بازخوانی متفاوت آیاتی که بارها خوانده‌ایم(14)

گاهی گناه، در یک قدمی ماست و لحظه ای غفلت برای غرق شدن کافیست اما خدا وعده باز شدن درهای بسته را می‌دهد. از این بیش‌تر نوشتن، می ترساندم. این‌ها را هم با ترس نوشتم. در تمام این مدت، کسی در من نجوا می کرد؛ چقدر مومنی به حرف‌هایی که می زنی؟

لَقَدْ کَانَ فِی قَصَصِهِمْ عِبْرَةٌ لِّأُولِی الْأَلْبَابِ مَا کَانَ حَدِیثًا یُفْتَرَی وَلَکِن تَصْدِیقَ الَّذِی بَیْنَ یَدَیْهِ وَتَفْصِیلَ کُلِّ شَیْءٍ وَهُدًی وَرَحْمَةً لِّقَوْمٍ یُۆْمِنُونَ

در سرگذشت آن‌ها درس عبرتی برای صاحبان اندیشه بود! این‌ها داستان دروغین نبود؛ بلکه (وحی آسمانی است، و) هماهنگ است با آنچه پیش روی او (از کتب آسمانی پیشین) قرار دارد؛ و شرح هر چیزی (که پایه سعادت انسان است)؛ و هدایت و رحمتی است برای گروهی که ایمان می‌آورند! / سوره مبارکه یوسف آیه 111

کتابها می نویسند:

امام جعفر صادق علیه السلام از پدرشان امام باقر علیه السلام روایت می کند که مقصود از اولوالالباب که عبرت می گیرند و متذکر می شوند، شیعیان ما هست‌اند. 1

با تو می‌گویم:

خدا گمان آدم‌ها را در هم می‌شکند. این را این روزها می فهمم. زیاد می فهمم. این هم، مخصوص سال 2013 میلادی نیست. هزاران سال است خدا با بنده هایش این طور رفتار می‌کند.

خودش هم توی کتابش، از این خلاف آمد عادت‌ها، حرف میزند...

ماجرای پیامبرانش را نشانمان می دهد تا بدانیم، او همان کاری را می‌کند که درست‌تر است؛ حتی اگر بر خلاف تصور بنده‌اش باشد یا به مذاق بنده خوبش، پیامبرش، هم خوش نیاید. خدا قصه‌های از این دست را توی کتابش تعریف می کند، نمونه می آورد. بنده های بزرگش را نشانمان می دهد و از ماجراهایشان می گوید. قصه یک جوان را در یک شب تاریک در بیابان، می گوید. تعریف می کند که موسای جوان فقط رفته بود آتش بیاورد برای خانواده اش در آن شب تاریک؛ اما موسی، "علیه السلام" شد و برگشت... یا یونس علیه السلام بعد از رها کردن قومش، هرگز گمان نمی کرد خدا عذابش کند، فکرش را هم نمی کرد قرعه سه باره برای سقوط به دریا، به نام اوی ِ پیامبر در بیفتد و در دریا غرق شود و سه روز در شکم ماهی بماند..

«و ان یونس لمن المرسلین»

«یونس یکی از رسولان (او از فرستادگان خدا) بود.»(1)

در قرآن کریم، سوره‌ای به نام یونس (ع) (دهمین سوره) اختصاص یافته ودر چهار جا از کتاب الهی نام وی ذکر شده است. (2)

 حضرت یونس (ع)، فرزند الیاس، مشهور به یونس‌بن‌متی(3) ، بود که نسب او از طرف پدر و مادر به بنی‌اسرائیل می‌رسید؛ و یکی از فرستادگان و رسولان خدا، برای مردم بابل و نینوا بود. او معاصر ابرهاران؛ (پادشاهی که به سرزمین یهودیان حمله کرد و به تضعیف منه، پادشاه یهود پرداخت.) بود، خداوند؛ وی را به نینوا پایتخت دولت آشور در سرزمین موصل که مردمش بت‌پرست بودند، فرستاد. حضرت یونس مردم را به ایمان به خدا و توبه و بازگشت از گناهان دعوت کرد، ولی مردم گوش به حرف او ندادند. بعد از مدت زمانی که حضرت، مردم را به نزول عذاب الهی هشدار داد، آنگاه به گمان اینکه رسالت خود را ادا کرده است؛ با ناراحتی آن شهر را بدون اذن الهی ترک کرد. شهر نینوا (به معنای مأوی و منزل)، پایتخت آشور که روزگاری در بین‌النهرین، مرکز تمدن بزرگ بود، این شهر در نزدیکی موصل، واقع در عراق امروزی، در شرق دجله است.(4) در کتاب تورات از حضرت یونس(ع) نقل شده است: «نینوا، شهری بزرگ بود که به مسافت سه روز راه داشت.» (5) «نینوا توسط غروه بنا شد

ه است و در زمان سلطنت سنخاریب در نهایت ترقی و رونق بود، بابلیان آن را محاصره کرده و در سال 606 قبل از میلاد، آن را فتح کردند.» (6)

