لطفا روش صحیح و كارى درس
خواندن ومطالعه كردن كه موجب زود یاد گرفتن ودیر فراموش كردن مى شود را بیان كنید.
همانطور كه مى دانید مقطع تحصیلى، نوع رشته
تحصیلى و ضعف در بعضى از دروس نكات مهمى هستند كه در مشاوره از انها جهت راهنمایى كمك
مى گیرند. مطمئنا با بیان جزییات بیشتر مى توانستید از راهنمایى بهتر این مركز استفاده
نمایید. لذا اینجا بحث را بصورت كلى د رمورد مطالعه خدمتتان بیان مى داریم. اگر در
زمینه هاى دیگرى مانند برنامه ریزى یا... سوالى مطرح بود با ما در میان بگذارید. به
طور كلى هر رفتارى كه انسان انجام مى دهد معلول سه عامل انگیزه، نیاز و هدف است. به
عبارت دیگر در كنار هر رفتارى مثلث انگیزه، هدف و نیاز به چشم مى خورد. براى حفظ انگیزه
درسى و بالا بردن سطح آن مواردى مانند موضوع مطالعه، نحوه مطالعه، مكان مطالعه و...
دخیل هستند لذا براى رسیدن به این موضوع باید موارد مهمى را رعایت نمودلذا در اینجا
بطور مفصل مبحث كتاب و مطالعه را براى شما بیان نموده امیدورایم با رعایت این نكات
بر علم خود هر روز بیافزایید.
نكته اول: مكان مطالعه
دكتر فیل ریس در كتاب «500 نكته درباره مطالعه»
و دكتر عین الله خادمى در كتاب «مطالعه روشمند» آورده اند:
1 برخى افراد ترجیح مى دهند در سكوت مطالعه
كنند و برخى در سروصدا. بعضى صندلى راحتى را مى پسندند و بعضى دراز كشیدن یا نشستن
رسمى را. اصلاً وسواس به خرج ندهید و در هر حالتى كه راحتتر هستید مطالعه خود را آغاز
كنید.
2 اگر مكان مطالعه شما كمى آشفته و به هم
ریخته است مرتب كردن آن را به نیم ساعت پس از مطالعه موكول كنید چرا كه در این صورت
در حین مرتب كردن اتاق به مطالبى كه مطالعه كردهاید فكر خواهید كرد و زمان مفیدى را
از دست نخواهید داد.
3 گاهى اوقات از مكانهاى استثنایى و هیجانانگیز
استفاده كنید تا مطلبى كه مطالعه مى كنید همراه آن خاطره در ذهن شما ماندگار شود مثلاً
در یك شب بارانى با یك چتر و یك چراغ قوه زیر باران روید و مطلب را مطالعه كنید و یا
در یك مكان تاریخى و قدیمى به تفكر و مطالعه در مورد مطلب مورد علاقه خود بپردازید.
4 اگر امكان داشته باشد موضوع مورد مطالعه
شما با مكانى كه انتخاب مى كنید هماهنگى و سنخیت داشته باشد، به افزایش بهره ورى شما
كمك بسیار مىكند. این هماهنگى همچنین شامل وجود ابزار و لوازم مورد نیاز نیز مى شود.
5 قبل از انتخاب محل مطالعه خود، چند خصوصیت
عمده و ایده آل براى مكان مطالعه در ذهن خود لیست كنید تا راحت تر بتوانید آن را بیابید.
6 در مكان مطالعه شما راهى براى خیره شدن
به دور دست وجود داشته باشد چرا كه توقف در مطالعه و چشم دوختن به بى نهایت در افزایش
كارآیى مطالعه بسیار سودمند است. حداقل گاه گاهى به سقف اتاق خیره شوید
7 هیچگاه مطالعه خود را به حضور در مكان
خاصى مشروط نكنید زیرا در این صورت بهانه اى مى یابید كه در سایر مكانها از مطالعه
بگریزید. به یاد داشته باشید كه در حقیقت «مكان مطالعه جایى است كه شما هستید».
8 دقت كنید میزان نور، دماى محیط، فرم صندلى
و سایر شرایط در مكان مطالعه شما به گونه اى نباشد كه شما را خواب آلوده كند.
9 تهویه خوب و هواى پراكسیژن در مكان مطالعه
شرطى حیاتى است.
نكته دوم: در روش مطالعه
1 به قول آدریل جانسون، خوب كتاب خواندن
را نمى توان از خواص مادرزادى دانست. براى قرائت، بدون شك پرورش خاصى لازم است.
2 بهترین روش كتابخوانى در مجموع روشى است
كه خواننده در این كار بتواند زیبایى هاى چیزى را كه مى خواند دریابد و به هنگام لزوم
معایب آنها را بفهمد و این البته از راه پرورش و ممارست حاصل مى گردد.
