طی سال‌ها مقداری پول پس‌انداز کـــرده‌ام و حالا می‌خواهم آن را سرمایه گذاری کنم. شنیده‌ام باید مقداری از آن را در بازار سهام سرمایه‌گذاری کنم، اما رهستش هیچ‌چیزی در مورد سرمایه گذاری در بازار بورس نمی‌دانم. فارس پیک باید سرمایه گذاری در بازار بورس را شروع کنم؟ چه چیزهایی را باید یاد بگیرم؟ اگر اینها پرسش‌هایی هستند که شما هم در ذهن دارید، این مقاله را تا انتها بخوانید.
هر تعداد سرمایه گذاری در بازار سهام تکمیلا امکان‌پذیر و حتی زیاد آسان هست، اما اگر ندانید چه کار می‌کنید، این امکان وجود دارد که در چشم‌برهم‌زدنی همه چیز را از دست بدهید. قبل از هر اقدامی، تحقیق کنید و آماده باشید تا به‌موقع وارد معرکه شوید.
بعضی از سرمایه‌گذاران تازه‌کار شاید نخواهند از همان قدم نخست مستقیما وارد سرمایه گذاری در بازار بورس شوند. شما میتوانید سهامِ صندوق‌های قابل معامله در بورس یا ETF ها را بخرید که منابع مدیریت‌انجام گرفته‌ای از پول هستند که شرکت دیگری با آن در بازار سهام سرمایه‌گذاری کـــرده و شما مقدار مشخصی از سود را دریافت خواهید کـــرد. بعدا به این می‌رسیم، اما ابتدا بیایید نگاهی بیندازیم به اصول نخستیه‌ی چگونگی عملکـــرد سهام و اینکه فارس پیک از سرمایه‌گذاری‌تان به سود می‌رسید.
تعداد اصطلاح نخستیه را بیاموزید
افزایش آدم‌ها از قیمت سهام آگاهی دارند. سرمایه‌گذاران و تحلیل‌گران در مورد بالا و پایین رفتنِ قیمت سهام شرکت در فلان روز صحبت می‌کنند. اما قیمت سهم به خودیِ خود هشدارات زیاد اندکی درباره‌ی سلامت یا ارزشِ شرکت ارائه می‌دهد. برای درک درست از اینکه هر سهم چه شرایطی دارد، باید تعدادین عامل را بررسی کنید. ابتدا به تعداد تعریف نیاز داریم.
۱. سهام واریخانومانجام گرفته (Outstanding Shares)
این اصطلاح به تعداد کل سهام یک شرکت که در دست همه‌ی سرمایه‌گذاران هست اطلاق می‌شود. از این عدد برای محاسبه‌ی سایر معیارهای حیاتی مانند سود هر سهم و نسبت قیمت به درآمد هستفاده می‌شود.
۲. سود سهام (Dividends)
تایمی شرکتی به سطح مشخصی از ثبات و بازدهی می‌رسد، می‌تواند شروع به پرداخت سود سهام کند. سود به‌دست‌آمده در طی دوره‌ی رانجام گرفت، معمولا مجدد در شرکت سرمایه‌گذاری می‌شود تا بتواند رانجام گرفت افزایشی به‌همراه بیاورد (که به‌نفع سرمایه‌گذاران هم هست)، اما تایمی رانجام گرفت به ثبات رسید، شرکت می‌تواند سود سهام را به صاحبان آن پرداخت کند. آن تایم صاحبان سهام می‌توانند تصمیم بگیرند که سود سهام‌شان را مجدد سرمایه‌گذاری کنند تا چه بسا سهام افزایشی دریافت کنند.
۳. سود هر سهم (Earnings Per Share)
این مقدار پولی هست که شرکت به‌ازای هر سهم عادی به‌دست می‌آورد. این مقدار از درآمد خالص شرکت منهای سود سهام از سهام ممتاز، تقسیم بر میانگین سهام واریخانومانجام گرفته محاسبه می‌شود. بنابراین اگر شرکتی مثلا ۵۰ میلیارد تومان درآمد خالص داشته و ۱۸ میلیارد تومان سهام ممتاز وجود داشته باانجام گرفت، ارزش هر سهم با کم‌کـــردنِ ۱۸ از ۵۰ میلیارد، و تقسیم عدد به‌دست‌آمده بر تعداد کل سهام به‌دست می‌آید.