سفر دریایی حضرت یونس (ع)

«وذاالنون اذذهب مغاضبا فظن ان لن نقدر علیه….»(7)(و صاحب ماهی (یونس) را یاد کن که خشمگین ]از نینوا[ رفت و گمان کرد که هرگز بر او سخت نخواهیم گرفت….»حضرت یونس چون از ایمان آوردن مردم نینوا مأیوس شد، سخت ناراحت شد، به طوری که به آنان وعدة نزول عذاب آسمانی را داد که تا چند روز دیگر به آنان فرا می‌رسد و آنگاه بی‌آنکه از جانب خدا فرمانی دریافت کند، با حالت خشم، نینوا را به مقصد یافا ترک کرد. (8) یافا، بخشی از فلسطین اشغالی، بندر عمدة این سرزمین در ساحل دریای مدیترانه است. (9) حضرت یونس در بندر یافا سوار کشتیی که عازم ترشیش (قریه‌ای در لبنان) بود شد؛(10) چون از ساحل دور شدند، ناگهان دریا طوفانی شد و کشتی را در غرقاب گرفتار ساخت. ناخدای کشتی بنا به معتقدات خود گفت: باید بندة گریز پایی در کشتی باشد که سبب آشفتگی دریا شده است. چند بار قرعه‌کشی کردند و قرعه به نام یونس افتاد، برای نجات کشتی و سایر مسافرین او را به دریا افکندند.«اذ ابق الی الفلک المشحون. فساهم فکان من المد حضین»(11)(آنگاه که یونس بسوی کشتی گرانبار گریخت؛ پس با آنان قرعه انداخت و او بیرون انداختنی شد.)

روز بیست و پنجم ذی‌القعده، هم روز دحوالارض بود و هم سالروز ولادت حضرت ابراهیم(ع)،‌ درباره دحوالارض پیشتر سخن گفتیم اما اینک برآنیم تا نگاهی بر زندگی حضرت ابراهیم(ع)، این امام همام بیافکنیم. (تعجب نکنید! عنوان امام برگرفته از آیه 124سوره مبارکه بقره می‌باشد.)

آیات 51 تا 54 سوره مبارکه انبیاء به داستان حضرت ابراهیم(ع) اشاره دارد:

«وَلَقَدْ آتَیْنَا إِبْرَاهِیمَ رُشْدَهُ مِن قَبْلُ وَکُنَّا بِه عَالِمِینَ* إِذْ قَالَ لِأَبِیهِ وَقَوْمِهِ مَا هَذِهِ التَّمَاثِیلُ الَّتِی أَنتُمْ لَهَا عَاکِفُونَ* قَالُوا وَجَدْنَا آبَاءنَا لَهَا عَابِدِینَ* الَ لَقَدْ کُنتُمْ أَنتُمْ وَآبَاۆُکُمْ فِی ضَلَالٍ مُّبِینٍ»

ما وسیله رشد ابراهیم را از قبل به او دادیم و از شایستگی او آگاه بودیم. آن هنگام که به پدرش (آزر) و قوم او گفت: این مجسمه‌های بی‌روح چیست که شما همواره آنها را پرستش می‌کنید؟! گفتند: ما پدران خود را دیدیم که آنها را عبادت می‌کنند. گفت: مسلماً هم شما و هم پدرانتان، در گمراهی آشکاری بوده‌اید!»

* تولد ابراهیم (ع)

منجمین و ستاره‌شناسان به «نمرود بن کنعان» که یکی از پادشاهان بزرگ بوده و در شهر بابل حکومت می‌کرد، گفتند: در این سال کودکی به دنیا می‌آید که هلاک و تباهی تو و پادشاهیت به دست او خواهد بود، پس فرمان داد تا هر بچه‌ای را که در آن سال به دنیا آمد کشتند، و دستور داد که مردان از زنان دوری گزینند و کسانی را گماشت تا جست‌وجو کنند و هر زنی را که آبستن یافتند او را تا هنگام زائیدن حبس نموده و زندانی می‌کردند، پس اگر پسر می‌زائید او را می‌کشتند، و مادرش را آزاد می‌کردند و اگر دختر می‌زائید مادر و دختر آزاد می‌شدند. چون مادر حضرت ابراهیم (ع)‌ باردار شد و آبستنی او معلوم نبود او برای تولد فرزندش از شهر بیرون رفته و از ترس نمرودیان به سوی غار و شکاف کوه گریخت و در آنجا فرزندش را به دنیا آورده و کودک را در جامعه‌ای پیچیده و در غار نهاد و سنگ بزرگی را بر در آن گذارد و بازگشت، خدای متعال نیز روزی‌اش را در انگشت بزرگ او قرار داد،‌ ابراهیم آن را مکیده و شیر از انگشتش روان گشته می‌آشامید، تا آن که پرورش یافته و به سن نوجوانی رسید.