وەرە وەرە  و کەم کەم هەرمانەم لڤێ وەرۆ.کوتووپڕ ئی نەوەشییە چۆکش پەنە دانێ. ژیوایم کامران و بەختەوەر بێ  .ژیوای بە گردوو وەشییەکاشۆ بە زەردەخەنە ئەی پێوایمۆ.ژەنێوە عال و یەرێ زاوەڕوێ لەش ساق و زەریفڵێم بێنێ.پاسە زانێنێ ژیوایمەنە هیچ کەم وکەسریەوەم نیا.یانە،ماشین،کەل و پەل و تازەی دلێ یانەی.داراو فرە وچێوا جە حەننا و وێمەنە بێنێ....

 کێ واچی جە تەمەنوو چل ساڵینە ویروو مەرگینە بی ؟! بەڵام ئی نەوەشییە گردوو چێوەکاش تێک وهەلا کەرد.ویروو مەرگی  دەروونمەنە تێکدایەوە یەکجارگەورەش خولقنا. چن بە پەلە پێسە وەرمێوە،ماچی حەر هیزی بێ کە جە کووجیەکێ زەمانوو زاوەڕۆییم بە وەشییەوە ،بێ خەبەر وبێ خەیاڵ رەمەڕەمالێ کەرێنێ.هەر چننە عومرو ئینسانی  سەرەوکۆی بلۆ،زەمان گورج و گۆڵ ملۆ وەرۆ.

چن روێن نەوەشییەکەم پەرەش سانان و دۆسوو رەفێق مێنێ دیدارم و دڵداریم مداوە، بەڵام تەماشاشا چێوەتەر ماچۆ!.

ژەنەکێم ، لاو یاگەکێمەنە ،پاڵمەنە  نیشۆرە و گرەڤای گرەڤۆ، منیچ ماچووش پنە:داواو بەخششی کەروو خاتوون،بیێنمێ مایەو مەینەتوو ئەسباب و زەحمەتی، یۆ چی روانە زەحمەت کەم کەروو. ئادێچە سەرەیم  منیۆ سەروو راناشوو مدیۆمپۆرە و هەرسەکێش تکارە سەروو میاچەمایم. ماچۆ: چی ئاننە دڵتەنگی کەری و بێتاقەتەنی؟پاسە مەواچە.ئازیزەکەم هەڵای زوا ،مشیۆ یۆوە زاوەڕوەکاما گەورێ کەرمێ ویۆوە ژیومێ ویۆیچۆ مرمێ.

کوڕە گەورەکەم پی باروودۆخەیە زانۆ و ئینەیە فامۆ و دڵنگەرانا ،بەڵام دوە زاوەڕوەکا تەری ئینەی شۆنۆ دنیاو زاوەڕوی وێشاوە !. هیزی شەوێ وەرمەنە ئەجیێم مەردەنا، و دلێ گۆڕە تەنگ و تاریکێنە جیاشا ئاسەنا ،نەتاوێنێ جووڵە کەروو، تەرسی و دڵەڕاوێ چنگشا وستەبێ گیانم!  روومەتشا بە چن تاشێ پۆژنانێرە .دما ئانەی خاکشا کەرد سەروو چڕووچەمامەرە!هاوار کەرێنێ خاک ... خاک .هەی هاوار من نەمەردەنا ،زیننەنا ...زیننە .کەس گۆشش چۆوە نەبێ .وەرمەنە چڵاکیانێرە،پێسە شەقشەقەی لەرزێنێ ،دڵم چیا بیوە و ئارەقێوە سەردم بەردا ،ژەنەکێم لێوانە ئاڤیش پەی ئاردا.. هەرچن نەوەشییەکەم پەرە سانێ ،پاسە زانێنێ هەنگامێوە رووبە مەرگ نزیکتەر گنوووە.بە ئاخ و ئاوات تەماشاو دەروو بەریم کەرێنێ ،واچینی گرچێوە بسپاروو بە ویروو هۆشیم ،دیسانەوە چن حەزکەروو تەنگنایوە و ڤلە خۆنچێوە ڤینوو.هەروەختێ تەماشاو زاوەڕوەکام کەروو کە چن بە بێ خەم یۆوە گەمە کەرا،دڵم پەی وێم سۆچۆ،داخم دمای وێم چێش کەرا،چارەنوویسشا چێش بۆ؟ژەنەکێم چێش کەرۆ،خۆ هیشتای جوانەنە.

