قیمت زعفران

زعفران از خانواده زنبقیان و جنس كروكوس می‌باشند. در این خانواده 6 جنس و بیش از 1500 گونه گیاهی وجود دارد. در جنس كروكوس به تنهایی 100 گونه زعفران وجود دارد كه تقریباً همه آنها با داشتن گل‌های زیبا شناخته شده و اكثراً به عنوان زعفران زینتی كاشته می‌شوند. بسیاری از گونه‌های زعفران به طور وحشی در این بوته‌زارها مشاهده می‌شوند.

زعفران‌ها از نظر رنگ، عطر، تعداد و طول كلاله با یكدیگر تفاوت دارند. زعفران معمولی (زعفران زراعتی) از گونه Crocus sativus است كه كلاله‌های آن از نظر رنگ، طعم و عطر با دیگر گونه‌ها متفاوت است.

تاریخچه كشت زعفران در لرستان

براساس منابع تاریخی در زمان‌های گذشته در لرستان كشت این محصول انجام می‌گرفته است كه به علل نامشخص متوقف گردیده است. براساس این سوابق، كارشناسان مركز تحقیقات استان از سال 1375 اقدام به اجرای طرح‌های تحقیقاتی و سازگاری زعفران نمودند. نتایج این طرح‌ها نشان داد كه كشت زعفران از نظر عملكرد و كیفیت رضایت‌بخش می‌باشد. به تبع این نتایج، كشت زعفران در مزارع كشاورزان نیز شروع گردید. در سال 1389 كشت دیم زعفران در اراضی كم‌بازده نیز شروع گردید كه مشخص شد این شیوه كشت زعفران نیز در استان امكان‌پذیر است و در صورت وقوع بارندگی پائیزه، از نظر عملكرد و كیفیت تفاوتی با كشت آبی ندارد.

اراضی مناسب كشت زعفران

زمین‌های دارای خاك با بافت سبك از نوع لومی، لومی‌شنی، لومی ‌شنی رسی و شنی‌ رسی را برای رشد برگها و به ویژه درشتی بنه‌ها نیاز دارد. زعفران زمین‌های رو به جنوب و آفتابگیر را می‌پسندد. به طور كلی خاك انتخابی برای زعفران باید سبك، دارای مواد آلی كافی، زهكش‌دار و كمی قلیایی باشد.

شیوه كشت زعفران

زعفران به دو شیوه دیم و آبی كشت می‌گردد و بررسی نشان داده كه در شرایط اقلیمی لرستان، می‌توان زعفران را به صورت آبی در مناطق سردسیر و به صورت دیم در مناطق معتدل كشت نمود كه پیشنهاد می‌گردد كشت زعفران در شرایط دیم می‌تواند در صرفه‌جویی آب مؤثر واقع شود.

روش تكثیر زعفران

از آن جایی كه زعفران از خانواده زنبقیان می‌باشد تكثیر آن با زایش پیاز بر روی پیاز مادری صورت می‌گیرد. هرسال زایش پیازها بیشتر می‌شود به طوری كه در سال هفتم تراكم پیازها به حدی است كه می‌بایست برداشت شوند. از هر پیاز كشت شده زعفران می‌تواند تا 50 پیاز تكثیر پیدا كند

روش كشت زعفران (بنه زعفران) در شرایط دیم استان لرستان

زمان كشت زعفران

بنه زعفران را باید در مرحله اول ركود یعنی در خردادماه تا اوایل تیر و یا در مرحله نهایی یعنی شهریورماه تا اوایل مهرماه كشت نمود.

نوع بنه (پیاز)

بنه‌های انتخابی هر قدر درشت‌تر باشند، جوانه‌های گل بیشتری تولید می‌كنند. پیاز خوب باید به وزن 15 تا 20 گرم یا بیشتر باشد. پیازهای دارای وزن كمتر از 8 گرم، به ندرت گل می‌دهند. پیازها باید سالم، بدون زخم، شاداب و عاری از هر نوع آلودگی و بیماری باشند.

میزان پیاز مورد نیاز برای كشت

میزان پیاز مورد نیاز بستگی به ریزی و درشتی آن‌ها دارد. تراكم پیازها در مترمربع، فواصل كاشت و نوع كاشت ارتباط دارد. در كشت ردیفی با فاصله بین ردیف 30 سانتیمتر، 5/3 تا 4 تن پیاز مورد نیاز است.

