درباره تأثیر جسمانی و روانی روزه کتاب های مختلفی نوشته شده و روایات متعددی آثار و فوائد روزه را بیان کرده اند. حال به برخی از آن ها اشاره می کنیم و برای مطالعه بیشتر ، کتاب هایی را معرفی می نمایم.
الف) برخی از آثار جسمانی: رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ فرمودند روزه بگیرید تا در صحت و سلامت باشید صوموا تصحّوا. در حدیثی دیگر از ایشان می خوانیم روزه روده ها را تنظیف،گوشت را تلطیف و انسان را از حرارات دوزخ دور نگه می دارد.
روزه سموم فلزی هوا و سموم متابولیک (که بر اثر سوخت و ساز طبیعی بدن به وجود می آیند) را دفع می کند باعث کاهش ابتلاء به سرطان با دفع رسوبات و مواد اضافی موجود در خون، و همچنین رسوبات زاید سایر بافت های بدن می شود و درمان مناسبی برای چاقی است که با درمان آن بسیاری از بیماری های قلبی و عروقی درمان می شود.[1] روزه باعث ترمیم و پاک سازی خون می شود. سلول های تنبل و باد کرده و بیمار به سرعت دفع و یا ترمیم می شود و سلول های زنده و سالم ساخته می شوند و جایگزین سلول های فرسوده می گردند و شخص احساس جوانی می کند.[2] در طب قدیم و جدید روزه از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. فیثاغورث و سقراط برخی از امراض را با روزه معالجه می کردند و حارث بن کلده طبیب معروف زمان بعثت رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ روزه را تنها راه معالجه امراض می دانست و ابن سینا فصلی از کتاب قانون را به درمان از راه روزه اختصاص داده است[3]. امروزه از طرف انجمن عمومی روش طبیعی تندرستی در آمریکا با روزه درمانی (با شیوه خاص خود نه روش اسلامی) برای درمان میگرن، فشار خون، گرسنگی کاذب، عفونت روده بزرگ و زخم معده، عطسه های متوالی، بیماری های پوستی، سنگ صفرا، نازایی، بزرگ شدن غده پروستات، سرماخوردگی کمک می جویند (ر ک: روزه زندگی ات را نجات می دهد).
ب) برخی از آثار روانی روزه: بی تردید ابعاد جسمانی بدن اثر مستقیمی بر بعد روانی ما دارد، وقتی ما از نظر جسمانی سالم باشیم از نظر روانی احساس رضایت، نشاط و سلامت بیشتری داریم. روایات ما روزه را باعث تسکین و آرامش قلب، کاهش اضطراب، شادمانی، تقویت اراده و پایداری، دفع وسوسه، کاهش فشار جنسی می دانند و در آزمایش های متعددی ثابت شده که روزه داری سبب کاهش اضطراب، افسردگی، وسواس و افزایش اعتماد به نفس، احساس ارزشمندی، تشخیص درست هیجان های درونی و کنترل و مدیریت هیجان ها در روابط بین فردی می شود.
[1] . ر ک: شیخ شجاعی، محمد جواد ، راز روزه، نشر راه بستر، 1384.
[2] . ر ک، دکتر هربرت، م شلتون، روزه می تواند زندگی ات را نجات دهد، ترجمه ماشاء اللّه فرخنده، نسل نو اندیش، 1385.
[3] . ر ک: نوشته محمد زاده،، خلیل علی، روزه داری مبارزه با بیماری ها و تضمین سلامت، مجله فرهیختگان، شماره 274.
اندیشه قم
درباره روزه ماه رمضان، که از آن در روایات به ماه میهمانی خداوند تعبیر شده است چنان که رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ فرموده است:
«هو شهر دعیتم فیه إلی ضیافه الله»[1] این ماه ماهی است که شما به میهمانی خدا دعوت شده اید. فرق این دو میهمانی (میهمانی انسان ها و میهمانی خدا) در این است که در میهمانی انسان ها، بدن میهمان است و از بدن پذیرائی می شود و چیزی که مورد نیاز بدن هست و بدن از آن لذت می برد، در اختیارشان گذاشته می شود.
