- قیام مقدس حسینى

چرا امام حسین قیام كرد، درست مثل این است كه بگوییم چرا پیغمبر اكرم در مكه قیام كرد و با قریش سارش نكرد؟ و یا چرا على مرتضى اینقدر رنجج حمایت پیغمبر را در بدر و حنین و احد و احزاب و لیله المبیت متحمل شد؟ و یا چرا ابراهیم یك تنه در مقابل قدرت عظیم نمرود قیام كرد؟ چرا موسى در حالى كه جز برادرش هارون كسى نداشت به دربار فرعون رفت ؟

معناى این چرا این است كه امام حسین وقتى قیامش موجه بود كه جندى و سپاهى برابر با یزید داشته باشد و حال آنكه اگر امام حسین سپاهى برابر یزید مى داشت و در اجتماعى قیام مى كرد كه مردم دو دسته بودند و دو صف عظیم را تشكیل مى دادند و امام حسین در جلو یك صف بود، قیام حسینى یك قیام مقدس و جاویدان نبود، این چراها در همه قیام هاى مقدس و تاریخى هست . قیام هاى مقدس بشرى داراى دو تشخیص است :

یكى از نظر هدف قیام ، یعنى این قیام ها براى مقدمات عالى انسانیت است ، براى توحید است ، براى عدل است ، براى آزادى است ، براى رفع ظلم و استبداد است ، نه به خاطر كسب جاه و مقام یا تحصیل ثروت و به قول حنظله باد غیسى كسب مهمترى و یا حتى برا تعصب وطنى ، قبیله اى ، نژداى ، دیگر اینكه این قیام ها برقى است كه در ظلمت هاى سخت پدید مى آید، شعله اى است كه در میان ظلم ها و استبدادها و استیثارها و زورگویى ها مى درخشد، ستاره اى است كه در تاریكى شب در آسمان سعادت بشر طلوع مى كند، نهضتى است كه مورد تصویب عقلاى قوم ! قرار نمى گیرد. (779)

  - اطاعت از خدا

پیغمبر صلى الله علیه و آله در بعضى از جنگ ها شكست خورد. حضرت امیر در جنگ با معاویه شكست خورد. حضرت سیدالشهداء را كشتند اما كشته شدن اطاعت خدا بود، تمام حیثیت براى او بود از این جهت هیچ شكستى در كار نبود، اطاعت كرد. (778)

--------------------------------------------------------------------------------

777-حماسه حسینى ، ج 3، ص 56

- قیاس صحنه عاشورا با سایر جنگ ها

یك وقت حساب كردم و ظاهرا در حدود بیست و یك نوع پستى و لئامت در این جنایت دیدم و خیال هم نمى كردم در دنیا چنین جنایت پیدا بشود كه تا اندازه تنوع داشته باشد. البته در تاریخچه جنگ هاى صلیبى ، جنایت هاى اروپایى ها خیلى عجیب است و اینك جرات نمى كنم كه بگوییم حادثه كربلا از نظر زیادى جنایت نظیر ندارد، چون توجه من یكى به جنگ هاى صلیبى و جنایت هایى است كه مسیحى ها در آن مرتكب شدند و یكى هم به جناییت هایى است كه همین اروپایى ها در اندلس اسلامى مرتكب شدند كه آن هم عجیب است . تاریخ اندلس مرحوم آیتى را كه دانشگاه چاپ كرده است بخوانید، كتابى است بسیار تحقیقى و آموزنده .

در این كتاب نوشته است : اروپایى ها به صد هزار زن و مرد و بچه اجازه دادند كه هر جا مى خواهند بروند، بعد كه اینها راه افتادنند، پشیمان شدند و شاید هم از اول حقه زدند كه اجازه حركت دادند. به هر حال تمام این صدهزار نفر را كشتند و سر بریدند. شرقى هرگز از نظر جنایت در دستگاه اموى پیدا نمى كنید؛یكى آتش زدن زنده زنده ، و دیگر قتل عام كردن زنان ، ولى در تاریخ مغرب زمین این دو نوع جنایت فراوان دیده مى شود. زن كشتن در تاریخ آنچه در ویتنام صورت مى گیرد ادامه روحیه جنگ هاى صلیبى و جنگ هاى اندلس آنها هم باشند؛كار مشرق زمینى نیست و از عهده مشرق زمینى چنین جنایتى برنمى آید. این كار فقط از عهده مغرب زمینى قرن بیستم برمى آید.