تۆ مری و ژیوای حەرپێسە هەمیشەی بێ ئەوەسەیاوە راو وێشەرە ملۆ.تکە وارانێ جە چارەنویسوو گۆمێوە هیچ کاریگەریش نیا، بە بیەو و نەبیەی تۆ هیچێوە مە قۆمیۆ ومەواڕیۆ.

بەقیژە قیژو هاواروو ژەنەکێم ،یانەما پەڕبی جە خەڵکی ،هامساو بەرهامسا و قەوموو خێش،پاسە زانوو دڵم کەوتەن ژمارە.پەی ئاخەرین و دماجاری بە داخوو ژانێوە قووڵ،بەڕوومەتوو پڕجە هەرساو ژەنەکێم،بە تاقە تاقەو کەلووپەلوو دلێ یانەکەیما،بە وەرەشێڵەو رۆجیاری کە جە دەلاقەو یانەکەیماوە وێش وستەبێنە یانە،بە لەقوو درەختە ئەرخەوانەکەیما کە جە دەلاقەکەوە دیاربێ ،سەیر کەرێنێ و لەیەک دێنێوە کە،دڵ کەندەی جە دونیە چن سەخت و دشوارا. وردە وردەی جە ژانوو ئازارەکا هاڵی بوووە، حەرپێسە پەڕە 'سمەرە' جە دەسوو 'وای'!هەست کەروو فەرە سووک بیەنا وبێ دەنگییەوە تەمام وێش کێشۆ سەروو گردچێوەرە.بێدەنگیەوە کڕوو کپ،تاریکی و شەوەزەنگ.یاگەکێم تەسک و نمناکەنە،تۆقانا! ئیسە چێش مەی وەرۆ؟چن تەنیانا،سەروو سەرەیمەوە هەرایە مژنەڤوو،دەنگوو متەی خاکی و دمائانەی دەنگەکێ دوورێ گناوە و مۆرەمۆرشا مەی ،جە دووری دوورەوە،چننە تەنیانا،ئیسە ژەنوو زاوەڕوەکام چێش کەرا،حەر چێگەوە تا یانە دنیایە رانە .دڵنیانا قەوموو خێش وهامساو بەرهامسا دەوروو ژەنەکێمشا دان و دڵداریش مداوە. شەووو رۆ و دنیا ئینا ئاماو لواینە و کاروو وێش کەرۆ..... عومروو وێش پەی شمە ئاستەبۆ جیای.

