همه ما در زانوهای خود مایعی داریم. با این مایع، مفاصل زانو راحت‌تر حرکت می‌کنند. اگر مقدار این مایع زیاد شود، صدمه، عفونت و شکستگی استخوان و استئوآرتریت را به دنبال خواهد داشت.

مفصل زانو حاوی مایع لغزانی به نام مایع مفصلی می‌باشد. این مایع، غضروف و استخوان‌ها را روغن کاری می‌کند و مانند بالشت عمل می‌کند. این مایع حاوی مواد مغذی نیز می‌باشد و برای حفظ سلامت مفاصل بسیار مهم است. محتویات مایع مفصلی شامل: موسین (ماده بزاقی)، آلبومین، چربی، اپیتلیوم (بافت پوششی) و لوکوسیت (گلبول سفید) می‌باشد.

اگر مایع مفصلی زیاد شود، محتوی مقدار کمی کریستال، باکتری و خون می‌گردد. این محتویات موجب درد مزمن و یا حاد می‌شوند.

چه عواملی باعث افزایش مایع مفصلی می‌شوند؟

1- آرتریت: علائم افزایش این مایع در اثر آرتریت شامل ورم و درد است.

اگر در هنگام لمس کردن، زانو متورم، قرمز و گرم باشد، ممکن است زانویتان صدمه دیده و یا عفونت دارید.

2- آسیب زانو ممکن است اتفاقی و یا در اثر استفاده بیش از حد رخ دهد. صدمات اتفاقی شامل: شکستگی استخوان‌ها، پاره شدن رباط‌ها و یا پاره شدن غضروف‌ها می‌باشد.

صدمات ناشی از استفاده بیش از حد در صورت دویدن، کوه‌پیمایی و یا ورزش‌های ایروبیک حادث می‌شود.

3- عفونت: زیادی مایع در زانو می‌تواند منجر به عفونت گردد. عفونت باعث تجمع چرک در مفصل زانو می‌گردد. پزشک مقداری از مایع را برمی دارد و آزمایش می‌کند تا ببیند که چه چیز باعث آن شده است.

4- استئوآرتریت: نوعی بیماری تخریب مفصل می‌باشد. در این حالت، غضروف که زانو را نگه می‌دارد، از بین می‌رود. به این ترتیب، استخوان‌ها به هم برخورد می‌کنند و موجب درد و ورم می‌شوند.

5- افزایش وزن، نقرس، کیست، بیماری شبه نقرس (pseudogout)، تورم کیسه‌های مفصلی (bursitis) و تومور نیز باعث افزایش مایع مفصلی می‌گردند.

راه کارهایی برای کاهش درد زانو

درد زانو در اثر کاهش غضروف به وجود می‌آید. غضروف مانند بالشت بین استخوان‌ها قرار دارد و حرکات آن‌ها را نرم و روان می‌سازد. گلوکزآمین سولفات، یکی از محتویات غضروف می‌باشد.

1- گلوکزآمین کندرویتین: این مکمل برای بهبود خشکی و ناراحتی مفاصل بسیار مفید است. این مکمل مفاصل را بازسازی می‌کند.

2- آب گیلاس بنوشید. آب گیلاس دارای مواد ضد التهاب می‌باشد. آب گیلاس، درد را کاهش می‌دهد و از تغییر شکل عضلات جلوگیری می‌کند.

3- ورزش زانو را انجام دهید. خم شوید و دستان‌تان را بر روی زانوهایتان قرار دهید. سپس، برای گرم شدن زانوها، آن‌ها را در جهت عقربه‌های ساعت و خلاف جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید. این ورزش از درد زانو جلوگیری می‌کند.

4- به نزد پزشک متخصص بروید. پزشک می‌تواند با یک سوزن، مایع را از مفصل خارج کند و درد را کاهش دهد. این روش، فقط در مواردی به کار می‌رود که مایع در حفرات مفصل زانو وجود داشته باشد.