اما در میهمانی خداوند، بدن میهمان نیست؛ روح میهمان است. و میهمانی معنوی است؛ فلذا پذیرائی ها هم فرق می کند. خداوند در این ماه از روح انسان پذیرائی می کند؛ چرا که نفس کشیدن های روزه دار را ذکر و تسبیح و خواب او را عبادت، و همه اعمال را مورد قبول قرار می دهد.
چنان که پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ فرموده است: در ماه رمضان خداوند عده ای از فرشتگان را مأمور می کند تا برای روزه داران دعا کنند سپس آن حضرت می فرماید: این دعا برای روزه داران، در خواست خیر و خوبی از خداوند است. و باز فرموده است: جبرئیل به من خبر داد که خدای سبحان فرموده، من فرشتگان را برای دعای هیچ کسی موکل نکردم، مگر برای روزه داران.[2]
در میهمانی خدا، بعد از پذیرائی یک ماه، در پایان جایزه و هدایای بسیار عظیمی به آن ها می دهند که تمام هدایای دنیا به اندازه آن یک ماه نمی رسد. آن را هم خداوند سبحان بدون واسطه به بندگان روزه دار عطا می کنند، و می فرماید: الصوم لی و أنا اجزء به» روزه مال من است، و من خودم به روزه دار جزای آن را می دهم. و آن، بهشت جاویدان که در حضور ملک مقتدر باشد. آن هم، در روز عید سعید فطر عیدی می دهند چنان که شاعر می گوید:
روز عید است و من مانده در این تدبیرم که دهم حاصل سی روزه و ساغر گیرم.
امام سجاد ـ علیه السلام ـ می فرماید: «و أرجحنا أفضل أرباح العالمین»[3] ما سودی در این ماه بردیم، که هیچ تاجری در هیچ گوشه دنیا نبرده است.
[1]. صدوق، عیون اخبار الرضا، ج1، ص 295، انتشارات اسلامی، وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
[2]. محمد تقی مجلسی، روضه المتقین، ج 3، ص 228، منشورات مکتبه المرعشی.
[3]. صحیفه سجادیه، دعای وداع ماه رمضان.
اندیشه قم
آی قربون خدای ماه رمضون برم،آی قربونت برم من رو رسوندی به ماه رمضونت. اگه منم مثل دیگران زیر خاك خوابیده بودم. اگه منم مثل دیگران نمی تونستم بیام.
اللّهُمَّ رَبَّ شَهْرِ رَمَضانَ الَّذى اَنْزَلْتَ فیهِ الْقُرْآنَ وَافْتَرَضْتَ على عِبادِكَ فیهِ الصِّیامَ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ ارْزُقْنى حَجَّ بَیْتِكَ الْحَرامِ فى عامى هذا وَ فى كُلِّ عامٍ وَ اغْفِرْ لى تِلْكَ الذُّنُوبَ الْعِظامَ فَاِنَّهُ لا یَغْفِرُها غَیْرُكَ یا رَحْمنُ یا عَلاّمُ.
الهی العفو.....
مژده ای منتظران ماه خدا آمده است
ماه شب های مناجات و دعا آمده است
ماه پر مغفرت و رحمت و بركت آمده است
ماه زیبای عنایات خدا آمده است
ماه دلدادگی بنده به معبود رسید
بر سر سفره شاهانه گدا آمده است
ای كه دل خسته ز وسواس شیاطین هستی
دل قوی دار بشارت زسماء آمده است
رفت بی عفتی و هرزگی و بدبختی
ای گنه پیشه بیا ماه حیا آمده است
ای به دام گنه افتاده رهیدن سر كن
ماه پرواز به سوی شهدا آمده است
ماه دل كندن از مجلس باطل آمد
ماه هم محفلی با علما آمده است
دل بیمار بیا مژده طبیب آمده است
درمندانه بیا اذن شفا آمده است
خاكسارنه بیا گر كه زیادت طلبی
دیده بگشا كه هنگام لقا آمده است
حضرت دوست در این ماه تماشا دارد
یار در جلوه سر كوی وفا آمده است
آن سفر كرده كه سالی است از او بی خبریم
بهر شادی ِ دل اهل بكاء آمده است
آمده ماه خدا و قسم تنها نیست
همره اش منتقم آل عبا آمده است
یعنی ماه رمضون بی مهدی فاطمه دوهزارم نمی ارزه
الهی العفو......
