اکنون می خواهیم به برخی از دردهایی که دندانپزشک در آنها هیچ نقشی ندارد بپردازیم
یکی از بیماریهای که از دوران کهن تا کنون وجود داشته و همیشه مشکل بزرگی برای انسان ها بوده است بیماری های دهانی می باشند.در طی سال های گذشته گام های بزرگی در علم دندانپزشکی برداشته شده است و بشر به پیشرفت هایی زیادی در این زمینه دست یافته است.
در قدیم کلینیک دندانپزشکی سعی در حذف دندان های خراب و پوشیده در دهان داشت و به همین خاطر معمولا هر دندانی که کمی پوسیده و خراب می شد سریعا توسط دندانپزشکان کشیده می شد.اما امروزه و با پیشرفت علم پزشکی در تمام بخش ها باعث شده تا تاثیرات مثبت آن هم در دندانپزشکی بروز نماید و همین امر موجب شده تا عاملی در جهت طول عمر بیشتر دندان های طبیعی در دهان انسان ها شود.مواردی که این روزها بدان توجه بسیاری می شود عبارتند از :
1-افزایش بهداشت فردی دهان و دندان
2-در دسترس بودن انواع انتی بیوتیک ها و واکسنها
3-بهبوبد کیفیت رژیم های غذایی
به طور کلی با افزایش سطح اگاهی مردم و رعایت بهداشت شخصی باعث شده است تا طول عمر دندان ها به طور متوسط افزایش یابد و همینک بسیاری از افراد بالای 60 سال را می بینم که همچنان دندان های طبیعی خود را حفظ کرده اند و همین باعث شده تا علم دندانپزشکی به نوعی به چالش کشیده شود و تحت تاثیر این امر قرار گیرد.در واقع باید برای این رنج سنی هم تمهیداتی در نظر کرفته شود که متناسب با سن و سال انها باشد.
اما کلینیک دندانپزشکی در ایران مسیبر جالبی را طی کرده است تا به این جای کنونی رسیده است. شاید بتوان اولین دندانپزشکان ایران را سلمانی ها و عطارها و حتی شاگرد زرگرها نامید.انها با ابتدایی ترین روش ها و به صورت کاملا سنتی اقدام به کشیدن دندان های خراب و پوسیده بیماران می کردند.همچنین در زمینه ساخت دندان مصنوعی و روکش گذاشتن برای دندان نیز اقداماتی را انجام می دادند.سالها گذشت تا در ایران بالاخره به این مساله توجه ویژه ای شد و اقداماتی را در جهت اموزش دندانپزشکی صورت پذیرفت.این اقدامات بر می گردد به سال های 1297.
اولین مدرسه دندانسازی در یارن ر سال 1300 راه اندازی شد و این اقدام توسط دکترهایی که تازه اروپا تحصیلات خود را به اتمام رسانده بودند صورت پذیرفت.اما این رشته پزشکی در سال 1313 بود که به صورت آکادمیک و دانشگاهی در آمد و همانند اروپا توسط اساتید مجرب در دانشگاه شروع به تدریس دادن ان به دانشجویان شد.
اما باید بدانید که علم دندانپزشکی خود دارای شاخه های مختلفی می باشد که امرذوزه هر کدام به صورت یک تخصص در /امده و در دانشگاه ها تدریس می گردد.با هم نگاهی به شاخه های تحصیلی این رشته می اندازیم :
1- اندودنتیکس (تخصص درمان ریشه دندان)
2- پاتولوژی فک و دهان و صورت (آسیب شناسی)
3- رادیولوژی فک و دهان وصورت
4- جراحی فک و دهان و صورت
5- ارتودنتیکس (متخصص ارتودنسی)
6- دندانپزشکی کودکان
7- پریودنتیکس (تخصص بیماریهای لثه و بافتهای نگه دارنده دندان)
8- پرستودنتیکس (تخصص پروتزهای دندانی)
9- دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی
10- تشخیص و بیماریهای دهان
اما یکی از مهم ترین تخصص های بالا که این روزها در جامعه هم متقاضیان زیادی دارد مربوط می شود به بخش زیبایی و ترمیمی دندان ها.در این تخصص هدف اصلی ترمیمی و بازسازی دندان های معیوب بوده و تلاش می شود تا فرم دندان ها به شکلی زیبا در دهان نمایش داده شوند.ارتودنسی و کلیه کارهایی که در زمینه ترمیم دندان ها صورت می پذیرد در زیر مجموعه این تخصص جای می گیرد.همچنین سفید کردن دندان ها به منظور زیبا تر شدن انها نیز بخشی از کارهایی است که در این تخصص انجام می شود.
اما یکی از سوالاتی که شاید توسط بسساری از افراد از دندانپزشکان پرسیده می شود این است که آیا جرم گیری به دنان ها آسیب می رساند ؟
در پاسخ این سوال باید بگوییم .خیر نه تنها اسیی نمی رساند بلکه وجود این جرم ها در دهان باعث ایجاد محیطی مناسب برای تجمع میکروب ها بوده و موجب پوسیدگی تدریجی دندان ها خواهد شد.شما با جرم گیری دندان هایتان که توسط یک متخصص صورت می پذیرد باعث خحواهید شد تا تعداد میکروب های دهانتان به مراتب کمتر شده و سلامت و طول عمر دندان هایتان را افزایش خواهید داد.
بسیاری تصور غلطی از جرم گیری دارند و فکر می کنند برای این امر باید بخشی از لایه دندان تراس بخورد رد صورتیکه مکانیزمی که برای این کار مورد استفاده قرار می گیرد چرخشی و سایشی بوده و اصلا قرار نیست که با جرم گرفتن دندان شما تراش بخورد.