شیوه كشت

كشت به صورت ردیفی توصیه می‌شود. فواصل ردیف كاشت 30 سانتی‌متر، عمق كاشت 20 سانتی‌متر و فواصل پیازها در روی ردیف 5-3 سانتی‌متر می‌باشد.

عملیات برداشت و جداسازی كلاله

در شرایط آبی به فاصله 4-3 هفته پس از آبیاری بستگی به درجه حرارت هوا، گل‌های زعفران ظاهر می‌شوند. زمان گل‌دهی بین 20-15 روز طول می‌كشد.

معمولاً برداشت زعفران با دست انجام می‌شود. بهترین موقع برداشت گل، صبح‌ها قبل از طلوع آفتاب است. در این موقع گل‌ها اكثراً به صورت غنچه می‌باشند و برداشت آن‌ها راحت‌تر و كیفیت زعفران بالاتر می‌باشد.

باید سعی شود كه غنچه‌ها و گل‌های چیده شده در همان روز باز شوند. برای این كار لوله گل را باز می‌كنند و كلاله قرمز رنگش را از درون لوله گل بیرون می‌كشند. در صورتی كه كارگر كافی برای باز كردن گل‌ها فراهم نباشد، بهتر است گل‌ها در جای سردی مانند یخچال و یا سردخانه نگهداری شوند. از ریختن گل‌ها در كیسه‌های نایلونی و نگه‌داشتن آنها برای چند ساعت باید خودداری شود. توجه داشته باشید كه قبل از عملیات جداسازی كلاله، می‌بایست دست‌ها با آب و صابون شسته شوند.

خشك كردن زعفران

به طور خلاصه دو روش برای خشك كردن زعفران وجود دارد:

روش سنتی شامل خشك كردن در حرارت اطاق كنار بخاری و روش دیگر استفاده از كانون‌های حرارتی مانند آون الكتریكی می‌باشد.

در روش سنتی، كاغذهای بدون خط را به صورت پاكت درآورده و كلاله‌ها را با ضخامت كم داخل آن می‌ریزیم به صورتی كه كاملاً بسته شود. سپس آن را در مجاورت بخاری قرار داده تا در مدت 5-4 ساعت به طور كامل خشك ‌گردد. در این روش عطر زعفران حفظ و سایر پارامترها نیز با كیفیت بالا هستند. این روش قدرت رنگ‌بخشی و شفافیت و رنگ قرمز را در بالاترین حد نگه می‌دارد.

نگه‌داری زعفران

پس از خشك كردن، زعفران باید در ظروف مناسبی قرار گیرند. زعفران بایستی پس از بسته‌بندی برای جلوگیری از فشرده شدن، در داخل كارتن قرار گیرد. هنگام جابجایی از جعبه‌های چوبی یا فلزی استفاده گردد. زعفران باید در مكان بهداشتی با درجه حرارت و رطوبت مناسب و دور از نور نگهداری شود.

 عملیات بعد از برداشت

بعد از برداشت گل (اتمام گل چینی) خاك، فشرده شده (در اثر عملیات برداشت) را با وسائلی مانند نوك بیل یا چهار شاخ و ابزاری از این فرم، شخم سبك می‌زنند و در عین حال از وجود علف‌های هرز پاك می‌كنند.

تقویت گیاه زعفران

بعد از عملیات برداشت، می‌توان با افزودن 50 كیلوگرم در هكتار كود اوره بعد از پایان فصل یخبندان و استفاده از كودهای NPK در دو مرحله 15 بهمن ماه و 15 اسفندماه به صورت محلول‌پاشی اقدام به تقویت گیاه زعفران نمود.

میزان محصول و درآمد زعفران:

درآمدهای حاصله از كشت زعفران به صورت تدریجی طی یك دوره هفت ساله افزایش می‌یابد. در طی یك دوره هفت ساله می‌توان 50 كیلوگرم زعفران خشك برداشت نمود. اگر در طی یك دوره هفت ساله 50 كیلوگرم برداشت شود و قیمت هر كیلوگرم 5 میلیون تومان در نظر گرفته شود در مجموع انتظار می‌رود در یك هكتار زمین زعفران در مجموع هفت سال بالغ بر دویست و پنجاه میلیون تومان زعفران برداشت نمود. معمولاً20 درصد درآمد صرف هزینه‌های كشت این گیاه می‌گردد.