۴. ارزش بازار (Market Capitalization)
ارزش بازار عبارت هست از قیمت کنونی سهم ضربدر تعداد کل سهم واریخانومانجام گرفته. این عدد ایده‌ای کلی از اندازه‌ی شرکت به شما می‌دهد. اگر چه رسیدن به ارزش دقیق شرکت کمی پیچیده‌تر از صرفا محاسبه‌ی ارزش بازار هست، اما برای بررسی‌های نخستیه، مقایسه‌ی دو مقدار ارزش بازار شرکت، نسبت به قیمت هر سهم، می‌تواند دید بهتری به شما بدهد.
۵. نسبت قیمت به درآمد (Price to Earnings Ratio)
به‌طور خلاصه، قیمت به درآمد یا PE قیمت کنونی سهام شرکت تقسیم بر سود هر سهم هست. این مقدار به شما نشان خواهد داد که سرمایه‌گذاران به‌ازای هر تومان از درآمد، چه مقدار حاضر به پرداخت هستند. به‌عنوان معیاری برای تعیین اینکه یک شرکت چقدر افزایش یا کاهش از ارزش خود برآورد انجام گرفته هم هستفاده می‌شود.
چگونگی انتخاب یک شرکت (یا اگر باهوش باشید تعداد شرکت)
![انتخاب یک شرکت برای سرمایه گذاری در بازار بورس]()
خب، پس حالا برای برخورد با این حجم واژه‌های مالی که به سمت شما هجوم می‌آورند، حداقل کمی آماده‌تر هستید. به صورت حتم این آگاهی کمکی در انتخاب شرکت برای سرمایه‌گذاری نمی‌کند. در مورد شرکت دنبال چه چیزی باید باشید؟
هنگام تصمیم در مورد اینکه روی کدام سهام سرمایه‌گذاری کنید، افزایش راهکارها می‌توانند در یک یا دو دسته خلاصه شوند (که به صورت حتم سرمایه‌گذاران آگاه هر دو را در سبد خود خواهند داشت): سهام رانجام گرفتی و سود سهام.
۱. سهام رانجام گرفتی
فکر اصلی پشت سهام رانجام گرفتی، این هست که تایمی ارزش تعدادانی ندارد بخرید و تایمی ارزشش زیاد انجام گرفت بفروشید (پایین بخرید، بالا بفروشید). شاید تایمی دیگران در مورد خریدوفروش فلان سهام به این خاطر که خیلی نیکو هستند و افزایشین تغییر را در طی روز، ماه یا سال داشته‌اند صحبت می‌کنند، شما هم درباره‌ی این سهام شنیده باشید.
هستراتژی سرمایه گذاری سهام رانجام گرفتی تلاش می‌کند شرکت‌هایی را بیابد که در حال تجربه‌ی رانجام گرفت بالا هستند و انتظار می‌رود در فردا هم به این رانجام گرفت خود ادامه دهند. برای سرمایه‌گذارانی که علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در این حرکت هستند، رانجام گرفت سریع به‌معنای افزایش سریع و پایداری در قیمت سهام هست که منجر به انباشت سریعتر ثروت می‌شود.
به‌طور کلی، سهام رانجام گرفتی ایده‌ی بدی نیست. اگر سرمایه‌گذاری مثلا در سال ۲۰۰۹ روی نت‌فلیکس سرمایه‌گذاری می‌کـــرد، تا سال ۲۰۱۳ افزایشی ۶۶۰ درصدی را در سرمایه‌گذاری شاهد بود. اگر آن موقع ۱۰۰ دلار سرمایه‌گذاری کـــرده بود، در سال ۲۰۱۳ ششصدوشصت دلار داشت. برای کسی که طی این سه سال هیچ کاری نکـــرده عدد بدی نیست. این همان چیزی هست که سرمایه‌گذاران هنگام انتخاب سهام رانجام گرفتی انتظارش را دارند؛ شرکت‌هایی که فضای گسترش و رانجام گرفت را دارند و صرفا بر اساس ارزش شرکت، بازگشت سرمایه ارائه می‌کنند.