اما بعد از جرم گیری چیزی که بیماران عنوان می کنند این است که دندان هایشان به سرما و آب سرد حساس شده است.پاسخ این شوال را می توان اینگونه داد که اولا دندان ها دارای حس هستند و این طبیعی است که با آب سرد و یا گرم تحریک شوند. اما اینکه چرا بعد از جرم گیری این حساسیت افزایش یافته علتن این است که جرم ها به صورت یک لایه ضخیم بروی دندان ها در /امده بودند و باعث شده بودند تا این حساسیت به کم ترین حالت خود برسد و اکنون که جرم های را از بین برده اید این تصور غلط ممکن است شکل بگیرد که دندان ها نازک تر شده و به همین خاطر حساس تر هم شده اند.
اما یکی دیگر از سوالاتی که از یک دکتر در کلینیک دندانپزشکی ممکن است زیاد پرسیده شود این است که آیا دندان ها بعد از عملیات جرم گیری ممکن است لق شوند؟
جواب این سوال هم خیر می باشد و شما با خیالی آسوده می توانید اقدام به جرم گیری دندان هایتان نمایید بدون اینکه ترس از لق شدن انها داشته باشید.در واقع وجود جرم ها به مدت طولانی در دهان باعث شده تا به مرور زمان استخوان نگهدارنده دندان تحلیل رود و همین امر موجب لق شدن می شود اما وجود خود جرم ها باعث می شود تا شاید این امر دقیقا در دهان شما احساس نشود و بعد از جرم گیری تصور می کنید که دندان شما تازه لق شده است.
برخلاف سایر کارهایی که ممکن است در هنگام ترمیم دندان باعث ایجاد درد شوند جرم گیری اصلا اینگونه نبوده و بدون هیچ دردی انجام می شود.دستگاهیی که توسط ان جرم گیری صورت می پذیرد دارای حالتی چرخشی ضربه ای بوده و با وارد کردن ضربات بسیار ریز و کوچک باعث می شود تا جرم بروی دندان ها از بین برود.
سوال دیگری که بسیاری از افراد مطرح می کنند این است که در چه بازه های زمانی باید عملیات جرم گیری انجام شود ؟
شما اگر یک بار جرم گیری نمایید و از آن به عد بهداشت دهان و دنان خود را به خوبی رعایت نمایید دیگر نیاز نیست که مباردت به این کار نمایید.اما اگر در رعایت بهداشت دهان و دنان خود کوتاهی می کنید همین امر موجب انباشته شدن جرم ها در دندان شما می شود و قطعا نیاز است تا بعد از مدتی مجددا دوباره اقدام به جرم گیری نمایید.
در بازار شاهد هستیم که تبلیغات زیاید در مورد خمیر دندان های ضد جرم می شود . این خمیر دندان ها شاید برای دوران اولیه شکل گیری جرم ها مناسب باشد اما اگر با استفاده از این خمیر دندان ها موفق به جرم گیری نشدید حتما باید برای این منظور به کلینیک دندانپزشکی مراجعه نمایید.
اما سوال دیگری که شاید ذهن بسیاری را درگیر کرده باشد این است که چرا باید برای دندان های از دست رفته جایگزینی در دهان قرار داد ؟
آیا می دانید محل قرار گیری دندان ها توسط فشارهایی که از طرف لب ها و زبان و گونه ها وارد می شود تایین می گردد.به طور علمی تر شاید بتوان اینگونه عنوان کرد محلی که دندان ها در آنجا قرار گرفته اند بر ایند نیروهای وارد شده در ان نقطه صفر می باشد.همچنین دندان ها تا زمانی که به دنان دیگری برسند در دهان در حال رشد و حرکت هستند. حال تصور کنید دندانی در دهان شما بیافتد به نظرتان چه اتفاق خواهد افتاد . به دلیل ایجاد فضای خالی در لثه باعث شده که دندان ها شروع به حکت کنند . این حرکت ممکن است منظم نباشد و باعث کج شدن و انحراف دیگر دندان ها نیز شود.همچنین حرکت دندان ها باعث نا منظم شدن شکل قرار گرفتن دیگر دندان ها نیز خواهد شد و در دراز مدت نیز باعث ایجاد بیماریهای لثه ای می گردد.
پس نیاز به جایگیزینی دندانی هر چند مصونعی به جای دندان کشیده شده دقیقا معلوم شد و هر چقدر این کار دیرتر انجام شود ممکن است به لثه و دیگر دندان های شما آسیب بیشتری وارد شود.
در یک کلینیک دندانپزشکی، از چند کارمند و تعدادی دکتر دندانپزشک و منشی تشکیل شده که این دندان پزشکها ممکن است هر کدام مسئول بخشی باشند و یا اینکه از کارمندان اداره ی قسمت هایی را به عهده بگیرند . در یک کلینیک دندانپزشکیبه زیبایی دندان و ترمیم و درمان آن میپردازند . هر وقت هر کدام از ما مشکلی در دندان و دهان برایمان پیش بیاید می توان با مراجعه به دندان پزشکی و دادن هر مشکلی به دست متخصص آن در پی رفع مورد پیش آمده می پردازند . اگر دچار دندان درد شویم ابتدا باید بررسی شود که به چه علت دندان درد ایجاد گردیده و در پی رفع آن بر آییم . و یا وقتی مشکلی دیگر برای دندان پیش بیاید مانند شکستگی بر اثر تصادف و یا سانحه ای رخ دهد باید بر طبق موارد درمانی و مشکلی که برای بیمار پیش آمده به رفع مشکل پرداخت . در خیلی از کلینیک ها و مطب های دندان پزشکی به کار ارتودونسی می پردازیم. که ارتودونسی برای مواردی به کار می رود ، که دندان ها برجسته تر و جلوتر از حد معمول باشد و به گونه ای که بر ظاهر و زندگی اجتماعی فرد تأثیر منفی بگذارد. اما متأسفانه ارتودونسی در دانشگاه های کشور ما خیلی برای آموزش آن جدی گرفته نمی شود و این د باعث بروز یک سری مشکلات از لحاظ خروجی دانشجویان فارغ التحصیلی می باشد و در نتیجه بار تجربه در کلینیک ها کم شده و باید به رفع این مشکل پرداخته و خود را خود کفا کنیم تا در سطر دندانپزشکی جهانی قرار گیریم.