 ئی وشترە وەروو بەرەو یانەو گردکەسینە مووسۆ.خاک مەیل بڕا،خاک مەرگی جە ویروو بنیادمینە بەرۆوە.ئینە راسا.جاربەجار ویرکەرێنێوە ئەگەر 'ئەدا' و 'تاتەم ' عەمرۆ خوای کەرا ،من تاوو چێش کەروو دەسەڵاتم چێش بۆ، داخم چەنی ژیڤو و ژیوایم چەنی بەروو سەر؟ پاسە زانێنێ کە بێ ئادیشا حەرگیز نمەتاڤوو ژیڤوو.''تاتەم'' مەرد،''ئەدام'' مەردە ،پەی حەرکامی جە زەمانوو وێشەنە چن روێ بێ تاقەتیم کەرد.وێم کێشت بە داروو دیوارەرە،گرەوانێ،هاوارم کەرد،ناڵەم لوێ ئاسمان،گرد روێوە لوێنێ سەروو زیارەتیشا،ئاوپاشی گوڵەکاو سەروو قەبرەکێشا کەرێنێ ،کێلەکاشا پاک کەرێنێوە،دمای ئانەی ،ویروو خەیاڵشا جە دڵمەنە کەم ڕەنگ و کەم رەنگتەر بی.لوای پەی سەروو زیارەتیشا جە ئەوەڵەوە  گردڕوە ودما ئانەی حەفتێوە جارێ،دماتەر مانگێ جارێ وساڵێی جارێ و بە تەمامی دماییش ئاماو ئیترسەروو قەبرا لوای تەمام بی. سەروو قەبرەکێشاوە گژوو گیواوی هەرزە سەوز بیەبێ ،ئاخر جار کە بە کتووپڕ رام کەوتە سەروو زیارەتا ،بە زەحمەت تاوام قەبرۆ 'ئەدەیم' یوزوو وە، کێلەکێش مەڕیەبێ !، گژوو گیواوی هەرزە گۆڕەکۆ 'ئەدەیم'ش دڵێ خاکینە شارەبێوە،نەپێویێ ،بەڵێ راسا کە ماچا خاک مەیل بڕا و فەرامۆشی مارۆ.

ژەنەکێم قاپوو وێنەکەو منش گرتەبێ وەروو چەماش و گرەوای گرەوێ،هەنوو زەمانوو سی ساڵەیما بێ،تازە زەماوەنەما کەردێبێ،جوان و پەنە کەوتە،لەش ساق و بەهێز و سەرحاڵ،ژیوای میاچەمامانە ورێشەش ئەی و پلیزگێ شانێ،یانەما یەکجار کڕووکپا،زاوەڕوەکێ هەریەرە جە پاڵوو یۆینە وتێبێنێ،ژەنەکێم شیوەن کەرێ،رووە جە هەر لایە کەرێ من ئەی وەروو چەماش. کتووپڕ ورە مدۆ گۆشام ودەنگەوە مژنەڤوو،چێوە خەریکا تۆقۆ سەرەیم تێک مدۆ،مارێوەن بێ چەم،بیەیش دەورووبەرمەنە ئێحساس کەروو.کەفەنەکەو سەروو سینەیم جووڵیای جووڵیۆوە ،گۆڕەکەنێوە بە ددانە تێژەکاش  خەریکا سینەیم دڕۆ!،خەریکا تیکێوە جە دڵیم چیروو ددانیشەرە ژاڤۆ،مارەکە سەرەش کەردەنەنە جمجمەم وخەریکا مەغزیم وەرۆ. دوێ دانێ مارەکۆڵێ زل و ناشیرینێ گلێنەو چەماشا ترەکنانا و خەریکا بەرشا مارا.هەزاران جڕوو جانەوەرێ وردوو گەورە روەشا کەردێنە لاشەی بێدەسەڵاتیم ،گۆشتوو لاشەیم تازە و تەڕا! ،رێزایرە دەسش پنە کەردەن.

داخۆ چن روێ جە مەرگیم ویەردەن؟ مەزانوو،جە ئەوەڵەوە گردڕوە ئەینێ سەروو قەبرێم،ژەنەکێم وێش وزێ سەروو خڵوو خاکوو گۆڕەکێم  و تکۆ هەرسەکاش خاکوو سەروو قەبرەکێم تەڕ کەرێ.زاوەڕوەکام جە دەورووبەروو گۆڕەکێمەنە گەمە کەرێنێ ،کوڕە گەورەکەم کپ و مات بیەبێ،ئاد زانێ ''تاتەش'' دەسشەنە بەرشیەن.چن روێن کەس نامەن، چننە تەنیانا،تۆ واچی تەمام بیەن؟ جە ویروو خەیاڵیشانە نەمەنەنا ، هەینیچ (جومعە)کەس نامەن.

لاو یانەیمانە 'واڵەکێم' بە ژەنەکێم واتش: من ئارۆ مەتاڤوو بەو، زاوەڕوەکەم ناساقا مشیۆم بەرووش پەی دوکتوری،ژەنەکێچم واتش دەی ئەگەرساپاسەنە منێج ئی حەفتە نمەلوو،با گنۆ حەفتێوەتەر.