اجرا:حاج منصور ارضی التماس دعا
یا لطیف
سلام دوستان ،هروقت وهرجا کمی در عقایدمان کم می آوریم ودر برابر اجانب وتهدید آنها سست می شویم شهدا به کمک مان می آیند ،می آیند که به ما بگویند قوی ومحکم باشید ،اما ایندفعه شهدا با دست بسته آمده اند ، آمده اند که بگویند با دست بسته هم می شود محکم بود آمده اند که بگویند آب ونان ما بسته به بیگانگان نیست ،آمده اند بگویند که عزت واقتدار این روزها از بسته بودن دیروز دست آنهاست ،آمده اند که به بعضی ها هشدار بدهند که از یکی دو تهدید اجانب خود را نبازید ،آمده اند بگویند که ترس خود را به حساب مشکلات اقتصادی مردم نگذارید ،آمده اند بگویند آنها هیچ زمان از خط قرمز های ولایت عبور نکردند حتی به پای ولی امر خود با دست بسته به استقبال مرگ که همان شهادت در راه خدا نامیدنش رفته اند ،آمده اند بگویند ما از بالا نظاره گر شما هستیم شاید از خون خود شما را حلال کنیم ولی سرپیچی از دستور ولی را نمی بخشیم ،وما عشق ثاراللهیان فردا به استقبال شهدا می رویم، می رویم ودوباره با آنها بیعت می کنیم وبه آنها قول می دهیم که ما هم مثل شما باخونمان حتی با دست بسته نخواهیم گذاشت که این مملکت اسلامی به دست اجانب بیفتد ،خدایا به ما لیاقت بده ومارا در جمع شهدایت بپذیر ،الهی آمین
گروه معارف- رجانیوز: «با کافران و سرانشان و افراد مانند آنها، ابدا رفاقت و دوستی نداشته باشید. اگر هم یک مصاحبتی با آنان کردید، شما باطل آنها را بگیرید و [عقائد] حق را به آنها بدهید.» در ادامه سه رهنمود اخلاقی از عارف واصل حضرت آیت الله العظمی بهجت را از نظر می گذرانید.
گردنهای که نمیتوان از آن گذشت، مگر...
در قیامت گردنهای هست که کسی حقی از مردم بر گردنش باشد، نمیتواند از آن بگذرد؛ یا باید از حسناتش به کسی که حق او را پایمال کرده، بدهد یا... بالاخره تا مردم از همدیگر راضی نشوند، نمیتوانند از آنجا بگذرند.
سفارش به نماز اول وقت و فراگیری علوم دینی
باید آن اندازه همت داشته باشیم تا گنجهایی را که رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم در روایات برای ما قرار دادهاند، بیرون بکشیم و به دست جوانانمان بدهیم. اگر جوانان درس نخوانند، انحراف از دین برای آنان محتمل است. انسان باید دنبال هدایت برود، نه اینکه دنبال راهی برود که عاقبتش هلاک ابدی باشد. باید آنقدر درس بخوانند که گویی آنان را در محفظه مطمئنی گذاشتهاند که شیاطین در آن اثر نمی کنند.
شما بر کافران اثر بگذارید، نه آنها بر شما
باید خیلی خیلی ملتفت باشیم که از مفاد «إنّی تارک ٌ فیکم الثقلین» - قرآن و عترت که خدا آنها را برای ما قرار داده است- جدا نشویم و گرنه در دارالضّیافه گرگها قرار میگیریم. همه ملتفت باشید -که از قرآن و اهلبیت علیهمالسلام که باطنشان یکی است - جدا نشوید به این طرف و آن طرف نروید؛ زیرا منحرفان، به فانیات تعلق دارند و سخنانشان یا باطل است یا دروغ.
بنابراین با کافران و سرانشان و افراد مانند آنها، ابدا رفاقت و دوستی نداشته باشید. اگر هم یک مصاحبتی با آنان کردید، شما باطل آنها را بگیرید و [عقائد] حق را به آنها بدهید؛ نه اینکه آنها باطلشان را به شما تزریق کنند یا حق شما را از دستتان بگیرند.