در کلینیک هایی که مراجعه می کنیم در حوزه ی دندان پزشکی بارها با این موضوع مواجه شدیم که دفتر چه های خدمات درمانی خاصی را قبول می کنند ، نه همه ی دفترچه های خدمات درمانی . ما به غیر از بیمارستان ها ی دولتی و غیر دولتی میتوانیم به کلینیک ها مراجعه کرده و از امکاناتی که معمولاً در کلینیک ها موجود است و بیشتر هم می باشند ، برخوردار شویم. زیرا در بیمارستان ها ی دولتی خیلی دیده شده که بیشتر به جنبه های ترمیمی و درمانی دندان و گاهی فقط کشیدن دندان می پردازند و خیلی از وقتها بسیار شلوغ و یا شرایط سختی برای گرفتن نوبت وجود دارد .بنابراین کلینیک های به نیاز های مختلف دیگر در حوزه ی دندان پزشکی زده شدند و شروع به گرفتن و پذیرش بیماران مختلف کردند. یک دکتر دندان پزشک هم میتواند در بیمارستان های دولتی مشغول به کار شود و هم در کلینیک ها و مطب ، اما برای گرفتن مطب نیاز به جواز دارد . درایران بیمارستان ها و تأمین اجتماعی و بیمارستان های مشاغل خاص مانند ارتش ، سپاه ،نیروی انتظامی و نیروی های دیگر و .... می باشد که هر کدام دارای مزیت هایی برای استفاده ی نه تنها خدمات دندان پزشکی بلکه خدمات درمانی دیگر است.
رشته ی دندان پزشکی دارای شاخه های متعددی می باشد که هر کدام دنیایی متفاوت دارند و هر کدام دارای خدمات خود می باشند. در کشور ما تعداد کلینیک های خصوصی بسیار شده است و آن هم به دلیل اینکه خیلی از دندان پزشکان نمی توانند در بیمارستان های دولتی مشغول به کار شوند و یا نمی خواهند بنابراین به زدن مطب شخصی و یا کلینیک دندانپزشکی می پردازند که یک مطب و کلینیک در ساعات مشخصی باز می باشد که معمولاً اگر دندان پزشک در جایی دیگر مشغول به کار باشد نمی تواند نمی تواند صبح ها به کلینیک مراجعه کرده و بنابر این بعداز ظهر ها تا شب به مداوای بیماران خود می پردازند. ونیر کردن و جرم گیری و ایمپلنت و کاشت دندان های دایم و متحرک و کامپوزیت و ارتودنسی و جراحی لثه و طرح های لبخند های متنوع، کشیدن دندان ، به خصوص دندان عقل و لیمینت دندان و.... انجام می گیرد. برای اصلاح لبخند ها و ایجاد لبخند زیبا یکی از وظایف دندان پزشک زیبایی می باشد که باید با دقت بالایی هر کدام انجام گیرد. متأسفانه هزینه های دندان پزشکی در ایران بسیار سر سام آور است و این خود باعث شده عده ی زیادی نتوانند به مراکز درمانی مراجعه کنند و برای سلامتی خود هزینه ای به این زیادی صرف کنند.
کلینیک دندانپزشکی برای ارایه ی خدمات های مختلف به مشتریان از تلاش های شبانه روزی در بیشتر مواقع برخوردار هستند . خیلی از کلینیک ها ممکن است تنها در بعضی از روزها باز باشند و یا اینکه بخش دندان پزشکی آن در بعضی از مواقع می تواند باشد که آن به برنامه ی آن محل و وقت های حضور یک دندانپزشک بستگی دارد . خوشبختانه خیلی از دندانپزشکان ما در کشور ایران و در جهان شناخته شده هستند ، به گونه ای برای درمان بیماران کل دنیا از آنها درخواست کمک می کنند و می خواهند از علم و تجربه ی وی استفاده کنند.
نیاز ما در طی زندگی به یک دندانپزشک در زمینه ها و شاخه های متفاوت حس می گردیده و این نیاز به تدریج برآورده و امروزه ما بهترین دندانپزشکان جهان را داریم . تاریخچه ی دندان پزشکی در ایران زیاد در دست نمی باشد و نمی توان حدس زد که توسط چه کسانی ایجاد گردیدند ولی احداث مدرسه و دانشگاه دندانپزشکی به خیلی قبل و دوره ای که دکتر سیاح بعد از تحصیلات خارجه ی خود به ایران بازگشت برمی گردد و وی در مدرسه ی دارالفنون یک مکانی را اخداث کرد برای اموزش دندناپزشکی به شاگردان و کارآموزانی که به این رشته علاقه مند بودند. برای همین در این مرکز هم آموزش صورت می گرفت و هم درمان و خدمات آن.
