1-   تریاك : كه بیشتر در بین افراد مسن درگذشته معرف آن رواج داشته اما امروزه در بین جوانان و نوجوانان توزیع و مصرف می گردد، ماده ای خواب آور بوده و شخص معتاد از مصرف آن احساس لذت ونشاطی «نئشگی» می نماید. معرف آن به تدریج باعث افزایش طلب می گردد و فرد لحظه ای به خود می آید كه قادر به ترك آن نیست .

2-   مرفین:  كه از تریاك گرفته می شود و بدو صورت مایع و پودر مصرف می گردد، مصرف این مواد در بین جوانان زیاد است و ماده ای خواب آور و اثرات تریاك را دارد.

3-  هروئین: این مواد از تركیبات شیمیایی ساخته شده و اثرش سه برابر مرفین بوده و خواب آور است ، شخص معتاد همیشه در حال چرت زدن می باشد و چشمهای خواب آلود دارد.   

4- كوكائین : موادی تحرك زا ، توهم آور و اغفال كننده است ، كسانی كه به این دارو معتاد می شوند معمولاً سادیسم جنسی پیدا می كنند و بهمین دلیل افراد بسیار خطرناكی هستند معتاد پس از مصرف این دارو احساس شعف  زاید الوصفی پیدا می كند و شاد می شود و لذت جنسی او تشدید پیدا می كند ، اثرات جسمی آن كم است در حالیكه از نظر روانی اثراتش از هروئین بیشتر است.

5-ال.اس.دی  : مصرف این مواد اعتیاد جسمانی ندارد ولی دارای اثرات  مغزی و روانی زیانبخشی است، این مواد  توهم زا  بوده و اعتیاد روانی را بهمراه دارد.

6-آمفتامین ها : موادی محرك زا و اعتیاد آور است . این مواد سیستم مركز عصبی را تحریك می كند ، این مواد در میان دانشجویان مصرف بیشتری دارد زیرا باعث كم خوابی  بوده و شخص را در حالت محركی قرار می دهد. مصرف این مواد باعث می شود بدن در برابر آن مقاوم شود لذا شخص معتاد ناگزیر  می گردد  بیشتر مصرف كند.

7-ماری جوانا و حشیش: مصرف این مواد ، اعتیاد جسمانی نداشته ولی اعتیاد روانی  می آورند و بهمین جهت زیان آور هستند، مصرف این مواد اثرات مغزی ناگواری را به همراه داشته و اغلب به صورت سیگار مصرف می شونداثرات مخرب آن : خواب آرامش بخش ، تشدید احساس ، خنده های بی مورد و طولانی ، لذت بخش بودن زمان و مكان ، لكن وقتی تأثیر دارو تمام می شود  شخص معتاد حالت و احساس بدی پیدا می كند و امكان ارتكاب جرم زیاد می شود و از سوی دیگر عاملی برای مصرف مواد مخدر قوی تر  همانند هروئین می باشد.

8- متادون : داروی مخدری است كه توهم زا و اغفال كننده بوده ، واثرات زیانبخشی بر روی مغز دارد ، معتاد پس از مصرف احساس لذت بخشی می نماید ؛ لذا در صدد مصرف بیشتر آن بر می آید.

کسانی که دائما در معرض فشارهای عصبی و محیطی قرار دارند، بیشتر از دیگران در معرض خطر گرایش به اعتیاد هستند موقعیت هایی همانند کنکور، از دست دادن نزدیکان، شکست های عاطفی، مالی، شغلی، تحصیلی، انتخاب همسر و… ممکن است در زندگی هر جوانی پیش آید.

مواد مخدر با نوجوانان چه میکند؟

نوجوانی دوره حساس و مهمی در سیر تکامل فیزیکی و احساسی کودک است و گزارش ها نشان می دهد که مغز نوجوانان در حال رشد به تأثیر مضر مواد مخدر، بسیار حساس است. برخی از اثرات مواد مخدر موقتی است،  اما آسیب های دیگرممکن است تاثیر طولانی مدتی بر رفتار، احساس و عملکرد نوجوان وجوان داشته باشد.

برای پیشگیری از معتاد شدن می توان راهکارهای مختلفی را برشمرد که هم در سطح فردی و هم اجتماعی قابل طرح است:

1- آگاه کردن خانواده ها مخصوصا پدران و مادران دررابطه با رفتار فرزندان و تربیت و کنترل صحیح آنها دراجتماع و آشنایی آنها با مضرات اعتیاد به وسیله رسانه های گروهی به خصوص صدا و سیما.

2- ایجاد تحول در آموزش و پرورش و تقویت کادر آموزشی و مربیان پرورشی مخصوصا در روش ها و ایجاد فضای آموزشی مناسب که مسلما می شود مضرات مواد مخدر را به نحو ظریفی در کتب درسی عنوان کرد.