سهام رانجام گرفتی می‌تواند زیاد نوسان داشته باانجام گرفت. تایمی می‌شنوید کسی همه‌ی پول خود را در بازار سهام از دست داده، معمولا به این خاطر هست که روی شرکت پرخطری زیاد‌ازحد سرمایه‌گذاری کـــرده هست. این امر طی دوره‌ی حباب دات‌کام (حباب اقتصادی در طی سال‌های ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۰) زیاد اتفاق افتاد، اما امروزه هم اتفاق می‌افتد. برای مثال گروپون در نوامبر ۲۰۱۱ شروع به عرضه‌ی عمومی سهام به ارزش ۲۰ دلار بابت هر سهم کـــرد. طی چهار ماه، برای آخرین بار به پایین‌تر از آن قیمت رسید و بعد هم به بالای ۲۰ دلار رانجام گرفت کـــرد. اکنون سود هر سهم ۰/۱۵- ای‌پی‌اس هست، یعنی این شرکت در حال ازدست‌دادن پول به‌ازای هر سهم هست. عجله‌ی دیوانه‌وار برای خرید گروپون پیش از آنکه سهام بتواند خودش را در بازار تثبیت کند، در نهایت برای سرمایه‌گذاران نخستیه بد پایان انجام گرفت.
اما خوشبختانه رانجام گرفت در ارزش کلیِ یک شرکت، تنها راه پول‌درآوردن در این بازار نیست.
۲. سود سهام
راه مطمئن‌تری برای پول‌درآوردن از طریق سهام، سرمایه‌گذاری در شرکتی هست که سود سهام پرداخت می‌کند. برخی شرکت‌ها از منظر رانجام گرفت به نقطه‌ی اوج خود رسیده‌اند. شاید در طول زمان شاهد مقداری رانجام گرفت هم باشید، اما مزیت اصلیِ این سهام ثبات آن و سود سهام هست. مثلا می‌توان اطمینان داشت که مک‌دونالد به این زودی‌ها از کار بیکار نمی‌شود. از آنجایی که این شرکت پول کافی برای سرمایه‌گذاری مجدد درمی‌آورد و همچنان مقداری هم باقی می‌ماند، سود سهام پرداخت می‌کند. به عبارت دیگر، این شرکت به شما به‌عنوان سرمایه‌گذار پول پرداخت می‌کند.
از آنجا که زیادی از سهامی که سود سهام پرداخت می‌کنند ریسک کاهشی دارند، این سهام سرمایه‌گذاری جالب توجهی هست هم برای جوان‌ترهایی که به دنبال راهی برای پول‌در آوردن در بلندمدت هستند و هم کسانی که به دوران باخانومشستگی نزدیک می‌شوند یا ابداً باخانومشسته هستند و می‌خواهند منبع درآمدی برای دوران باخانومشستگی داشته باشند.
مجدد از مک‌دونالد به‌عنوان مثال هستفاده میکنیم. تصور کنید شخصی سهامی به ارزش ۱۰۰۰۰ دلار (یا تقریبا ۲۹۱/۰۳ سهم) در تاریخ ۳۱ مارس ۲۰۰۶ از این شرکت خریداری کـــرده هست. این شرکت از آن موقع تا کنون (با فرض اینکه هیچ پلن‌ی سرمایه‌گذاری مجدد سود سهامی وجود نداشته باانجام گرفت، که به آن خواهیم پرداخت)، فقط از محل سود سهام مبلغ ۴۶۰۰ دلار به سرمایه‌گذار پرداخت کـــرده هست. این علاوه‌بر ارزش خود سهام هست که تا تاریخ ۲۰ سپتامبر ۲۰۱۳، حدودا ۲۸۲۰۰ دلار ارزش دارد. اگر رانجام گرفت تنها عامل مدنظر بوده، سرمایه‌گذاری وی طی هفت سال و نیم فقط ۱۸۲ درصد رانجام گرفت کـــرده هست. اما با محاسبه‌ی سود سهام، نزدیک به ۳۲۹ درصد رانجام گرفت داشته هست.
