از اساسی‏ترین مباحث ازدواج در بخش انتخاب همسر مجالس خواستگاری و آداب آن است. اگر جوانان عزیز در چگونگی و آداب خواستگاری دقت لازم را نداشته باشند ، چه بسا به دلیل عدم رعایت یک مساله‏ی بسیار کوچک موفق به انتخاب مناسب خود نشوند و با وجود اینکه فرد مورد نظر خود را یافته‏اند و تمام شرایط یک همسر ایده‏آل را در آن مجسم دیده‏اند، به دلیل روش غیرمتعارف، آن فرد را از دست بدهند. و چه بسا به عکس مورد ذکر شده فردی نامناسب و ناشایست که خود را فردی مناسب جلوه دهد، در پیش دختر و یا پسر جوان خوب قلمداد شود و ازدواج نامناسبی صورت گیرد و به دنبال آن، مشکلات متعدد نه تنها برای آن دو که برای خانواده و حتی فامیل طرفین بوجود آید.

جایگاه قلب و عقل در انتخاب

اولین مساله‏ی مهم در آداب خواستگاری این است که بدانیم در انتخاب همسر، انتخابگر اصلی در وجود ما کیست؟ یعنی مشخص شود که آیا قلب انسان تصمیم می‏گیرد یا عقل؟ اگر جایگاه عقل و قلب نسبت به تصمیم‏گیری در انتخاب همسر تبیین شود آداب آن به راحتی مشخص خواهد شد. به تناسب پاسخ به این سوال، آداب متفاوتی در برابر ما، جلوه می‏نماید.
ریاست و فرماندهی ازدواج با دل است. اما یک اصل مدیریتی را نباید از نظر دور کرد و آن اینکه مدیرانی موفق هستند که در کنار خود، کارشناسانی آگاه را به کار گمارند.

عموماً پاسخ می‏دهند عقل تصمیم گیرنده است و اغلب ما چینن ادعایی داریم که باید عقل تصمیم بگیرد؛ اما در عمل تصمیم گیرنده قلب است. بعنی در مقام ادعا عموماً بر عقل تاکید می‏ورزند ولی در عمل تابع حکم قلب خود هستند و بین این واقعیت و آن حقیقت تفاوت دیده می‏شود.

اما به عکس دیدگاه و ادعای عموم تاکید این نوشته بر تکیه نمودن به حکم قلب است. زیرا در حقیقت تصمیم‏گیرنده‏ی واقعی در مساله ازدواج قلب است. چنانکه بر روی کارت‏های ازدواج نیز تصویر دو قلب صنوبری که به هم پیوند خورده‏اند دیده می‏شود. هیچ‏گاه بر روی کارت‏های دعوت عقد و عروسی، شاهد نبوده‏ایم که دو مغز را به هم بچسبانند و بنویسند پیوندتان مبارک! زیرا ازدواج پیوند قلب‏هاست نه مغزها. بنابراین قلب‏ها باید با هم سنخیت داشته باشند. از این رو با صراحت و بی‏پرده خطاب به جوانان که باید گفت: ببینید دلتان چه می‏گوید. بدون هیچ تردیدی همسری را انتخاب کنید که دل شما آن را بر می‏گزیند.
شریک زندگی خود را چگونه انتخاب کنید؟

ریاست و فرماندهی ازدواج با دل است. اما یک اصل مدیریتی را نباید از نظر دور کرد و آن اینکه مدیرانی موفق هستند که در کنار خود، کارشناسانی آگاه را به کار گمارند. یعنی مدیران موفق قبل از اقدام به هر کاری و فرمانی و اظهارنظری باید به کارشناسان خود فرصت بدهند تا آنان نظر کارشناسی خود را اعلام دارند و کارشناسان بدون اینکه نگران نظر مدیر باشند و از نظر مدیر اطلاع داشته باشند، با خیال آسوده کارشناسی خود را انجام دهند، نتایج آن را به مدیر ارائه دهند و محاسن، معایب، کیفیت و کمیت پروژه‏ی مورد نظر را گزارش دهند. سپس مدیر با آگاهی از تمام نکات موثر در موضوع، تصمیم بگیرد که پروژه انجام شود یا دستور به توقف آن دهد.

