همسفر خانم زهرا:

عقل، نفس و حس از پایه های صور پنهان انسان ها هستند.

نفس آن چیزی است که تعیین موجودیت می کند در ظاهر و باطن خواسته دارد.

خداوند در کتاب شریف می فرماید: ما شما را از نفس واحده آفریده ایم؛ یعنی این که وقتی حیات شما آغاز شد، همه مانند هم بودید. پس اگر ما از نفس واحده آفریده شده ایم، گیاهان و دیگر موجودات از چه آفریده شده اند؟ یا شاید همه هستی از یک نفس آفریده شده اند؟در این گفته سئوالات بسیاری مطرح است، که مثلا این نفس واحده چیست؟

آیا ما به یکباره درست شده ایم؟ یا بصورت قطعه قطعه؟ 

مولانا در  شعری بیان می کند:

                                            آمده اول به اقلیم جماد            وز جمادی در نباتی افتاد

                                              سال ها اندر نباتی عمر کرد                     ...

 انسان اول به اقلیم جماد می آید،بعد به اقلیم نبات و بعد به اقلیم حیوان و سپس به اقلیم انسان می آید.

                                      عقل های اولینش یاد نیست / هم از این عقلش تعقل کردنی است

                                    صد هزاران عقل بیند ای بل عجب / تا رهد زین عقل پر حرص و طرب

وقتی موجود این مراحل را طی می کند،  به مرحله انسانی می رسد. مولانا می گوید، تا این جا صد هزار حشر را دیده ای.

این همان قصه نفس واحده است که، مولانا می فرماید: تا بخواهد انسان شود، باید تمام این مراحل را طی کند. عده ای گفته اند: منظور مولانا این است که انسان وقتی به صورت اسپرم و تخمک است (جماد) و وقتی درون شکم مادر است،  زندگی نباتی است؛ وقتی تازه به دنیا می آید، چون چهار دست و پا راه می رود،  مرحله حیوانی است و وقتی قامت راست کرد، مرحله انسانی است.

برخی نیز به این نظریه ایراد می گیرند و می گویند: اسپرم و تخمک که جماد نیست .

 اگر به سیستم هستی در مرحله گیاهی نگاه کنیم، در ابتدا گیاه یک بوته بیابانی است، که فقط خار دارد، و گل دارد و فقط برای خورده شدن شتر ها خوب است، که این نفس بوته به همین اندازه اطلاعات داشته و در جهان فیزیکی به مقدار کمی زندگی می کند. چیزی که باعث به وجود آمدن حیوان شده، آن نفس است ( نفس آن چیزی است که تعیین موجودیت می کند، در ظاهر و در باطن) پس نفس اگر اطلاعاتش رشد کرد،  ارتقا پیدا می کند. نکته مهم این است که نفس برای اینکه بتواند با جهان پیرامون ارتباط برقرار کند، احتیاج به ابزار دارد، که ممکن است ما آنها را درک نکنیم و ندانیم؛ این ابزار توسط حواس پیش بینی شده، آن معمار بزرگ که نفس را با برنامه ریزی تبدیل به موجودات کرد، تا بتواند توسط آن ها با جهان پیرامون خودش ارتباط برقرار کند، ابزاری در موجود به وجود آورد که، به آن حس می گوییم.

5 حس ظاهری (بینایی، چشایی، بویایی، شنوایی و لامسه) داریم، که هم در حیوان است و هم در ما.

خداوند حس بینایی را در موجود قرار داد، و برای این که بتواند ببیند، نور را خلق کرد.