به صورت حتم این اعداد و ارقام تکمیلا نمود خانومدگی واقعی نیستند، زیرا زیادی از سرمایه‌گذاران سود سهام‌شان را مجدد سرمایه‌گذاری می‌کنند. این یعنی شما میتوانید با سود سهامی که شرکت پرداخت کـــرده، سهام افزایشی خریداری کنید. هر قدر سهام افزایشی داشته باشید، پول افزایشی در قالب سود سهام دریافت خواهید کـــرد و کل سرمایه‌گذاری‌تان ارزش افزایشی خواهد داشت.
شرکت‌ها را برای ساخت سبد سهام بررسی کنید
سرمایه‌گذاری فقط در یک شرکت، یکی از سریع‌ترین راه‌ها برای شکست مالی هست. حتی یک شرکت سالم هم ممکن هست مشکلات خودش را داشته باانجام گرفت. همان‌طور که پیش از این درباره‌ی نت‌فلیکس گفتم، این شرکت در سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ که قیمتش اوج گرفت و تلاش کـــرد خدمات دی‌وی‌دی خود را هم راه بیندازد، به مشکلاتی برخورد. اگر کسی در سال ۲۰۰۹ به امید رانجام گرفت فراوان سرمایه‌گذاری کـــرده بود و مجبور می‌انجام گرفت در سال ۲۰۱۲ سهامش را بفروانجام گرفت، سود اندکی دریافت کـــرده بود، اما نه به اندازه‌ای که اگر امروز همچنان صاحب آن سهام بود.
از این سناریو تعداد درس می‌توان گرفت:
۱. صرفا روی یک شرکت سرمایه‌گذاری نکنید
این اشتباه تازه‌کارانه‌ای هست که می‌تواند مشکلات فراوانی را به‌وجود بیاورد. یک سرمایه‌گذار کاربلد، سبد سهام متنوعی ایجاد می‌کند. این یعنی در تعدادین سهام با اهداف مختلفی پول خواهید داشت. نیازی نیست بین سهام رانجام گرفتی و سودی یکی را انتخاب کنید. هر دو را بخرید.
۲. حتی ارزش شرکت‌های سالم هم کم می‌شود
تایمی قیمت سهام نت‌فلیکس در سال ۲۰۱۱ سقوط کـــرد، این شرکت در معرض ورشکستگی نبود. فقط تایمی قیمت‌هایش را افزایش داد، ۸۱۰۰۰۰ نفر از مشترکانش را از دست داد، اما همچنان ۲۳ میلیون نفر مشترک داشت. امروزه این شرکت ۳۷/۶ میلیون مشترک دارد و محتوای اورجینال ارزشمندی تولید می‌کند. اما باز هم سهام طی فقط تعداد ماه تا ۶۰ درصد کاهش یافت. در نهایت، این بازارِ پرنوسانی هست، حتی برای شرکت‌هایی که اعداد و ارقام نیکوی دارند.
۳. خرید برای کوتاه‌مدت زیاد خطرناک‌تر از سرمایه‌گذاری بلندمدت هست
سهام نت‌فلیکس طی تعداد سال گذشته بالا و پایین زیادی داشته هست. سرمایه‌گذاران بلندمدت بازگشت سرمایه‌ی نیکوی داشته‌اند، اما اگر کسی دنبالش پول درآوردنِ سریع بوده، حتما روزهای دشواری را گذرانده هست. اگر نمی‌توانید با نوسان قیمت سهام کنار بیایید، روی شرکت‌های رانجام گرفتی سرمایه‌گذاری نکنید.