این جنایت كه در صحراى سینا ده ها هزار سرباز را آب و نان ندهند تا از گرسنگى بمیرند، براى اینكه اگر اسیر بگیرند باید به آنها نان بدهند، فقط مال غربى است . شرقى این جور جنایت نمى كند. یهودى فلسطینى صد درجه شریف تر از یهودى غربى است . اگر مردم فلسطین یهودى هاى ملى اهل همان فلسطین بودند كه این جنایت ها واقع نمى شد.

این جنایت كربلا در دنیا وجود نداشته است ، ولى مى توانم بگویم در مشرق زمین وجود نداشته است . (776)

فصل بیست و چهارم : مقایسه نهضت امام حسین با سایر قیام ها

702 - دو برگه سیاه و سفید در حادثه كربلا

بــســـم الله الـــرّحــمـــن الــــرّحــیــم

  - دو برگه سیاه و سفید در حادثه كربلا

و اذ قال ربك للملائكه انى جاعل فى الارض خلیفه قالوا اتجعل فیها من یفسد فیها و یسفك الدماء و نحن نسبح بحمدك و نقدس لك ، قال انى علم ما لا تعلمون .

زندگى بشر مجموعه اى از تاریكى و روشنایى ، زشتى و زیبایى ، شر و خیر است . آنچه فرشتگان دیدند جنبه تاریك فرزند آدم بود و آنچه خداوند اشاره كرد قسمت هاى روشن آن بود كه بر قسمت هاى تاریكى بسى ترجیح دارد.

حادثه كربلا داراى دو ورق است : ورق سیاه و ورق سفید. از لحاظ ورق سیاه یك داستان جنایى است ، داستانى خیلى تاریك و وحشتناك ، و ما بعدا در حدود بیست مظهر از بیرحمى و قساوت و دنائت و نامردمى (را كه در این حادثه انجام شده ) نشان خواهیم داد. از این جنبه در این داستان حداكثر بیرحمى و قساوت و سبعیت دیده مى شود.

از لحاظ ورق سفید، یك داستان ملكوتى است ، یك حماسه انسانى است ، مظهر آدمیت و عظمت و صفا و بزرگى و فداكارى است .

از لحاظ اول نام این قضیه فاجعه است و از لحاظ دوم قیاس مقدس . از لحاظ اول قهرمان داستان شمر است و ابن زیاد و حرمله و عمر سعد و... و از لحاظ دوم قهرمان داستان امام حسین است و ابى الفضل و على الاكبر و امثال حبیب ابن مظهر، و زینب و ام كلثوم و ام وهب و امثال اینها.

از لحاظ اول این داستان ارزش آن را ندارد كه بعد از هزار و سیصد و بیست و اند سال ، با این عظمت ، خاطره و ذكرایش تجدید بشود، وقت ها و پول و اشك ها و تاءثرها و احساسات صرف آن بشود، نه از آن جهت كه از داستان جنایى نمى توان استفاده كرد (زیرا جنبه هاى منفى زندگى بشر نیز ممكن است آموزنده باشد. از لقمان پرسیدن : ادب از كه آموختى ! گفت از بى ادبان ) و نه از آن جنبه كه این داستان از جنبه جنایى چندان مهم نیست یا چندان آموزنده نیست .

