند كه در كنار یكدیگر، دایره‌ای را تشكیل می‌دهند و سال‌ها پیش از استون‌هنج ساخته شده‌اند.

**

**

7ـ زیردریایی سامورایی؛ این زیردریایی به جنگ جهانی دوم تعلق دارد و در ماه فوریه در نزدیكی پرل هاربر پیدا شد.

**

**

ـ كشتی دزدان دریایی؛ در این كشتی كه بقایای آن ماه مارس در سواحل كارولینای شمالی پیدا شد، آثار زیادی از جمله سكه‌های تاریخی، شمشیر و دیگر ابزار‌آلات جنگی كشف شدند.

**

**

9ـ بقایای كشتی ارواح جویندگان طلا؛ این كشتی به دزدان دریایی قاره آمریكا تعلق داشته و سال‌ها پیش غرق شده است و ماه نوامبر بقایای آن كشف شد.

**

**

10ـ اسكلت‌های شگفت‌انگیز؛ این اسكلت‌ها به محوطه‌ای تاریخی در آلمان از عصر سنگ تعلق دارند و همراه آنها زیور‌آلاتی ساخته‌شده از دندان سگ و اسكلت یك زن كه به‌صورت نشسته دفن شده بود، كشف شدند

طبقه بندی: دنیای ناشناخته ها، 

پرفسور " ریگوئنا " در والنسیا در نزدیکی دریاچه ای به همین نام* که در حدود 32 کیلومتری جنوب غربی کاراکاس میباشد  ,اسکلتی را پیدا که جمجمه انها تخت بود . ( سطح فوقانی جمجمه تخت بوده است ) ابتدا تصور شد که صاحب این جمجمه ناقص الخلقه مادر زادی است . اما مدتی نگذشت که جمجمه های دیگر از جمله جمجمه ای متعلق به یک جنین با همان خصوصیات کشف شد . و با کشف بناهای یادبود برای انسانهای کله مخروطی,چنین استنباط میشود که سازندگان انها دارای قوهء بصیرت مضاعف بوده اند که برای دانشمندان امروز کاملا ناشناخته است . پرفسور " پاول برژایر  " در یکی از نوشته های روزانه خود چنین نوشته است : یکی از دوستان ما با نام " دنییل روزو " در سال 1952 عازم دشت لم یزرع "مارکاهواسی" واقع در غرب " کوردیلرادولاس " اند شد . تا کاوشهایی به عمل اورد . دشتی که فقط میتوان بر پشت قاطر به انجا رفت و وسعتی حدود 3 کیلومتر مربع دارد و در ارتفاع 1470 متری سطح دریا قرار دارد . " روزو " در انجا شکل حکاکی شده حیوانات و صورت انسان را در صخره ای یافت که فقط در نقطه انقلاب خورشیدی تابستان** نور افتاب روی انها افتاده و قابل رویت میگردند, و در غیر ان روز و انزمان در سایه و در تاریکی قرار گرفته و دیده نمی شوند!!! در میان ان کنده کاری ها شکل حیوانات دوران دوم زمین شناسی از قبیل سوسماران غول پیکر شیرها, لاک پشتها و شتر که در امریکای جنوبی ناشناخته است ( البته کاملا اینطور نیست زیرا بقایایی فسیل شده انها در قاره کشف شده است ) وجود داشت و در انجا یکطرف تپه ای را بصورت کله یک پیرمرد تراش داده بودند . وقتی از ان عکس گرفته و انرا ظاهر نمودند,فیلم نگتیو ان تصویر منور یک جوان را نشان میداد!! ایا این پدیده رابطه ای با نوعی مذهب ابتدایی داشته است.؟ تعین قدمت ان از طریق کربن-4 غیر ممکن است زیرا در "مارکاهواسی" هیچگونه بقایایی از موجودات زنده وجود ندارد, اما علم زمین شناسی قدمت انرا خیلی قدیمی تعین کرده است . "روزو " عقیده دارد که ان دشت مسکن تمدن " مسما " بوده است که احتمالا قدیمیترین نوع در روی زمین است . با توجه به این که ان تصاویر فقط در مواقع خاص و تحت تابش نور خورشید با زاویه به خصوص قابل رویت هستند,, در انصورت نمونه های مشابهی در قاره اروپا وجود دارند و شاید تعداد دیگری نیز باشند که نیاز به کشف شدن دارند . برای مثال در جنوب بریتانیا یک سری بنا های یادبود سنگی ماقبل تاریخ وجود دارند که مدت بیش از 40 سال مورد تجسس چند دانشمند از جمله "مارث سین جاست ", " ریکوارت ", " زکریالو روزیک " قرار داشت . انها متوجه علائم بخصوصی روی یکی از صخره های که معروف به " کرحم " میباشد , شدند . انها سال بعد مجددا به انجا برگشتند تا از انها عکس و تصاویر تعیه کنند,اما با کمال تعجب دریافتند که ان علائم محو شده اند . بهر حال یکی از متخصصین در انجا درنگ نمود و چند ساعت به نظاره ان سنگ پرداخت تا اینکه متوجه شد ان علائم به روی سنگ یواش یواش ظاهر میشوند!! بدین طریق دریافتند که بعضی از کنده کاریها روی سنگ ها در ساعات بخصوصی از روز و یا روز بخصوصی از سال قابل رویت اند . همچنین در " لاکماریاکوئر " سنگی از اینگونه بناهای یادبود وجود دارد که به نیمکت تجار معروف است و فقط در روزهای 16 و 17 ( معمولا 16 و 27 ماه های خورشیدی ) بعضی از ماه های به خصوص قابل رویت میشوند . تعداد کنده کاری های روی صخره موجود در هر قاره و عظمت کار ایجاد انها این توهم را بوجود می اورد که هنرمندان تراش دهنده انها دارای قدرت غول اسا و اسکنه غول پیکر بوده اند . برای مثال در ایتالیا "گایولیو فروسینی" به دو تا از این قبیل حجاری ها نام باکره صخره ها و به دیگری نیمرخ مرد داده اند که در الومایر نزدیک شهر روم واقع اند . کله حجاری دومی بصورت مخروطی است . درست مشابه " غول هاوی " در برزیل و اثار هنری مشابه دیگر در نقاط دیگر . پرفسور  پاول و برژایر میگویند که حجاریهای اسرار امیز که بعضی مواقع پدیدار می شوند و بعضی موافع ناپدید, احتمالا مربوط به نوعی مذهب ابتذلئی بوده اند . اما در مورد صورت " مارکاهواسی " چه توضیحی میتوانم بدهیم, که با چشم بدون مسلح پیر جلوه می نماید و با دوربین عکاسی جوان.؟ و درک این پدیده که یک هنرمند حتی بتواند با استفاده از تجهیزات و ابزار مدرن چنین اثر دو حالته را به وجود اورد مشگل است!! به زحمت میتوان تصور نمود که پیکر تراش ناشناخته باستانی دارای نعمت خدادادی " دید مضاعف " بوده است . به هر حال تعداد زیادی از اینگونه شگفتی های گذشتگان در انتظار کاشفان به سر میبرد .

