|
مرتبط با :
بنای کعبه ی زرتشت همانطور که در تصویر دیده می شود، دارای تعدادی پنجره
ی کور و تعدادی پله در مقابل درب ورودی بنا می باشد. تاریخ ساخت این بنا
به اعتقاد باستان شناسان به حدود 500 قبل از میلاد (2500 سال پیش) باز می
گردد، که یادآور یکی دیگر از آثار بجامانده از داریوش کبیر هخامنشی است.
کاربرد اصلی این بنا تا بحال در پرده ی ابهام باقی مانده است. نظریات
مختلفی در این مورد مطرح شده که یکی از آنها نظریه ی آقای مرادی غیاث آبادی
است. اساس این نظریه بر مبنای تشکیل سایه های مختلف در پنجره های کور و
ایجاد سایه های گوشه شمال شرقی بنا، بر پلکان در هنگام طلوع خورشید و ظهر
حقیقی می باشد.  در مورد سایه ی لبه های درونی پنجره ها،
محاسبات غیاث آبادی نشان می دهد که پرتو خورشید در هنگام طلوع و در روزهای
اول مهرماه و فروردین ماه دقیقاً در راستای شرق جغرافیایی است و همانطور که
در شکل 1 نمایش داده شده این پرتو در امتداد خط OD بر پنجره های ردیف سوم
یا در امتداد خط "O"E بر پنجره های ردیف دوم قرار دارد و به همین ترتیب چون
مکان طلوع خورشید در هر ماه نسبت به شرق تغییر می کند، امتداد پرتوهای
تابیده بر پنجره ها نیز تغییر می کند. مثلاً در روز اول آبان و اسفند که
میل خورشید حدود 11- درجه می باشد، این پرتو در امتداد OE بر پنجره ها می
تابد و زاویه ی DOE دقیقاً نیز برابر با 11 درجه است. به همین ترتیب برای 9
ماه از سال مطابق شکل مقابل پرتو خورشید بامدادی در نخستین روز هر ماه بر
مکان خاص از پنجره های بنا می تابد و بر این اساس می توان شروع هر ماه
خورشیدی را با رصد سایه ها متوجه شد.  در ماههای خرداد، تیر و مرداد نیز می توان از
پرتوهای بامدادی تابیده بر در شرقی و غربی بنا استفاده کرد. بدین ترتیب که
مطابق شکل مقابل انحراف پرتو ورودی از شرق در روز اول خرداد و اول مرداد که
میل خورشید حدود 20 درجه می باشد، در ضلع شمالی بر اثر کسر انحراف 18 درجه
ایِ بنا، به 2 درجه رسیده و در امتداد پاره خط OA که نسبت به ضلع شمالی 2
درجه انحراف دارد، بر لبه ی غربی در بنا می تابد و در روزهای اول تیرماه
نیز به همین ترتیب پرتو خورشید بامدادی در امتداد OB که نسبت به ضلع شمالی
5ر5 (= 18-5ر23)درجه انحراف دارد بر لبه ی شرقی بنا قرار می گیرد. در
مورد پله ها نیز همین طور می توان لبه ی سایه ی بنا را بر پله ای خاص برای
آغاز هر ماه مشاهده کرد. زیر نشان دهنده ی پلان بنا و هم چنین سایه ی لبه ی
شرقی بنا بر روی پله ها و سایه ی لبه ی بام بنا، بر روی همان پله هاست.
بدین ترتیب که روز اول مهر و فروردین سایه بر امتداد پله 27، در اردیبهشت و
شهریور بر پله 29، در خرداد و مرداد بر پله 30، در تیر بر آخرین بخش پله
30 و در آبان و اسفند بر پله 25، در آذر و بهمن بر پله 23 و بالاخره در دی
ماه بر پله 22 قرار می گیرد. همچنین در هر روز از هفته آخر شهریور سایه ی
لبه ی بام، در ظهر به ترتیب بر هفت پله آخر پلکان می تابد. وبدین ترتیب نویسنده ی کتاب نتیجه می گیرد
که این بنا برای نوشتن تقویم و یا یافتن اول هر ماه شمسی به طور دقیق،
بکار می رفته است، و این نشان از دانش نجوم ریاضی نزد ایرانیان باستان
دارد.
برچسب ها :
كعبه زرتشت-برچسب ها :
نجوم ریاضی-برچسب ها :
ایرانیان باستان-برچسب ها :
مرادی غیاث آبادی-برچسب ها :
بازسازی شده-
|