در امر ازدواج نیز قبل از هر گونه تصمیم و گزارشی، قلب باید از کارشناس ویژه‏ی خود- یعنی عقل- کار کارشناسی طلب کند، زیرا خداوند عقل را به عنوان کارشناس عالی رتبه در وجود انسان نهاده است.

در فرایند ازدواج ابتدا عقل باید با خیال آسوده و بدون هیچ آشفتگی خاطر فرصت اظهارنظر پیدا کند. عقل باید فارغ از نگرانی دل و شوقی که در دل ایجاد شده یا نفرتی که در دل بوجود آمده است، شروع به شناسایی نقاط ضعف و قوت فرد مورد نظر نماید و در این امر باید نظرات کارشناسان دیگر مانند پدر و مادر، مشاوران امین و معرف‏های مطمئن را جمع‏بندی کند.
پس از آنکه عقل گزارش‏ها و اطلاعات خود را آماده ساخت، قلب وارد میدان می‏شود و با توجه به نظریات کارشناسانه‏ی عقل، در نهایت اعلام نظر می‏کند که او را پذیرفته است یا نه.

اگر با توجه به اوصاف فرد مورد نظر و آگاهی بخشی‏های عقل، آن فرد به دل ننشست، پاسخ روشن است و نباید آن ازدواج صورت گیرد. اما نکته‏ی اساسی در اینجاست که دل باید حرف آخر را بزند، نه حرف اول را. مدیرانی که حرف آخر را می‏زنند موفقند؛ نه اینکه از اول یک حرف را بزنند و تا آخر بر آن پافشاری داشته باشند.

دلدادگی

تعلق خاطر و دلبستگی و دلدادگی دل، تصمیم‏گیری آن را مشکل و نسنجیده می‏کند. بهتر این است که فرد اظهارنظر افراد مختلف را بشنود و در نهایت- با آگاهی از آن اظهارنظرها- خود تصمیم بگیرد. بنابراین، توصیه می‏شود جوانان عزیز در آخر کار آن چیزی را بگویند که دلشان می‏گوید. نمی‏گوییم مخالف دلشان عمل کنند؛ باید کسی را به همسری انتخاب کنند که دل به او بسته‏اند.
به جوانان عزیز می‏گوییم فقط با کسی ازدواج کنید که دلتان می‏گوید. اما قبل از اینکه کسی را به خانه‏ی دل خود راه دهید، از پنجره‏ی عقل تمام منظره‏ها را نظاره کنید تا بهترین‏ها را پس از تجزیه و تحلیل برگزینید و در نهایت به زیباترین‏ها دل ببندید.

اگر دلدادگی پشتوانه‏ی معرفتی و عقلانی داشته باشد، پایدار می‏ماند ولی چنانچه دل به سمت کسی رفت بدون اینکه پشتوانه‏ی فکری و معرفتی در کار باشد، حرف خود را می‏زند و این احساس است و احساس زودگذر است. و همین امر باعث کاهش رضایتمندی طرفین پس از ازدواج و ازدیاد طلاق‏ها می‏شود.این عشق و علاقه‏ها موجب شکل گرفتن ازدواج می شود لیکن در ادامه‏ی مسیر، طرفین را دچار مشکلات متعدد می‏سازد. زیرا محور علاقه‏های پیش از ازدواج با حقایق زندگی همخوان نیست و با به سردی گراییدن آتش عشق، زندگی شیرینی و گرمی خود را از دست می‏دهد و مشکلات، بیشتر جلوه می‏نماید. اگر شما در انتخاب همسرتان زیباترین دختر و یا جذاب‏ترین پسر را برگزیده باشید، تمام این عنوان‏ها و ابهت‏ها و زیبایی‏ها چند ماه پس از ازدواج رنگ می‏بازد و فروکش می‏کند. در این مرحله است که باید عشق حقیقی غم و اندوه و مشکلات را منهدم سازد تا این دو جوان بتوانند به زندگی خود با آرامش ادامه دهند.