3- ایجاد مراکز فرهنگی نظیر کتابخانه ها و مراکز هنری، فنی و حرفه ای، پارک ها، فضاهای ورزشی و تربیتی برای ارتقاء سطح  فرهنگی نوجوانان وجوانان و گذراندن اوقات فراغت آنان که این امکانات با توجه به رشد جمعیت و پراکندگی  روستاها نسبتا  ضعیف می باشد که عامل بسیار مهمی جهت پیشگیری از اعتیاد به مواد مخدر خواهد بود.

4- اغلب معتادین بی سوادند ویا پدر و مادر بی سواد و یا کم سواد بوده اند. دست اندر کاران تعلیم و تربیت باید با تلاش بیشتری در جهتافزایش سواد مردم گام بردارند و سطح آگاهی مردم برای مقابله با پدیده اعتیاد بالا برود.

5- ایجاد اشتغال بیشتر از طریق توسعه صنایع دستی و روستایی مخصوصا سرمایه گذاری و اعطاء امکانات و امتیازات برای ریشه کن کردن بیکاری که همانا یکی از علل عمده اعتیاد و گرایش به قاچاق است.

6- نقش تبلیغات در دنیای امروز برهیچ کس پوشیده نیست و با نیروی تبلیغات و رسانه گروهی می توان پدیده و عقاید  مختلف را دربین توده مردم انداخت و آنها را روشن ساخت.متاسفانه رسانه ها، مخصوصا صدا و سیما اکنون به جز برنامه های محدودی در زمینه اعتیاد نداشته اند. لذا باید برنامه هایی که تمام اقشار بتوانند از آنها استفاده نمایند درمورد مضرات اعتیاد تهیه و  برروی آنتن قرار گیرد. نقش تبلیغات ائمه جمعه و جماعات و سخنرانان در مراسم و موقعیت های مختلف، می تواند بدلیل حرف  شنوی مردم از آنان بسیار موثر بوده و طریق مناسبی جهت پیشگیری از اعتیاد در جامعه می باشد.

7- در دسترس بودن مواد مخدر یکی از علل عمده اعتیاد است که کنترل و عدم ورود آنان از پیشنهادات خود معتادین بوده است. بنابراین  پاکسازی جامعه از مواد مخدر و بستن مرزها به عنوان یکی از مهمترین راه های پیشگیری است.

8- اشاعه تقویت هرچه بیشتر معنویات در جامعه و آگاه نمودن مردم از مضرات مصرف مواد مخدر.

9- توصیه به خانواده ها که شامل کنترل فرزندان، تقویت جهانی مذهبی و اعتقاد، چگونگی گذراندن اوقات فراغت،جلوگیری  ازشرکت فرزندان در مجالس بی بند و بار و ایجاد سرگرمی و مشغولیت سالم، مبارزه با اعتیاد در منشاء و مبداء وجود مواد مخدر، محیط اعتیاد زا و انسان اعتیاد پذیراست.

10- مردمی کردن مبارزه با مواد مخدر به شکل کامل.

11- توجه به مسئله توزیع داخلی به خصوص در سطح شهر و معتادین.

12- دقت در گزینش و انتخاب مامورین مبارزه با مواد مخدر.

13- استفاده از تجارب علمی و عملی کشورهایی که در زمینه مبارزه با مواد مخدر موفق شده اند. همچنین از طریق کنترل درون مرزی و برون  مرزی از حمل و نقل مواد مخدر جلوگیری به عمل آید تا از دسترس قرار گرفتن مواد مخدر پیشگیری شود. مبارزه قاطع و پیگیر با عوامل و قاچاقچیان مواد مخدر به خصوص در استان های مرزی کشور به ویژه خراسان و سیستان و بلوچستان.

اعتیاد یک بیماری است وهر بیماری قابل درمان است و تنها راه جلوگیری از فعال شدن مجدد اعتیاد، خودداری از مصرف، در 

همان باراول است. 

سیستم های تولید مواد شبه افیونی در بدن ، حدود ده ماه زمان نیاز دارند تا باز سازی شوند لذا پس از گذراندن سختی های دو هفته اول ، مشكلات بی خوابی ، افسردگی ، كم حوصلگی، گریه كردن ، كند ذهنی فراموشی تنبلی، عدم میل به زندگی و غیره در بیماران وجود داشته و طی این مدت شخص قادر به كار كردن نیست و یا راندمان كاری مساعدی ندارد. حتی تجویز می كنند كه در این در این دوره ده ماهه شخص را بیشتر تنها بگذارندو تختخوابش را جدا كنند. در این مدت به علت عدم تعادل جسمی و روانی ، بیمار نباید تصمیمات سرنوشت ساز بگیرد.

شوك مخربی كه در این روش ترک اعتیاد به بیمار وارد می شود ، سبب می گردد كه بعضی از قسمت های تولید كننده مواد شبه افیونی بدن چه بسا تا آخر عمر هیچ وقت فعال نشود. این مطلب به تائید پروفسور آرتور گایتون رسیده و در عمل  بین كسانی كه با روش سقوط آزاد ترک كرده اند درصد كمی به مرحله تعادل پایدار می رسند و اكثراً دچار عدم تعادل در دراز مدت هستند و یا به تیك های عصبی دچار می شوند.