در کلینیک های مجهز می توان هر مشکلی که برای دندان خود به وجود آمده را برطرف نمود و کشور را از این بابت مستغنی کرد و فهمید که داشتن مهارت و تجربه و داشتن پزشکان و دندانپزشکان حرفه ای نیاز هر کشوری می باشد.
مراکز خدمات درمانی باید سعی کنند که برای تمام نیاز های مشتری و بیماران به گونه ای عمل کنند تا کار و خدمات خوب و کامل را به آنها عرضه دارد.
یک کلینیک مدرن و استاندارد دندانپزشکی شامل یونیت حامل وسایل تراش، صندلی دندانپزشکی با حرکات کنترل شده توسط موتور، چراغ دندانپزشکی، و یونیت دستیار دندانپزشک (دارای ساکشن و سایر وسایل) است.کابینتهایی که اختصاصا برای کارهای دندانپزشکی طراحی شده اند، محلی برای نگهداری مواد و وسایل مختلف مورد نیاز جهت درمان ترمیمی هستند و به صورتی ساخته شده اند که دسترسی به آنها آسان باشد.به علاوه دستگاههای دیگری نیز وجود دارد که جهت انجام کارها اختصاصی دیگر ضروری است.نوع این وسایل برحسب تخصص فرد متفاوت است.سعلاوه بر تمامی مطالب فوق، طرح اتاق و وسایل باید متفاوت بوده و شرایط کاری سالمی برای دندانپزشک و سایر همکاران فراهم کند.طرح کلینیک دندانپزشکی باید به گونه ای باشد که از انتشار عفونت به نحو مطلوبی جلوگیری کند و تمیز کردن و ضدعفونی نمودن آن بسهولت امکان پذیر باشد.این نکته اولین و مهمترین مسئله ای است که در طراحی کلینیک دندانپزشکی باید مورد توجه قرار گیرد.
جهت انجام کار به نحو مطلوب، مواد و مصنوعاتی که در طرح داخلی کلینیک به کار می روند، باید بدقت انتخاب شوند.سطوحی که دندانپزشک با آن سر و کار دارد، باید با دوام بوده و در برابر مواد شیمیایی بدون اینکه رنگ بگیرند یا آسیب ببینند، مقاومت کنند.این سطوح باید به آسانی پاک شوند، بدون آنکه تمیز کردنشان هزینه زیادی را به بار آورد و در ضمن تمیز کردنهای مکرر خواص خود را حفظ کرده و در برابر تجمع مواد آلوده مقاوم باشند و مواد ریز در سطحشان گیر نکند.برخی اوقات تامین زیبایی و دستیابی به این نکات تواما، بسیار مشکل است.اما اولین چیزی کههمیشه مد نظر بوده ،ویژگیهای کاربردی آن است.بسیار منطقی است که دندانپزشک نمونه ای از هر ماده که برای سطوح کاری و غیره به کار می رود، داشته باشد و آن را امتحان کند تا در برابر مواد شیمیایی مورد استفاده در کلینیک مقاوم باشد.تعویض سطح کار به دلیل رنگ گرفتگیها می تواند بسیار گران تمام شود.
سرویس های کلینیک دندانپزشکی:
علاوه بر موارد گفته شده فوق ،یک کلینیک دندانپزشکی حرفه ای به نیروهای محرکه متعدد و دیگر سرویسهای جانبی نیاز دارد.الکتریسیته ،گاز، هوای فشرده و لوله های آب باید به نقاط مختلف رسانده شود.سیستمهای فاضلاب و ساکشن باید نصب شوند.به علاوه خطوط تلفن، سیستمهای ارتباط داخلی و اطلاعات کامپیوتری و خطوط شبکه ای آن مورد نیاز است.در خصوص جزئیات و چگونگی ارائه هر یک از موارد فوق در بخشهای بعدی بحث خواهیم کرد.
یونیت حامل وسایل وسایل تراش:
تمامی کلینیک ها باید یونیت دندانپزشکی داشته باشند.این یکی از اصلی ترین و مهمترین ابزار در این رشته به حساب می آید و می توان گفت تقریبا بدون آن انجام خدمات دندانپزشکی اگرچه ممکن است ولی کیفیت کار را نصف میکند.
یونیت حامل وسایل تراش، ابزارهای موتری لازم را در اختیار دندانپزشک قرار می دهد.این مجموعه حداقل دارای یک توربین هوا ،میکروموتور، و سرنگ سه گانه است.وسایل دیگر شامل نوربین یا موتورهای اضافه، قلم جرمگیری اولتراسونیک، هندپیس الکتروسرجری، فیبر نوری و یک دستگاه لایت کیور جهت پلیمریزاسیون مواد رزینی خواهد بود.
یونیت بر حسب نیاز، هوای فشرده کنترل شده، آب سرد، فیبر نوری و الکتروسیته را به وسایل می رساند.این عمل از طریق کلیدهای قطع و وصل صورت می گیرد.این کلیدها دستگاه را به هنگام استفاده روشن و توسط یک پدال پایی آن را کنترل می کند.
نکته دیگری که در دکوراسیون و طراحی کلینیک دندانپزشکی باید مد نظر داشت این است که محل قرار گیری وسایل به صورتهای مختلفی طراحی و در تمامی آنها تلاش شده است تا هر چه بیشتر ارگونومیک باشد، به عبارت دیگر طراحی این سیستمها به گونه ای باشد که کار کردن با آنها آسان باشد و باعث خستگی فرد نشود.کلا بهتر است بهتر است از سیستمی استفاده شود که با روش و سلیقه دندانپزشکی که با آن کار می کند هماهنگ باشد.