 

 

****

* این دریاچه را قبلا با نام " لاگونادو تا کاریگوا " میشناختند

** اول تیر ماه



طبقه بندی: دنیای ناشناخته ها، 

فرزند خورشید

 

کانساروس استفان از کشور هنگ کنگ، یک لامپ ال ای دی با نام نوکرو همراه بایک پنل خورشید تولید کرده است این لامپ ها توسط نور خورشید شارژ شده و با شارژ کامل در شب تا چهارساعت روشن می مانند. قیمت هرلامپ 15 دلار است که به نظر می رسد هنوز برای استفاده انبوه در مناطق کم درآمد گران است. شرکت سازنده ادعا کرده که تنها تولید کننده لامپ با انرژی خورشیدی و ارزان قیمت در سراسر جهان است.

 

 

طبقه بندی: دانستنیها، 

از اینجا تا مشتری

 

هر پنج شاتل فضایی در تمام طول خدمتشان بیش از 628 کیلومتر یا به اندازه یک سفر یک طرفه به مشتری در نزدیک ترین وضعیش به زمین راه پیموده اند در ضمن به جز شاتل چلنجر که تنها 9 صوریت ثبت شده داشت، مجموع مساف طی شده هر کدام از شاتل ها با سفری مستقیم به آن سوی خورشید برابری می کرد. البته با این حساب چلنجر هم می توانست حداقل تازهره همراهی شان کند.

طبقه بندی: چیزهایی که در مورد شاتل نمی دانستید، 

   ششم و هفتم و هشتم و نهم ، آنچه را بیند، راست بود

 

طبقه بندی: تعبیر خواب، 

سالیوت 6        1977

 

نخستین  ایستگاه که نسل دومی مجهز به دوپورت اتصال که امکان اتصال همزبان بادوفضاپیما و تامین آذوقه توسط فضاپیماهای ترابری پراکرس را فراهم می کرد. سالیوت 6 برخلاف ایستگاه های قبلی برای مدتی طولانی 683 مسکونی و میزبان 33 فضانورد بود.


طبقه بندی: ایستگاه های فضایی، 

سالیوت 5       1976

 

سومین و آخرین ایستگاه فضایی برنامه آلماز که با 100 مترمکعب فضای تحت فشار جادارترین ایستگاه برنامه سالیوت هم به شمار می آمد. این ایستگاه کمی بیش از یک سال در مدار باقی ماند و بیش از دوماه هم میزبان دو تیم دونفره بود.

 

طبقه بندی: ایستگاه های فضایی، 

پیرترین فضانورد جهان ( جان گلن ) هنگام دومین پرواز فضایی خود 77 سال داشت

طبقه بندی: آیا می دانید که، 

حداقل 14 نفر از فضانوردان طی ماموریت های فضایی دچار سنگ کلیه شده اند

طبقه بندی: آیا می دانید که،