در جامعه ی اسلامی، زنان نقش عظیمی را بر عهده دارند و در نهضت اسلامی نیز بنا به فرمایش امام راحل (قدس سره) نه تنها زنان عقب تر از مردان نبودند، بلكه در كنار آن ها و در بسیاری از جبهه ها، شاید پیشتاز، در عرصه های مختلف سیاسی، اجتماعی هم بودند و با حضور جدی خود به تكلیف الهی خویش عمل كردند.

سپاه از همان لحظه های آغازین تكوین و تكامل خویش، حضور خواهران و برادران را توأم با حفظ ارزش های انقلابی و اسلامی شاهد بوده است. حضور خواهران در سپاه از دو بعد قابل بررسی و تأمل است بعد نظامی و بعد غیر نظامی. در بعد نظامی خواهران با حضور خود در مناطق نظامی در دوران دفاع مقدس و امداد رسانی به جبهه ها و پشتیبانی رزمندگان اسلام نقش عظیمی را بر عهده داشتند و در بعد غیر نظامی نیز با حضور در پایگاه های بسیج و جمع آوری كمك های مردمی و ارسال آن ها به جبهه ها بار سنگین مسؤولیت تدارك جبهه ها را بر دوش كشیدند. از سوی دیگر خواهران برای حفظ امنیت كشور، در مكان های حساس، حضوری هوشیارانه و فعال دارند. افزون بر موارد یاد شده از دیگر مسؤولیت هایی كه بر عهده ی آنان گذاشته شده است، حرفه مقدس پزشكی و پیراپزشكی است. ضمناً نمی توان سهم خواهران سپاهی را در سایر فعالیت های ارزند ه و پرتلاش نادیده گرفت.

نقش زنان در حادثه خونبار عاشورا از ابعاد گوناگونی برخوردار است كه به بعضی از آنها اشاره می‏شود:

1ـ مشاركت در جهاد

شركت در جبهه پیكار و همدلی با نهضت مردانه امام حسین(ع) و مشاركت در ابعاد مختلف آن، از جلوه‏های این حضور است. از همكاری طوعه در كوفه با نهضت مسلم و همراهی همسران برخی از شهدای كربلا گرفته تا اعتراض و انتقاد برخی همسران سپاه كوفه به جنایت‌های شوهرانشان مثل خولی نمونه‏هایی از این دست است.

2ـ آموزش صبر

روحیه مقاومت و تحمل زنان در مقابل شهادت مردان اسلام در كربلا از درسهای نهضت عاشورا بود كه اوج این صبوری در رفتار زینب كبری(س) جلوه‏گر شد. آموزش صبر و مقاومت حماسه عاشورا در زنان آگاه و مبارز متجلی شده و در طول جنگ تحمیلی زنان مبارز و فداكار انقلاب اسلامی ایران نشان دادند كه آموزش صبر و مقاومت را از شیر زنان كربلا به خوبی آموخته‏اند.

3ـ پیام رسانی

افشاگری جنایات یزیدیان چه در سفر اسارت و چه پس از بازگشت به مدینه، به معنای پاسداری از خون شهدا بود. افشاگری بانوان به دو صورت، خطبه و گفتگوهای پراكنده صورت پذیرفت، و اگر پیام رسانی زینب كبری(س) و بقیه زنان نبود، امروز حماسه عاشورا به این روشنی برای شیعه تجلی نمی‏كرد و چه بسا آن واقعه عظیم عقیم می‏ماند.

4ـ روحیه بخشی

یكی از مسایل مهمی كه در هر جنگی مورد توجه بوده است، روحیه جنگاوران است و زنان این مهم را بر عهده داشتند چه در جنگ‌های صدر اسلام و چه در جنگ‌های دیگر. زنان اهل بیت، با آنكه اسیر بودند و لباس‌ها و خیمه‏هایشان غارت شده بود و با وضع نامطلوب در معرض دید تماشاچیان بودند، اما اعتراض‏كنان، بر حفظ عفاف تاكید می‏ورزیدند. در كربلا نیز حضور تشویق‏آمیز زنان در جبهه به رزمندگان روحیه می‏بخشید و همسران و مادران شهدا آنها راتشویق به یاری امام معصوم می‏كردند، مانند ام وهب كه خودش وارد میدان شد و با سر جگر گوشه‏اش یكی از یزیدیان را به هلاكت رساند و این روحیه بخشی بعد از چهارده قرن در هشت سال مقاومت جنگ ایران علیه كفر باعث شد كه زنان ایرانی درسی را كه از زینب(س) و زنان عاشورا گرفته بودند، به نحو احسن باز پس دهند.

5ـ پرستاری

رسیدگی به بیماران و مداوای مجروحان از دیگر نقش‌های زنان در جبهه‏ها، از جمله در حماسه عاشورا است. نقش پرستاری و مراقبت حضرت زینب (س) از امام سجاد(ع) یكی از این نمونه‏هاست.

6ـ مدیریت

بروز صحنه‏های دشوار و بحرانی، استعدادهای افراد را شكوفا می‏سازد. نقش حضرت زینب(س) در نهضت عاشورا و سرپرستی كاروان اسرا، درس مدیریت در شرایط بحران را می‏آموزد. وی مجموعه بازمانده را در راستای اهداف نهضت، هدایت كرد و با هر اقدام، خنثی كننده نتایج عاشورا از سوی دشمن، مقابله كرد و نقشه‏های آنان را خنثی ساخت.