وسایل را می توان از کنار صندلی دندانپزشک، کابینت نزدیک به صندلی، ترالی مجاور صندلی، پشت صندلی یا از بالای سر بیمار برداشت.رایج ترین شکل برداشتن وسایل از کنار صندلی به شکل ترالی یا با یک بازو است.
ضروری است یونت در کلینیک دندانپزشکی به گونه ای طرح ریزی شود که انتشار عفونت را به حداقل رساند.تمامی سطوح یونیت باید به آسانی تمیز و ضدعفونی شوند.هندپیسها باید قابل استریل کردن باشند و هر جز که روی یونیت باقی می ماند مانند میکروموتور باید به وسیله غلاهای یکبار مصرف پوشانده شود، یا به آسانی ضدعفونی گردد.
یونیت دندانپزشکی آب سرد را به هندپیس می رساند، که این امر ممکن است منشا اصلی انتقال عفونت باشد.آب راکد در لوله های یونیت می تواند محل مناسبی برای ذخیره میکروارگانیسمها باشد.
یکی از مشکلات در ارتباط با جریان آب سرد این است که شیر کنترل، داخل یونیت جاسازی شده است و از طریق شلنگ و لوله های قابل انعطاف به هندپیس متصل می شود.این لوله به آرامی تحت فشار آب منبسط شده و وقتی شیر آب بسته می شود به دلیل انعطاف پذیری لوله ها، آب قطع می گردد.اما باید توجه داشت وقتی دندانپزشک پایش را از روی پدال برمی دارد جریان آن فورا قطع نمی شود، بلکه تا چند ثانیه بعد آب چکه می کند.برای از بین بردن این نقص، اغلب یونیتها درای دریچه مکش به سمت عقب هستند.این امر در لوله آب فشار منفی ایجاد می کند و بدین وسیله لوله بسرعت تخلیه می شود و آب چکه نمی کند.البته اشکال عمده این سیستم، مکش آب آلوده از سر هندپیس است و بدین ترتیب آلودگی در داخل یونیت وارد می شود و زمانی که مجددا دستگاه کار می کند، این آب آلوده از دستگاه خارج می شود.
البته لازم به ذکر است که همه موارد گفته شده مختص به یونیت های قدیمی می باشند ولی این مدل یونیت ها هنوز هم در بسیاری از مکان ها مورد استفاده قرار می گیرند.مجهز بودن کلینیک دندانپزشکی به یونیت مدرن و به روز در کیفیت کار بسیار مفید و موثر است.
برخی یونیتها دارای منبعی هستند که در داخل آنها مواد ضد عفونی کننده ریخته می شود.این ماده با آب سرد مخلوط می شود تا به کاهش میکروارگانیسمها کمک نماید.در هر صورت عواقب تنفس چنین آئروسلهایی در دراز مدت توسط پرسنلی که در کلینیک دندانپزشکی مار می کنند، باید مورد بررسی قرار گیرد.
دوشنبه بیست و ششم بهمن ۱۳۹۴
دندانپزشک خوب چه کسی است ؟
دندانپزشک
خوب چه کسی است ؟
یکی از زیر شاخه های علم پزشکی، دندانپزشکی است.در اینجا قصد داریم کمی بیشتر با این رشته علمی و تخصصی آشنا شویم و اطلاعاتی در این زمینه به دست آوریم:
این شاخه یکی از مهمترین و اساسی ترین و البته کاربردی ترین شاخه های پزشکی محسوب می شود.اگر بخواهیم عمده کار دندانپزشکی را بررسی کنیم در نهایت به این نتیجه خواهیم رسید که این شاخه به شناخت عصب های داخلی دهان، شناخت انواع جنس دندان ،بیماری های مربوط به دهان و دندان، و در نهایت نحوه چیدمان دندانها و کشیدن ،ترمیم و عصب کشی دندان تقسیم خواهد شد.
همانگونه که می دانید یکی از ابتدایی ترین و همچنین اصلی ترین وظیفه یک فرد متخصص در این زمینه این است که به خوبی با نوع چیدمان و جنس دندان بیمار آشنایی داشته باشد.این نکته بسیار حائز اهمیت است زیرا در بسیاری از موارد تشخیص درد و بیماری در دهان و دندان بدون تشخیص جنس و اسکلت بندی فک و دندان میسر نخواهد شد.در نتیجه یکی از اولین اصول دندانپزشکی تشخیص و تعیین نوع دندان و علاوه بر آن میزان ادامه داشتن دندان در لثه و همچنین میزان مقاومت آن نسبت به لثه می باشد.
پس از آن پزشک مربوطه می بایست در زمینه انتخاب مواد و تشخیص مهارت کافی را داشته باشد.زیرا همانگونه که می دانید در بسیاری از موارد ممکن است فرد بیمار در ناحیه ای از دهان خود دچار درد شده باشد ولی درد از ناحیه دیگری باشد و به عبارت دیگر درد از جانب آن ناحیه که بیمار تصور میکند نباشد.در این گونه موارد وظیفه فرد دندانپزشک این است که به درستی تشخیص بدهد و بیمار را قانع کند که درد از ناحیه ای که او تصور می کند نیست.البته تشخیص درد یکی از مهمترین مباحث در حرفه دندانپزشکی می باشد زیرا در صورت تشخیص نادرست ممکن است یک دندان سالم به جای دندان خراب کشیده شود و درد نیز همچنان به قوت خود باقی بماند که در این صورت لطمه ای جبران ناپذیر به بیمار وارد شده است زیرا هر عدد از دندانها انسان مبلغی معادل 40 میلیون تومان ارزش مادی دارد.ولی از ارزش مادی دندان که بگذریم هیچ ماده دیگری در دنیا نمی تواند جایگزین اصل ماده دندان بشود و مواد جایگزینی که بشر تا کنون کشف کرده و مورد استفاده قرار داده است اگر چه بسیار جالب و مفید است اما هرگز نمی تواند جای جنس دندان طبیعی را داشته باشد.
