تعریف نقشه برداری :
مجموعه
عملیاتی که منجر به تهیه نقشه میشود مانند اندازه گیری – محاسبات و ترسیم
به جهت نمایش زمین و عوارض آن را نقشه برداری گویند. نقشه برداری مجموعه
عملیاتی که با استفاده از علوم ریاضیات - هندسه – نجوم و غیره به شناسایی عوارض زمین
انواع نقشه برداری :
نقشه برداری مسیر : عملیاتی که برای مطالعه – طراحی و اجرای راه – راه آهن – کانالها – آبرسانی و خطوط لوله و ..... انجام میگیرد نقشه برداری مسیر نامیده میشوند .
نقشه برداری هیدرگرافی :
برای نشان دادن عوارض کف رودخانه ها و دریاها و همچنین سواحل آن صورت
میگیرد. این نوع نقشه برداری گاها با ابزارهایی کاملا تخصصی صورت میپذیرد.
نقشه برداری زیر زمینی :
به عملیاتی که در زیر زمین برای پروژه هائی مانند اکتشاف و بهره برداری
معادن و مخازن و طراحی و اجرای تونل و غیره انجام میگیرد اطلاق میگردد .
نقشه برداری ساختمانی : این نوع نقشه برداری برای طراحی و پیاده سازی و ساخت ساختمان و محوطه صورت میگیرد .
نقشه برداری ثبتی :
عملیاتی همچون تفکیک – مساحی و تهیه نقشه های مسطحاتی و همچنین تعیین حدود
اربعه اراضی و املاک که به جهت ثبت مشخصات املاک و اراضی صورت میگیرد نقشه
برداری ثبتی نامیده میشود . به این نوع نقشه برداری نقشه برداری کاداستری نیز گفته میشود .
نقشه برداری نظامی : برای تهیه نقشه های نظامی و تعیین نقاط استراتژیک دفاعی وتعرضی بکار میرود.
مقیاس : نسبت اندازه واقعی روی زمین به اندازه ترسییمی بر روی کاغذ را مقیاس گویند و به دو صورت کسری و یا بصورت ترسیمی نمایش داده می شود .
انواع مقیاس :
الف ) از نظر اندازه :
مقیاس به دو قسمت بزرگ مقیاس و کوچک مقیاس تقسیم میشود . چنانچه مخرج کسر
کوچک باشد به آن بزرگ مقیاس گویند و بلعکس چنانچه مخرج بزرگ باشد به آن
کوچک مقیاس گویند .
ب ) از نظر کاربرد : مقیاس
نقشه ها به دو صورت عددی و ترسیمی نمایش داده می شود . در مقیاس عددی نسبت
اندازه واقعی به اندازه ترسیمی بصورت یک عدد کسری نوشته میشود که معمولا
صورت کسر عدد 1 است . مقیاس خطی یا ترسیمی که بصورت یک نوار مدرج در نقشه
نمایش داده میشود ، اندازه روی زمین که با یک عدد مشخص گردیده ، با اندازه
روی نقشه که با یک واحد ترسیمی نمایش داده میشود براربر است .
انواع نقشه برحسب مقیاس :
نقشه های خیلی کوچک مقیاس : نقشه هائی با مقیاس 250000 : 1 به بالا که به این قبیل نقشه ها اطلس یا نقشه های جغرافیایی نیز گفته میشود .
نقشه های کوچک مقیاس : نقشه هائی با مقیاس 50000 : 1 تا 250000 : 1 (نقشهای شهری و مملکتی )
نقشه های میان مقیاس : نقشه هائی با مقیاس 10000 : 1 تا 50000 : 1 ( نقشه های توپوگرافی )
نقشه های بزرگ مقیاس : نقشه هائی با مقیاس 500 : 1 تا 10000 : 1 ( نقشه های مهندسی ، اجرائی و ثبتی )
نقشه های خیلی بزرگ مقیاس : نقشه هائی با مقیاس بزرگتر از 500 : 1 ( نقشه های ساختمانی ، پلان و دتایل )
در نقشه های بزرگ مقیاس ، مقیاس عددی و در نقشه های کوچک مقیاس ، مقیاس ترسیمی مناسب تر است .