فضائل و سیره امام حسین (ع) :702 - دو برگه سیاه و سفید در حادثه كربلا

فصل بیست و چهارم : مقایسه نهضت امام حسین با سایر قیام ها

702 - دو برگه سیاه و سفید در حادثه كربلا

بــســـم الله الـــرّحــمـــن الــــرّحــیــم

  - دو برگه سیاه و سفید در حادثه كربلا

و اذ قال ربك للملائكه انى جاعل فى الارض خلیفه قالوا اتجعل فیها من یفسد فیها و یسفك الدماء و نحن نسبح بحمدك و نقدس لك ، قال انى علم ما لا تعلمون .

زندگى بشر مجموعه اى از تاریكى و روشنایى ، زشتى و زیبایى ، شر و خیر است . آنچه فرشتگان دیدند جنبه تاریك فرزند آدم بود و آنچه خداوند اشاره كرد قسمت هاى روشن آن بود كه بر قسمت هاى تاریكى بسى ترجیح دارد.

حادثه كربلا داراى دو ورق است : ورق سیاه و ورق سفید. از لحاظ ورق سیاه یك داستان جنایى است ، داستانى خیلى تاریك و وحشتناك ، و ما بعدا در حدود بیست مظهر از بیرحمى و قساوت و دنائت و نامردمى (را كه در این حادثه انجام شده ) نشان خواهیم داد. از این جنبه در این داستان حداكثر بیرحمى و قساوت و سبعیت دیده مى شود.

از لحاظ ورق سفید، یك داستان ملكوتى است ، یك حماسه انسانى است ، مظهر آدمیت و عظمت و صفا و بزرگى و فداكارى است .

از لحاظ اول نام این قضیه فاجعه است و از لحاظ دوم قیاس مقدس . از لحاظ اول قهرمان داستان شمر است و ابن زیاد و حرمله و عمر سعد و... و از لحاظ دوم قهرمان داستان امام حسین است و ابى الفضل و على الاكبر و امثال حبیب ابن مظهر، و زینب و ام كلثوم و ام وهب و امثال اینها.

از لحاظ اول این داستان ارزش آن را ندارد كه بعد از هزار و سیصد و بیست و اند سال ، با این عظمت ، خاطره و ذكرایش تجدید بشود، وقت ها و پول و اشك ها و تاءثرها و احساسات صرف آن بشود، نه از آن جهت كه از داستان جنایى نمى توان استفاده كرد (زیرا جنبه هاى منفى زندگى بشر نیز ممكن است آموزنده باشد. از لقمان پرسیدن : ادب از كه آموختى ! گفت از بى ادبان ) و نه از آن جنبه كه این داستان از جنبه جنایى چندان مهم نیست یا چندان آموزنده نیست .

ما قبلا ثابت كردیم كه (این داستان ) از این نظر مهم است و گفتیم كه كشته شدن امام حسین بعد از پنجاه سال از وفات پیغمبر به دست مردمى مسلمان بلكه شیعه ، معماى بسیار قابل توجهى است بلكه از آن نظر جنبه جنایى قضیه ارزش این همه بزرگداشت ندارد كه داستان جنایى در هر شكل و قیافه زیاد است ، در قرون قدیم ، قرون وسطى ، قرون جدید، قرون معاصر زیاده بوده و هست . در حدود بیست سال پیش ؛یعنى در حدود سال هاى 1940 میلادى بود كه بمبى بر شهرى فرود آمد و شصت هزار نفر صغیر و كبیر و بى گناه تلف شد. در شرق و غرب عالم داستان جنایى زیاد واقع شده و مى شود، و (مثلا) نادر یك قهرمان جنایى است . همچنین ابو مسلم ، بابك خرم دین ، جنگ هاى صلیبى ، جنگ هاى اندلس مظهرهاى بزرگى از جنایت بشرند.

این داستان از نظر دوم ورق سفیدى كه دارد این همه ارزش را پیدا كرده است . از این جهت است كه كم نظیر بلكه بى نظیر است ؛زیرا در دنیا افضل از امام حسین بوده است ، اما صحنه اى مثل صحنه امام حسین براى آنها پیش نیامد. امام حسین رسما اصحاب و اهل بیت خود را بهترین اصحاب و بهترین مى شمارد.

لهذا باید جنبه روشن و نورانى این داستان از آن جنبه كه این داستان مصداق انى اعلم مالا تعلمون است نه از آن جنبه كه مصداق من یفسد فیها و یسفك الدماء است ؛از آن جنبه كه حسین و زینب قهرمان داستانند نه از آن جنبه كه عمر سعد و شمر قهرمان داستانند (بررسى شود) (775)