7ـ حفظ ارزشها

درس دیگر زنان قهرمان در كربلا، حفظ ارزش‌های دینی و اعتراض به هتك حرمت خاندان نبوت و رعایت عفاف و حجاب در برابر چشم‌های آلوده بود. زنان اهل بیت، با آنكه اسیر بودند و لباس‌ها و خیمه‏هایشان غارت شده بود و با وضع نامطلوب در معرض دید تماشاچیان بودند، اما اعتراض‏كنان، بر حفظ عفاف تاكید می‏ورزیدند. ام كلثوم در كوفه فریاد كشید كه آیا شرم نمی‏كنید برای تماشای اهل بیت پیامبر جمع شده‏اید؟ وقتی همه در كوفه در خانه‏ای بازداشت بودند، زینب اجازه نداد جز كنیزان وارد آن خانه شوند. در سخنرانی خود در كاخ یزید نیز به گرداندن، شهر به شهربانوان،اعتراض كرد و فرمود: «آمِنَ الْعَدلِ یابْنَ الطُّلقاء تَخْد یركَ حَرائِرُكَ وَ اِمائَكَ وَ سَوْقَكَ بَناتِ رسولِ اللّه سَبایا قَدْ هَتَكّتَ ستُورَهُنَّ وَ اَبْدَیتَ وُجُوهُهنَّ یحِدّوبهنَّ الاعداء من بلد الی بلد و یستَشْرِفْهُنَّ اَهْلَ المَناهِلِ وَ المَكاتِلِ و یتَصَفّحُ وُجُوهُهنَّ الْقریبَ وَ البَعیدَ وَ الغائِبَ وَ الشَّهیدَ» ای پسر آزاد شده، آیا در پشت پرده قرار دادن زنان و كنیزان خود و جلو انداختن دختران رسول خدا به صورت اسیر از عدل است. تو پرده آنان را دریدی، چهره‏هایشان را آشكار ساختی، از شهری به شهری می‏رانی، رهگذران و بام‏نشین‌ها به تماشایشان می‏ایستند و آشنا و بیگانه و حاضر و غایب به سیمای آنان خیره می‏شوند.

8ـ تغییر ماهیت اسارت

آنان اسارت را به آزادی تبدیل كردند و در قالب اسارت، به اسیران واقعی درس حریت و آزادگی دادند و مفهوم اسیر در اذهان را به گونه‏ای دیگر تغییر دادند.

9ـ عمق بخشیدن به بعد عاطفی و تراژدیك كربلا

گریه‏ها، شیون‌ها، عزاداری بر شهدا و تحریك عواطف مردم به ماجرای كربلا عمق بخشید و بر احساسات تأثیر گذاشت و از این رهگذار ماندگارتر شد.

[1]. صحیفه نور. ج 9. ص 57.

[2]. همان. ج 14. ص 265 ، عوالم(امام حسین) ص 3 و 4، حیاة الامام الحسین، ج 3، ص 378

زن نقش بزرگی در اجتماع دارد، زن مظهر تحقق آمال بشر است.

شما بانوان شجاع دوشادوش مردان پیروزی را برای اسلام بیمه کردید.

آنچه که در ایران بزرگتر از هر چیز بود، تحولی است که در بانوان ایرانحاصل  شد.

ملتی که بانوانش در صف مقدم برای پیشبرد مقاصد اسلامی هست آسیب نخواهددید.

اگر زنهای انسان ساز از ملتها گرفته بشود، ملتها به شکست وانحطاط خواهندرسید.

می دانیم برای شناخت این نقش باید صبورانه تاریخ  را ورق زنیم و از لابلای اوراق آن زن مسلمان ایرانی را بشناسیم.

زنی که ارزشها و اعتقاداتش ریشه در مکتبش دارد و الگویش  در زندگی زهرا (ع) وزینب (ع) است.

زنی که آگاهانه رسالتش را دریافته ودانسته اوست که می تواند جامعه اش را اعتلا بخشد ویا به قهقراء سوق دهد.

زن انقلاب 57 زنی است از سلاله زنان نهضت مشروطیت ،زنی است از تبار زنان نهضت تنباکو، زنی است از نوادگان زنانی که وعده های رنگارنگ زضا خان نتوانست فریبشان دهد وارزشها واعتقاداتش را بربایدواورا به عروسکی در دست بیگانگان تبدیل کند.

آری زن انقلاب 57 همان زنی است که در نهضت مشروطیت در لباس مردانه اسلحه به دست می گیرد و به میدان جنگ میرود و دلیرانه شهید می گردد .

او همان زنی است که در نهضت تنباکو پیش قراول مردان می گردد وزنی است که رضاخان را عقب می راند و وادار به تسلیم میکند.

پس در طول تاریخ ،چگونگی مبارزه را دریافته و پولادی آبدیده گشته است و یاد گرفته چگونه از خود و فرزندانش در زمان اسارت همسر در زندان های ساواک مراقبت کند.

و کم نیاورد ، یاد گرفته چگونه به فرزندانش راه ورسم مبارزه را بیاموزد و بذر عشق و ایمان به مکتب و مملکتش رادر اعماق وجود آنها بپاشد.

پس در دامان این زنان است که مردان پرورش یافته اند واز این زن آموخته اند که در مقابل ظلم و ستم سر خم نکنندو تا آخرین قطره خونشان بجنگند و تسلیم نشوند و شجاعانه از خاکشان پاسداری کنند و بیگانگان را بیرون رانند و اجازه ندهند که سرنوشتشان را دیگران رقم زنند.

آری مردان سرزمین من دانش آموخته مکتب این زنان هستند که اینگونه بی پروا  مبارزه کردندو از زندان و شکنجه نهراسیدند تا توانستند بذر انقلابی که در سالیان دراز کاشته شده  و 15 خرداد 42 نهالی نورس گردیده بود در بهمن 57 به درختی تنومند تبدیل کنندوبرای همیشه کشورشان را از لوث وجود اجانب پاک کنند