به صورت حتم شما میتوانید این درس‌ها را از هر شرکتی که عملکـــرد نیکوی داشته بیاموزید، چون همان دهستان هست که بارها و بارها تکرار می‌شود. اپل هم سهام دیگری هست که در کل عملکـــرد زیاد نیکوی داشته، اما همچنان پس از مرگ هستیو جابز و انتشار محصولات متعاقب آن، مقداری افت قیمت داشته هست. با وجود این، علی‌رغم این شوک منفی، قیمت این شرکت همچنان بالاتر از آن چیزی هست که در ابتدای سال ۲۰۱۲ بود، و شروع به پرداخت سود سهام کـــرد. متداوم پیش از خرید سهام، سلامت شرکت را بررسی کنید و تایمی هم سهام را خریدید، برای مدت طولانی حفظش کنید.
اگر چه دنیای اینترنت پر از توصیه‌های مختلف برای سرمایه‌گذاری هست، اما وارن بافت معروف نکته‌ی عالمانه‌ای بیان می‌کند:
من سعی میکنم سهام کسب‌وکارهایی را بخرم که آن‌قدر فوق‌العاده هستند که حتی یک احمق هم می‌تواند آنها را اداره کند، چون دیر یا زود این اتفاق خواهد افتاد.
در نهایت، این ذهنیت می‌تواند در هدایت همه‌ی سرمایه‌گذاری‌ها کمک‌تان کند. آیا برای باور اینکه فلان کسب‌وکار خاص می‌تواند درآمدزا باانجام گرفت دلیلی دارید؟ آیا نیازی را برآورده می‌کند که دنیا در فردا همچنان دارد؟ آیا این شرکت فضایی برای گسترش به بازارهای جدید را دارد (یا به‌طور مداوم سود سهام پرداخت می‌کند)؟ اگر چنین هست، احتمالا این همان شرکتی هست که باید به سبد سهام‌تان اضافه کنید. اما برای خرید عجله نکنید. برای بررسی تکمیل و جامع تایم بگذارید و شرکت مورد نظر را انتخاب کنید.
نخستین سرمایه‌گذاری خود را شروع کنید
![سرمایه گذاری در بازار بورس]()
خب تا این مکان ایده‌ی نخستیه‌ای از چگونگی کارِ سهام به‌دست آوردید و حالا می‌خواهید سرمایه گذاری را شروع کنید. اما از کجا؟ همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، صندوق سرمایه‌گذاری قابل‌معامله در بورس (ETF) و صندوق سرمایه گذاری مشترک (mutual fund) راه‌های نیکوی برای شروع هستند، زیرا هر دو سرمایه‌گذاری در سبد سهام متنوعی هستند که پیش از آن آدم‌های دیگری آنها را دقیقا بررسی کـــرده‌اند. این که کدام بهتر هست بحث خودش را می‌طلبد، اما آن‌طور که کارشناسان می‌گویند:
صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل‌معامله در بورس همچنان به‌عنوان شکلی از سرمایه‌گذاری که منافع نیکوی برای سرمایه‌گذاران شخصی دارند مطرح هستند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل‌معامله در بورس به‌عنوان راه مؤثری برای دستیابی به سبد سهام زیاد گسترده هست. بر همین اساس، تقریبا هر سرمایه‌گذاری متوجه می‌شود که صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل‌معامله در بورس می‌توانند نقش مفیدی ایفا کنند، خواه به‌عنوانِ یا در میان مجموعه‌ای از سبد سهام اوراق قرضه.
خوشبختانه این روزها راه‌اندازی سبد سهام سرمایه‌گذاری زیاد آسان هست. وب‌سایت‌هایی هستند که میتوانید در آنها ثبت‌نام کنید و به کمک آنها سهام بخرید یا در صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس یا صندوق سرمایه‌گذاری مشترک سرمایه‌گذاری کنید. کافی هست کمی از طریق گوگل جستجو کنید.
تایمی می‌دانید چه می‌کنید و عجله‌ای برای سرمایه گذاری های پرخطر ندارید، بازار سهام مطمئن‌تر از آن چیزی هست که فکر می‌کنید. اگر چه در این بازار هیچ چیزی ۱۰۰ درصد تضمین نمی‌شود، اما اصل اساسی این هست که تایمی شرکتی پول درمی‌آورد، در واقع شما پول درمی‌آورید. زیادی از شرکت‌هایی که سهام عرضه می‌کنند نیکو پول درمی‌آورند. فقط باید بفهمید کدام‌ها.