بنابر این در دندانپزشکی یک تشخیص اشتباه می تواند یک انسان را از دشتن نعمت یک دندان سالم تا آخر عمر محروم نماید.
پس از تشخیص درست و تعیین ناحیه آسیب دیده نوبت به درمان آن می رسد.بسیاری از دندان ها با کمی ترمیم می توانند تا سالیان سال برای افراد کار بکنند و مورد استفاده قرار گیرند.ولی در برخیموارد نیز ممکن است تنها راه برای یک دندان کشیدن آن باشد.در مواقعی که نیاز به کشیدن دندان می باشد ،باید منطقه مربوطه به خوبی بی حس شود تا بیمار دچار درد و استرس نشود و پس از آن است که می توان مراحل کشیدن دندان را انجام داد.
در بسیاری از موارد نیز در حرفه دندانپزشکی ممکن است همانگونه که گفته شد یک دندان تنها به ترمیم نیاز داشته باشد.به طور کلی دو نوع ترمیم در این رشته وجود دارد.ابتدا ترمیم سطحی و در صورت کار ساز نبودن این نوع ترمیم ،ترمیم عمقی و یا عصب کشی در دندان میتواند موثر باشد.
درمان سطحی زمانی قابل انچام می باشد که هنوز مقدار از دندان سالم است و از سطح دندان هنوز هم می توان استفاده کرد به این صورت که روزنه ای در آن یافت نمی شود و اسید های دهان، کل دندان را نابود نکرده باشند.البته در برخی موارد دیده می شود که سطح دندان کاملا سالم است ولی از نواحی دیگر و تنها با یک روزنه کوچک اسید به درون لثه وارد شده و اصطلاحا به عصب رسیده است که در این صورت ترمیم سطحی کار ساز نمی باشد.
شاید بتوان گفت که بیش از نیمی از کار در دندانپزشکی به تشخیص درست و به جا مربوط می شود.اگر درمواردی امکان تشخیص دقیق در دندان و درد وجود نداشت،دست اندر کاران در رشته دندانپزشکی به تکنولوژی روی می آورند و تجویز به گرفتن عکس هایی از دندانی که مشکوک به بیماری است می کنند.این نوع عکس ها که با اشعه ایکس انجام می شوند در صورت تکرار شدن در طول زمان می توانند مضر و سرطان زا باشند ولی برای چند مورد خاص موردی ندارند.پس از گرفتن عک از ناحیه مربوطه نوبت به تشخیص مجدد میرسد.این پروسه در دندانپزشکی کاملا طبیعی و مرسوم است و در مواردی که تشخیص سخت باشد از این روش استفاده می کنند.پس از تشخیص مجدد و احساس نیاز برای ترمیم یک دندان (اگر ترمیم سطحی باشد ) می توان اقدام به پر کردن آن کرد.به این صورت که پس از بی حس کردن یا به اصطلاح سر کردن دهان ،مواد خاکستری و سیاه رنگی را بر روی دندان مورد نظر خواهند ریخت و به شکل دهی آن خواهند پرداخت.
اما تمامی مراحل و نکات دندانپزشکی به موارد فوق ختم نمی شوند.علاوه بر موارد گفته شده ،هر پزشک وظیفه خاصی به عهده دارد که آن هم احساس راحتی با بیمار و در صورت وجود استرس در بدن بیمار ،او را آرام کند و از لحاظ روحی او را درک کند.تقریبا همه پزشکان در هر زمینه ای این وظیفه را بر عهده دارند.و فرقی هم نمی ند که پزشک عمومی باشد یا دارای تخصص خاصی باشد.
در این حرفه امکانتات و تکنولوژی بسیار مهم هستند و هم به بیمار و هم به پزشک می تواند در مراحل درمان کمک ویژه ای بکند.زیرا همانگونه که می دانید نور پردازی اگر نادرست باشد علاوه بر آنکه ممکن است باعث تشخیص اشتباه شوند ،اگر دارای مقدار نامتناسب و رنگ و تمرکز نا هماهنگی باشند و در زاویه خاصی نسبت به بیمار تابانده شود ممکن است باعث ایجاد استرس در بیمار شود.
اگر قصد دارید در حرفه دندانپزشکی به موفقیت دست یابید و دارای مهارت شوید باید همواره این نکته را به خاطر داشته باشید که آرامش بیمار از تمامی فرایندها مهم تر است زیرا تا زمانی که بیمار آرامش نداشته باشد پزشک نیز تمرکز کافی را ندارد و اگر این امر ادامه یابد ناخودآگاه استرس بیمار به پزشک نیز منتقل می گردد.
با پیشرفت های زیادی که در علم دندانپزشکی صورت گرفته است امروزه اصلا دلیلی وجود نخواهد داشت تا شما بخواهید اگر دندانی کج و بد شکل در دهان دارید وجود انرا تحمل نمایید.شما می توانید صاحب لبخندی زیبا باشید و اگر هم مشکلی در شکل و چیدمان دندان هایتان وجود دارد براحتی توسط متخصصین دندانپزشکی قابل برطرف شدن است.