ما قبلا ثابت كردیم كه (این داستان ) از این نظر مهم است و گفتیم كه كشته شدن امام حسین بعد از پنجاه سال از وفات پیغمبر به دست مردمى مسلمان بلكه شیعه ، معماى بسیار قابل توجهى است بلكه از آن نظر جنبه جنایى قضیه ارزش این همه بزرگداشت ندارد كه داستان جنایى در هر شكل و قیافه زیاد است ، در قرون قدیم ، قرون وسطى ، قرون جدید، قرون معاصر زیاده بوده و هست . در حدود بیست سال پیش ؛یعنى در حدود سال هاى 1940 میلادى بود كه بمبى بر شهرى فرود آمد و شصت هزار نفر صغیر و كبیر و بى گناه تلف شد. در شرق و غرب عالم داستان جنایى زیاد واقع شده و مى شود، و (مثلا) نادر یك قهرمان جنایى است . همچنین ابو مسلم ، بابك خرم دین ، جنگ هاى صلیبى ، جنگ هاى اندلس مظهرهاى بزرگى از جنایت بشرند.

این داستان از نظر دوم ورق سفیدى كه دارد این همه ارزش را پیدا كرده است . از این جهت است كه كم نظیر بلكه بى نظیر است ؛زیرا در دنیا افضل از امام حسین بوده است ، اما صحنه اى مثل صحنه امام حسین براى آنها پیش نیامد. امام حسین رسما اصحاب و اهل بیت خود را بهترین اصحاب و بهترین مى شمارد.

لهذا باید جنبه روشن و نورانى این داستان از آن جنبه كه این داستان مصداق انى اعلم مالا تعلمون است نه از آن جنبه كه مصداق من یفسد فیها و یسفك الدماء است ؛از آن جنبه كه حسین و زینب قهرمان داستانند نه از آن جنبه كه عمر سعد و شمر قهرمان داستانند (بررسى شود) (775)

  - اشك با ارزش

مردم باید روضه راست بشنوند تا معارفشان ، سطح فكرشان بالا بیاید و بدانند كه اگر روحشان در یك كلمه اهتزاز پیدا كرد، یعنى با روح حسین بن على هماهنگ شد و در نتیجه اشكى و لو ذره اى ، از چشمشان بیرون آمد،

واقعا مقام بزرگى است . اما اشكى كه از راه قصابى كردن از چشم بیرون بیاید، اگر یك دریا هم باشد ارزش ندارد. (774)

  - در رثاى قهرمان بگریید!

این رثاء و مصیبت نباید فراموش بشود، این ذكر، این یاد آورى نباید فراموش بشود و باید اشك مردم را همیشه بگیرید، اما در رثاى یك قهرمان پس اول باید قهرمان بودنش براى شما مشخص بشود و بعد در رثاى قهرمان بگریید، و گر نه رثاى یك آدم نفله شده بیچاره بى دست و پاى مظلوم كه دیگر گریه ندارد، و گریه ملتى براى او معنى ندارد در رثاى قهرمان بگریید براى اینكه احساسات قهرمانى پیدا بكنید. (773)

- اشك با معرفت

از چیزهایى كه ارزش عمل را از نظر كیفیت بالا مى برد معرفت است .

چرا در باب زیارت اینقدر آمده است كه مثلا من زار الحسین علیه السلام عارفا بحقه ... ؛هر كسى كه امام را زیارت كند به شرط اینكه او را بشناسد چنین و چنان است ؟ زیرا اساس شناخت است . اینكه بعضى از اشخاص شبهه مى كنند كه یك قطره اشك براى امام حسین مگر مى تواند آنقدر ارزش داشته باشد، پاسخ این است كه گاهى ممكن است انسان آنقدر براى امام حسین بگرید كه اگر اشك همه عمر را جمع كنند یك استخر بشود و هیچ ارزش هم نداشته باشد ولى یك انسان ممكن است به اندازه یك بال مگس براى امام حسین اشك بریزد كه ارزشش از آن استخر اشك دیگرى خیلى بیشتر باشد. (772)

- پاداش نثار یك قطره اشك

با نگرش به روایاتى كه در مورد پاداش گریه مخلصانه و عارفانه بر حسین علیه السلام آمده است . (770)و با نگرش بر این واقعیت كه نثار یك قطره اشك با اخلاص و عرفان بدان حضرت ، پاداش نهایت ناپذیرى خواهد داشت و آنچه نهایت ناپذیر باشد، هر آنچه از آن برداشته شود، پایان نخواهد پذیرفت ، امید به نجات ، جایگزین وحشت و اضطراب گردید. (771)