5- زانوبند ببندید. زانوبند از کشکک زانو محافظت می‌کند. زانوبند باعث می‌شود که درد کمتری را در حین ورزش کردن داشته باشید.

6- افزایش وزن نیز یکی از علل درد زانو می‌باشد. تحقیقات نشان داده است که به ازای هر نیم کیلوگرم وزن اضافی، فشار وارده بر مفصل زانو به میزان 5 برابر آن (5/2 کیلو) زیاد خواهد شد. در نتیجه سعی کنید وزن خود را در حد طبیعی و نرمال حفظ کنید تا دچار درد زانو نگردید.

7- ورزش کنید. بهتر است همراه با برنامه کاهش وزن، ورزش نیز انجام دهید، زیرا کاهش وزن باعث کاهش درد زانو می‌شود و ورزش باعث تقویت عضلات بالا و پایین مفصل زانو می‌گردد.

8- ویتامین D و کپسول روغن ماهی، جلوگیری از درد مفاصل و استخوان‌ها می‌کند.

9- میوه هایی همچون انار و زغال اخته و گیلاس محتوی مقدار زیادی ویتامین و آنتی اکسیدان می‌باشند. آنتی اکسیدانها باعث کاهش درد مفصل زانو و کاهش تورم و التهاب زانو می‌گردند.

10- اگر دردتان با ایبوپروفن خوب نشد، ممکن است پزشک، تزریق کورتیزون را لازم بداند.

درمان‌های خانگی برای درد زانو

* یخ درمانی یکی از بهترین درمان‌ها برای التهاب می‌باشد. بین یخ و پوست، یک حوله و یا پارچه قرار دهید تا از سرد شدن شدید پوست جلوگیری کند. حدود 20 دقیقه یخ (به همراه پارچه) را روی زانو قرار دهید و سپس آن را بردارید. 5 دقیقه صبر کنید و بعد دوباره تکرار کنید. این کار را به مدت یک ساعت انجام دهید.

* استراحت کردن: موقعی که نشسته‌اید، زانو را بالا نگه دارید تا گردش خون بهتر انجام گیرد.

هنگامی که دراز کشیده‌اید، زانوی خود را بالا نگاه دارید. برای این کار می‌توانید از یک بالشت استفاده کنید. در این صورت، مایع اضافی از مفصل زانو دور می‌شود.

* پانسمان: بستن محکم زانو جلوگیری از تجمع زیادی مایع مفصلی مفید است. پانسمان را محکم کنید، اما نه به آن اندازه که جلوی گردش خون را بگیرد.

* دارچین و عسل: پودر دارچین و عسل را با هم مخلوط کنید و بر روی زانوی خود بمالید. هنگامی که زانو گرم شد، آن را از روی زانو بردارید.

* روغن خردل و روغن زیتون: یک قاشق روغن خردل با یک قاشق روغن زیتون مخلوط کنید. این مرهم را روزی چند بار به زانوی خود بمالید و ماساژ دهید.

* سرکه: قبل از خواب، مقداری سرکه بر روی زانوی خود بمالید.

* تخم شنبلیله آغشته به روغن تخم خردل، درمان موثری برای درد زانو می‌باشد. آن را بر روی زانوی خود بمالید و کمی صبر کنید تا خشک شود. این مرهم، زانو را گرم می‌کند و جریان خون را به آن افزایش می‌دهد و مفصل را نرم و غضروف را سالم می‌کند.

* ویتامین های D، E و B3 برای کاهش درد مفیدند. روغن ماهی، بادام زمینی و روغن تخم کتان بسیار مفید است.

* یک قاشق مرباخوری پودر علف هرزه اسقف را با یک لیوان آب ولرم، هر روز صبح مصرف کنید.

* زیاد آب بنوشید. مفاصل، عضلات و بافت غضروفی در هنگام کم آبی، درد می‌گیرند.

* شیر گرم، آرد گندم، روغن کرچک و پودر زردچوبه را با هم مخلوط کنید. مخلوط حاصل را بر روی زانو بمالید.