گاهی اوقات برای اینکه به دندان ترمیم شده خود شکلی طبیعی تر دهید و یا اندازه تراشیده شده و کوچک شده آن را به حالت طبیعی برگردانید نیاز است تا از روکش استفاده نمایید.برای این کار باید توسط دکتر دندانپزشک به صورت دقیق برای دندان مورد نظر شما انجام شود.البته روکش ها به دلایل مختلفی در دهان قرار می گرند . گاهی تنها برای زیبایی دندان می باشند و گاهی برای حفاظت از یک دندان ضعیف و ترمیم شده که قبلا شکسته و الان نیزا به مراقبت بیشتر دارد مورد استفاده قرار خواهند گرفت.
البته زمانی هم که از ایمپلنت دندانی استفاده می کنید حتما نیاز است تا بعد از ان از یک روکش مناسب استفاده کنید.در واقع از روکش به عنوان درمانی برای از بین بردن دندان های بدرنگ و بد شکل استفاده می شود و باعث ایجاد زیبایی در ترتیب نمایش دندان ها خواهد شد.
در چک لیست زیر برای موارد یکه روکش دندان توسط دندانپزشک ها پیشنهاد می شود را عنوان کرده ایم :
1-اگر دندان شما دارای مواد پر کردنی زیادی باشد و قادر نباشد به تنهایی فشار های حاصله از جویدن را تحمل نماید نیاز به روکش خواهید داشت.
2-اگر تاج دندان شما بشکند حتما به روکش نیاز دارند.
3-اگر دندانی دارید که عصب کشی شده باشد به دلیل اینکه میزان پوسیدگی در ان زیاد بوده به احتمال زیاد نیاز به روکش خواهد داشت.
4-عوامل مرتبط با زیبایی دهان و دنان نیز عاملی در جهت گذاشتن روکش است.مثلا اگر دندانی تیره دارید می توانید از این ترفند استفاده نمایید.
اما اگر شما تعداد ی از دندان های تان را دست بدهید و دچار مشکل جویدن و حتی حرف زدن شوید برای این حالت از بریج استفاده می کنند. در واقع بریج یک روش درمانی است که به منظور جایگزین کردن دندان های از دست رفته مورد استفاده قرار می گیرد و با این اقدام به مشکل کاهش جویدن شما نیز کمک بزرگی خواهد کرد.بریج دارای نمای زیبایی بوده و علاوه بر رفع مشکلات جویدن می تواند باعث زیبایی دهان شما نیز شود. جنس بریج از آلیاژ هایی همچون طلا و یا پرسلن می باشد. برخی از بریج ها متحرک هستند و یم توانید هر وقت که خواستید آنها را از دهان خود در آورید و برخی از انها به صورت ثابت می باشند
اما مواردی که به شدت توصیه می گردد تا از حتما از بریج استفاده نمایید زمانی است که شما دندان و یا دندان هایی را زا دست داده اید و سایر دنان های کناری شما قادر به تحمل فشارهای وارد شده بر اثر جویدن را ندارد . در این زمان حتما باید اقدام به قرار گرفتن بریج در دهان خود توسط یک دکتر دندانپزشک نمایید.
اما در مرود ایمپلنت که این روزها شاهد هستیم اهمیت زیاید به ان شده است و افراد زیادی هم اقدام به ایمپلنت دندان کرده اند. اول اینکه از همین الان بگوییم هر چقدر هم که علم پیشرفت کند هیچگاه هیچ چیز جایگرین دندان های طبیعی شما نخواهد شد.اما به هر حال شما ممکن است به خاطر حوادث و یا بیماری دندان و یا دندان هایی را از دست بدهید.حال تکلیف چیت.؟ بله یکی از روش هایی که در این مواقع مورد استفاده قرار می گیرد همان ایمپلنت است.روش کار بدین صورت است که باید توسط دندانپزشک یک پایه فلزی وارد لثه شما شود. این پایه فلزی در حکم ریشه دندان بوده و دقیقا به فک متصل می شود. بعد از محکم کردن ریشه دندانپزشک یه دندان مصنوعی را براحتی بروی این پیچ که حکم ریشه را دارد قرار خواهد داد و بدون اینکه کسی متنوجه شود شما دندانی مصونعی را جایگزین دندان اصلی خود نموده اید چرا که از لحاظ ظاهری دقیقا مانند یک دندان طبیعی می باشد.
البته به دلیل اینکه پایه فلزی باید در لثه شما قرار گیرد به همین منظور باید جراحی بروی لثه شما صورت گیرد و شما باید قبل از آن دارای سلامتی کامل باشید و مشکلی از این بابت نداشته باشید.وجود لثه هایی سالم و دارا بودن استخوان کافی برای این منظور جز الزمات کار است.ایمپلنت یا دندان کاشتنی تشکیل شده است از پایه‌ای که عمدتاً از جنس فلز تیتانیوم بوده و توسط جراح در استخوان فک کار گذاشته شده و سپس بر روی آن دندان قرار میگیرد.
اما اگر بخواهیم به صورت مرحله به مرحله درباره نحوه کاشتن دندان ایمپلنت برایتان توضیح دهیم بدین شرح است که ملاحضه می فرمایید :
در مرحله اول باید بروی لثه شما جراحی صورت گیرد تا بتوان پایه فلزی را در لثه قرار داد. مدت زمان انجام جراحی ممکن است حتی تا چند ساعت به طول بیانجامد و بعد از اینکه به خوبی این کار صورت گرفت باید مدت زمان شش ماه نیز از ان بگذرد تا استخوان های کنار لثه در کنار پایه فلزی رشد کرده و انرا محکم و مستحکم نماید.گاهی اوقات برخی از ایمپلنت ها دوباره نیاز به یک جراحی دیگر دارند تا در اصطلاح یک رابط را به دندان جایگزین متصل نمایند.اما در اکثر ایمپلنت هایی که صورت می گیرد این پایه از قبل وجود داشته و دیگر نیاز به جراحی دوباره نخواهید داشت.