حەفتەو دمایی ئامەی ،فرە وەشحاڵ بیا و حەزم کەرد،بەڵام نە پێسە جارانی.تەنیا چن خولێوە مەنێوە سەروو قەبراوە و لوێی، تەنانەت گوڵەکێچشا ئاوی نەدێ،پەلەشا بێ،ژەنەکێم هیشتای جلێ سیاوێش پۆرە بێنێ.

چننە تەمەدارشا بێنێ،یەک حەفتە،مانگێوە ویەردەبێ،ژەنەکێم و واڵەکێم ئامێ،ماوەوە فرەن هیچکام جە برایەکام نامێنێ،ئاڕوە کە ئەسپەردەشا کەردا ئامێنێ،حەفتەی دماییچ ئامێ و ئێتر حەر جە بیرەوەریشانە نەمەنەبێ کە برایەوەشا چێگەنە ئەسپەردە کریان.ژەنەکێم جلێ پەرسەیش لابەردێبێنێ، گجیەوە گوڵگوڵینش پۆرەبێ.جا بزانۆو نەزانۆ دەسێوەش ئاردەبێ سەروو ڕووشەرە ولچێش واچی نەواچی سوورێ کەرێنێوە،واڵەکێچم  زوو زوو واچێ :دەی پەلە کەردێ.فاتێحایە هاکەزاییشا وستەرە و لوەی.

وێنەکەم جە قەدوو دیواریوە ئاردەبێشارە واری،هیزی ژەنەکێم گردوو جلەکاش کۆ کەردێوە و بەخشێش بە سواڵکەرێوە.هیزی شەوێ وەرمشەنە ئەجێش گەرەکما ماچش کەروو،بە تەرسوو لەرزێوە هاوارش کەرد کە خۆ تۆ مەردەنی !تۆ مەردەنی، چڵاکیارە ،فرە تەرسێبێ، پا شەوەنە هۆرسەوە و وێنەکەو منش ئاردەرە واری و وەروو چەماشۆ لاش بەرد. پا سۆحەنە بە ژەنە هامساکێما واتش: هەر وەختێوە سەیروو عەکسەکەیش کەروو کە بە دیوارۆ هۆرسپاریان، ماچی بە چەمێ چنی من قسێ کەرۆ و خۆفی گێرۆم.

 ئێترنامێم  سەروو زوانوو کەسێوە نەمەنەن، شناسنامەکەشا بەتاڵ کەردەناوە، لاشەم چێوەش پۆوە نەمەنن،هەزاران هەزار گیاندارێ بە زل و وردۆ جە دڵێ قەبرەکێنە کۆتێبێنێ جووڵە جووڵ و ئاماو لوای کەرێنێ ،نە گۆشتێوە مەنەن جیا و نە پۆسە،تەنیا چن پێشێ جە لاشێوە و چوار چێوە رووت جە پێشەکام.داخم چن وەختێ جە مەرگیم ویەردەن.مەزانوو،پەی من وەخت و زەمان هیچ مانایەوەش نیەنە.جە ویرەوەری و خاترەو زاوەڕوەکایچمەنە نەمەنەن.ئەجیۆ هیچ وەخت تاتەشا نەبیەن،ژەنەکێم زەردەخەنە ئینا سەروو لچاشۆ و بڕێ وەخت بە دەنگی بەرز خوۆ و قاقاو خوایش ملۆ پەی ئاسمانی. حەر پێسە ئا زەمانەیە کە تازە زەماوەننەما کەردێبێ ،جلووبەرگی رەنگاوڕەنگ کەرۆ وەرش و وێش رازنۆوە. جە یانەکەمانە هیچ نیشانێوە جە من نەمەنەن جیا،گلکۆکەیچم کاول و وێران بیەن،گژووگیواوی هەرزە قەبرەکێش دلێ وێشەنە گومە کەردێنە، زوووەن دەنگوو پا و ئاشنایە،دۆسوو رەفێقە،قەومە،جە سەروو قەبرەکێمۆ نامەن،بێجگەم چن تیکە پێشێ جمجمەیم و پاچەو پای وددانێ مەڕیە،کۆڵەکۆ پەشتیم،چێوەتەر جە من جیا نەمەنەبێ، دەمێوەن جڕوو جانەوەرو گیاندارێچ  ئاسەناشا جیا وسەرم مەداوەنە.ئێتر ماوەوەن دەنگووخشەخشوو ماروو مووری،زرنگەو گۆڕەکەنی  وگیاندارەکا تەری ، بێدەنگی ئی گۆڕە تەنگووتاریکێ تێک نمەدۆ و نمەماڕٶ.

