دیابت از شایع ترین بیماری های مزمنی است که مبتلایان به آن به علت افزایش قند خون خود به علایم گوناگونی مانند تشنگی، پرنوشی و پرادراری دچار می شوند و البته در بسیاری از موارد نیز بیمار به صورت اتفاقی و طی یک آزمایش خون ساده از ابتلایش به دیابت آگاه می شود…
اگرچه امروزه انواع و اقسام عوارض این بیماری شناخته شده است و به طور جامع و مدون برای آن برنامه های پیشگیری، تشخیصی و درمانی موجود است اما هنوز به برخی عوارض مرتبط با این بیماری توجه جدی صورت نمی گیرد و گاه پزشکان و بیماران از آن غفلت می کنند. اختلالات جنسی از جمله عوارض شایع دیابت نوع دو محسوب می شوند که سال های طولانی از آن غفلت می شد و اکنون نیز گاه و بی گاه در روند درمان این بیماری به آن بی توجهی می شود.
دیابت، بیماری پرعارضه ای است که در صورت تشخیص دیرهنگام و درمان نامناسب، فرد را به انواع اختلالات عصبی و عروقی از قبیل سکته قلبی، نابینایی، نارسایی مزمن کلیه ها و قطع عضو اندام تحتانی دچار می کند.
● دیابت و ناتوانی جنسی مردان
ناتوانی جنسی یا اختلال در نعوظ اندام تناسلی مردان یکی از مهم ترین و شایع ترین اختلالات جنسی ناشی از ابتلا به دیابت است که به طور عمیق و گسترده ای بر کیفیت زندگی زوجین تاثیر می گذارد. اگر شیوع ناتوانی جنسی در جامعه مردان ۴۰ تا ۷۰ سال را حدود ۶/۹ درصد برآورد کنیم، ابتلا به دیابت، شیوع این اختلال را در مردان بالای ۱۸ سال به ۳۵ درصد می رساند. البته میزان شیوع آن در مبتلایان به دیابت نوع ۲ بیشتر از مبتلایان به دیابت نوع یک است که یکی از علل آن می تواند مسن تر بودن بیماران دیابتی نوع ۲ در مقایسه با بیماران دیابتی نوع ۱ باشد. همچنین مردان دیابتی ۱۰ تا ۱۵ سال زودتر از سایر مردان به ناتوانی جنسی دچار می شوند. مردان مبتلا به دیابت، علاوه بر احتمال ابتلا به ناتوانی جنسی، ممکن است به اختلال های جنسی دیگری از قبیل بیماری پیرونی، زودانزالی، دیرانزالی، برگشت انزال به عقب و بی میلی جنسی نیز مبتلا شوند. بخشی از این عوارض مربوط به پیشرفت بیماری دیابت و بخشی دیگر نیز عوارض داروهایی است که بیمار برای کنترل عوارض دیابت مصرف می کند. همان طور که گفته شد مردان مبتلا به دیابت به علل مختلفی به ناتوانی جنسی دچار می شوند. درگیری اعصاب محیطی، تنگی عروق و به ویژه اختلال عملکردی پوشش داخلی رگ ها موسوم به اندوتلیوم که نقش عمده ای در نعوظ اندام تناسلی مرد ایفا می کند، پرفشاری خون و نارسایی مزمن کلیه ها ناشی از دیابت همگی به بروز و تشدید اختلالات جنسی در مردان می انجامد.
● دیابت و دیگر عوامل
درباره دیابت و بروز اختلالات جنسی در مردان توجه به ۳ نکته دیگر ضروری است؛ نخست اینکه استعمال دخانیات، خطر بروز و شدت ناتوانی جنسی را در مردان دیابتی بیشتر می کند. دیگر اینکه بروز ناتوانی جنسی در مردان دیابتی زنگ خطری برای بروز قریب الوقوع تنگی عروق کرونری قلب و سکته قلبی است که باید جدی گرفته شود و نکته سوم، داروهایی است که مبتلایان به دیابت برای تنظیم قند خون و کنترل عوارض بیماری مانند پرفشاری خون مصرف می کنند؛ زیرا برخی از این داروها ممکن است بر سلامت جنسی بیمار تاثیر منفی بگذارند. از این رو ضروری است بیمار هنگام مراجعه به پزشک درباره مسایل خود با وی گفت وگو کند تا پزشک معالج با توجه به شرایط بیمار در صورت امکان درباره میزان و نوع داروی تجویزی برای کنترل دیابت تصمیم گیری کند.
● دیابت و مشکلات جنسی زنان
دیابت در زنان هم خطر ابتلا به انواع و اقسام مشکلات جنسی را بیشتر می کند. کاهش میل جنسی، نرسیدن به اوج لذت جنسی یا اصطلاحا ارگاسم، کاهش برانگیختگی جنسی، درد هنگام نزدیکی و عفونت های واژن با فراوانی متفاوت در بخش قابل توجهی از زنان مبتلا به دیابت بروز می کند. همه علل و عواملی که به بروز اختلالات جنسی در مردان مبتلا به دیابت می انجامد، ممکن است در بروز اختلالات جنسی زنان هم سهیم باشد.
● تشخیص و درمان
اختلالات جنسی در بیماران دیابتی مانند سایر عوارض این بیماری قابل تشخیص، درمان و کنترل است؛ به شرط اینکه هم پزشکانی که به درمان دیابت می پردازند و هم بیماران به آن توجه کرده و آن را جدی تلقی کنند. اگر بی توجهی به دیابت و عوارض جانبی آن حیات بیمار را به مخاطره می اندازد، بی توجهی به عوارض جنسی دیابت نیز حیات زندگی زناشویی فرد را در درازمدت با خطرهای جدی مواجه می کند و به طور قطع و یقین، کنترل قندخون در بیماری که زندگی وی بر اثر بی توجهی و درمان نامناسب یا دیگر عوارض جنسی دیابت از هم پاشیده است بسیار سخت تر و دشوارتر از بیماری است که به صورت همه جانبه به همه مسایل و مشکلات وی توجه می شود. همان طور که گفته شد، برای درمان اختلالات جنسی ناشی از بیماری دیابت، به ویژه ناتوانی جنسی در مردان، طیف گسترده و متنوعی از درمان های دارویی خوراکی، تزریقی و حتی وسایل کمکی وجود دارد که بیماران با مراجعه به موقع به درمانگران اختلالات جنسی می توانند با صلاحدید و تجویز آنها از این درمان ها و نیز مشاوره ها و تمریناتی که برای بهبود سلامت جنسی وجود دارد بهره مند شوند.
دکتر سیدکاظم فروتن/دانشیار دانشگاه شاهد، رییس کلینیک سلامت خانواده
www.salamat.ir