بعد از بهبودی که در لثه ها صورت گرفت نوبت به مرحله بعدی خواهد رسید .حال نوبت ساخت دندان های مصنوعی است و باید بعد از ساخت انرا بروی پایه قرار گرفته در لثه پیچ کرد . این مرحله چون نیاز به دقت فراوان دارد و باید به صورت دقیق در لثه قرار گیرد ممکن است به خودی خود نزدیک به دو ماه زمان ببرد.این نوع جراحی یا در مطب دندانپزشکی بوسیله بی حسی موضعی و یا رد بیمارستان توسط بیهوشی صورت می گیرد. بعد از ان نیز باید طبق دستوران دکتر خود نسبت به حفظ بهداشت دهان و دندانتان اقداماتی را همیشه انجام دهید.
اما روی دیگر برای ترمیم دندان که به صورت غیر مستقیم انجام می شود و باید از ان در بریج و یا روکش استفاده شود.در این مدل استحکام بیشتر از حالت پرسلن می باشد. ابتدا دندانپزشک بخشی از دندان شما را تراش خواهد داد تا بتواند از ترمیم استفاده شده بروی دندانتان اساتفاده نماید.معمولا بعد از جایگذاری بخش ترمیمی شده بروی بخش تراش داده شده در ابتدا ممکن است نسبت به سرما کمی دندانتان حساس باشد که امری طبیعی می باشد و معمولا افراد رد یان حالت دچار هیچگونه مشکل و یا عوارضی بعد از آن نخواهند شد جز تعداد معدودی که ممکن است نسبت به ان فلز به کار رفته آلرژی داشته باشند.
اام می توان از آلیاز طلا که به همراه مس و برخی دیگر از فلزات است نیز در ترمیمی دندان استفاده کرد.از این آلیاز در زمان ایتفاده به عنوان بریج و یا روکش ممکن است بیشتر استفاده شود.در این حالت آلیاز به کار رفته در مقابل خوردیگ و تیرگی فوقالعاده مقاوم بوده و در مقابل شکستن نیز بسیار مستحکم است.
اما می توان به جای این آلیازها از دیگر آلیازها فلزی غیر قیمتی ینز استفاده نمود.رنگ اینگونه فلزات به صورت نقره ای بوده و نسبت به خوردگی و تیرگی نیز مقاوم می باشند و در مقابل فشار ها نیز همینطور..
برخی از مواقع خطرات و حتی بیماری ها و مشکلاتی برای دهان به وجود می آید که دندانپزشک در آنها نقشی ندارد.اقدامات درمانی در زمینه دندانپزشکی همیشه هم بدون دردسر نیست و ممکن است علاوه بر دردهایی که در زمان پیش از درمان و حین درمان برای فرد به وجود می آید، در دوره پس از درمان نیز فرد از شر آنها خلاص نشود.باید به این نکته توجه داشت که علت بسیاری از دردها پس از درمان هیچ ارتباطی با پزشک ندارد.برخی از افراد انتظار دارند به محض اینکه از مطب دندانپزشکی خارج شدند، بتوانند به راحتی و بدون درد و مانند گذشته غذا بخورند و انگار نه انگار که در دوره نقاهت بعد از عمل به سر می برند.
اکنون می خواهیم به برخی از دردهایی که دندانپزشک در آنها هیچ نقشی ندارد بپردازیم
به عنوان مثال در بعضی از افراد به خصوص آنهایی که به مصرف الکل و مواد مخدر اعتیاد دارند ممکن است با کشیدن دندان خلفی حفره ای به وجود بیاید که رد شدیدی با خود به همراه دارد.همانگونه که می دانید دندان های خلفی دندان هایی هستند که به سختی از دهان خارج می شوند و کشیدن آنها در اکثر موارد به جراحی منجر می شود.باید بدانید که وجود حفره در این گونه شرایط هیچ ربطی به دندانپزشک ندارد.علت درد این است که با کشیدن دندان عقل حفره ای در آن ناحیه به وجود خواهد آمد که با نرسیدن خون به این حفره درد شروع می شود.
یکی دیگر از شرایطی که ممکن است برای بیمار سخت باشد این است که در دوره پس از مراحل درمانی ممکن است فرد دچار حساسیت شود و در قسمت درمان ترمیمی خود احساس ناراحتی و ضعف کند.
باید به یاد داشته باشید که احتمال بروز برخی حساسیت ها برای افراد پس از اقدامات دندانپزشکی وجود دارد.این حساسیت ها همیشه هستند و کسی در این زمینه مقصر نیست.در اکثر مواقع این نوع تنش ها در عرض چند روز از بین خواهند رفت و چاره ای به غیر از تحمل آنها در این چند روز وجود ندارد از جمله این تنش های دهانی و حساسیت ها می توان به احساس ضعف و سستی در لثه و در ناحیه ای که اقدم درمانی صورت گرفته است، اشاره نمود.دندانپزشک در به وجود آمدن این نوع حساسیت ها هیچ نقشی ندارد و این گونه مشکلات تنها نیاز به زمان دارند.
به طور کلی دردها و ورم هایی که پس از کشیدن دندان و مخصوصا دندان های آسیباب به وجود می آیند، به گذر زمان نیاز دارند و کاملا طبیعی است که به وجود بیایند.