ژەنەکێم شووش کەرد ،پیایە نەشناس و خەوارە وێش نیان یاگێ من و ئامەن یانەکەما،حەر چا سەروو ئا یاگێنە نیشۆرە کە زەمانێوە من نیشێنێرە.وێنەو ئادی یاگۆ وێنەکەو منش گرتەنەو و چڵوو دیوارەکەو مەنزڵەکێنە هۆرشا سپاران.سەروو جێبانەکەو منەو  مووسۆ.سەرەیش منیۆ سەروو سەرنگاکۆ منۆ.

شەوە بێ ،کتووپڕ دەنگێوە زل و تەرسناک ،هێوری گۆڕستانەکەیش تێکدا، تا گەرەکم بێ بزانوو چێش قۆمیان،گۆڕەکێم سەرەولێژە کریا،پێشەکێم کەوتێ سارا،و وەرەشێڵە و فێنکایی و هەواو دونیێ وێش کوا بە پێشەکامەرە. جە رەش و رووتی پێشەکام خەجاڵەتی گرتا،دماوە زانام کە من تەنیا نیەنا،گرد مەردەکاشا وستێبێنێ جبەر،پاسەم زانا قیامەتا و رۆو حەشرین.بەڵام بیەی چن دەزگا ''بۆڵدۆزێرێ'' منشا چا باروودۆخەنە چڵاکنانێرە.خەریکێ بێنێ گۆڕستانەکەی تێک و هەلا کەرێنێ تا جیای ئینەی سەیرانگایە وەش کەرا.بڕە چا کەسا کە کیسێوەشا دەسۆ بێ و دڵی قەبرسانەکەینە خولیێنێوە و حەرکە یاوێنێ گلکۆیەوە کە بابوو دڵیشا بێ ،پێشێ مەردەکا کۆ کەردێنێوە و بەرێنێ یاگێوەتەر بەخاکیشا سپارێنێوە. منیچ فرە حەزکەرێنێ یۆیچ بیایە و منش کۆ کەردایەوە وسەروو زەمینیووە نەجاتش دایێنێ.کێلەکێم کەوتێبێ سووچێوە و زەمانە ناموونیشانش سەروو کێلەکێوە سڕیەبێوە.

جارێوەتەر کە ''بۆڵدۆزێرەکە'' گێڵاوە شۆنۆ وێشەرە وئاماوە، کێلەکۆمنش وردوو خاش کەرەدە ملوویۆیرە .پێشەکێم چیروو'بۆڵدۆزێرەکەینە' بیێ بە خوڵە و ئێتر جە من نە نامێوە مەنە جیای، نە نیشانێوە.بەڵام وەشحاڵ وبەکەیف بێنێ کە جە خاکوو گۆڕەکێم وجە پێشەکام کە بیێ بێنێ بە خوڵە ،دیسان بە لەق و پۆوگوڵ و داروو دارستانێوە گەش ،مەو وە دونیاو رۆشنێ  وجە سوورایی ژیوای ،زیننە بوو وە.

نویسەر: جەلال مەلەکشا هۆرگێڵنایوە بە هەورامی : بورهان ئەختەر چهارشنبه بیست و چهارم آبان 1391