3 در معانى كلماتى كه براى نخستین بار به
آنها بر مى خورید دقت كنید. بیهوده تصور نكنید كه سیاق مطلب آن معانى را براى ما كشف
مى كند. همان زمان بهترین وقت براى رفتن به سراغ فرهنگ لغت است.
4 امیل فاگه، نویسنده فرانسوى، عقیده دارد
كه باید در خواندن كتاب استقامت داشته باشیم. استقامت لجاجت نیست بلكه نوعى بردبارى
است كه ذوق ما را مى پرورد و درك ما را عمیق مى كند.
5 مون تنى، دانشمند شهیر فرانسوى، در باره
انتخاب كتاب و روش كتابخوانى نظرهایى بسیار بدیع و زیبا دارد. یكى از این عقاید آن
است كه براى وصول به عمق معناى یك كتاب خوب باید آن را دوبار بخوانیم و با آن تماس
دائمى داشته باشیم. یك اثر پربها ما را مدتها سعادتمند مى سازد. نمى توانیم با یك
بار خواندن به این درجه از خوشبختى برسیم هر چند در این یكبار دقت فوق العاده به كار
بریم.
6 همچنین وى معتقد است، اگر بخواهیم از كتابى
كه خوانده ایم نظر صائبى پیدا كنیم باید راجع به آن گفت و گو كنیم. كتب خوب باب گفتوگوهاى
پرثمر را به روى ما مى گشایند. این همان چیزى است كه ما آن را مباحثه مى نامیم.
7 در كتاب «500 نكته درباره مطالعه» آمده
است كه یكى از روشهاى خوب مطالعه استفاده از یادداشت بردارى است. فقط توجه كنید كه
به جاى یادداشت، رونویسى نكنید طرحهاى گوناگون بریزید. نكات مهم یادداشت را برجسته تر
بنویسید. اگر مطلبى را درك نمىكنید، به صورت سؤال یادداشت بردارید.
8 در كتاب «روشهاى تسریع در خواندن و درك»
پیشنهاد شده است هنگام مطالعه ابتدا خلاصه مطلب را كه اغلب در ابتداى مقاله یا كتاب
آمده است، بخوانید. سپس عنوان ها و فهرست اجمالى كتاب را مطالعه كنید سپس چند سطر از
ابتداى هر عنوان را مطالعه كنید زیرا مهمترین مطالب معمولاً در همین خطوط اولیه هستند.
در نهایت سایر توضیحات و تفاسیر كتاب را بر اطلاعات خود بیفزایید.
9 از همان زمان مطالعه، براى به كار بستن
آنچه مى آموزید برنامه ریزى كنید. به قول تولد: «مطالعه و عمل نكردن مانند شخم زدن
و بذر نپاشیدن است».
10 بیكن جمله زیبایى در این باره دارد:
«برخى كتب را باید چشید، بعضى دیگر را باید بلعید و قلیلى را هم باید جوید و هضم كرد.
نكته سوم: بالا بردن كارآیى مطالعه
1 كیفیت مطالعه را بالا ببرید. به روخوانى
سطحى در حالت پراكندگى فكر قناعت نكنید. با مفهوم ومعناى مطلب ارتباط برقرار سازید
تا آنچه را كه مورد نیاز است به خوبى درك كنید.
2 حجم مطالعه حواس شما را پرت نكند. مطالعه
بیشتر و سریعتر تنها بهانه هایى براى بیشتر دانستن است. پس ابتدا آنچه را مى خواهید
بدانید و بفهمید برداشت كنید و آن گاه با كلمات «سرعت» و «بیشتر» وسوسه شوید.
3 قبل از آن كه از موضوع اصلى كتاب منحرف
شوید و به مطلب دیگرى بپردازید، قسمتهایى را كه دوست دارید به خاطر بسپارید، مشخص
كنید.
4 حتماً براى مطالعه خود برنامه ریزى داشته
باشید. این كه قصد یادداشت بردارى دارید یا خیر، در مورد چه موضوعى باید تمركز كنید،
چه سؤالاتى در ذهن دارید كه در این كتاب جواب آنها را مى جویید و... همه باید از قبل
برنامه ریزى شده باشد.
5 باید كتابى كه مطالعه مى كنید مختص به
خود شما باشد تا به راحتى در آن علامتگذارى و نكته نویسى كنید. استفاده از مداد یا
ماژیك رنگى به شما امكان مى دهد تا در مراجعه مجدد به كتاب بهره بیشتر ببرید. هر چند
نباید این خطوط رنگى استفاده شما از سایر خطوط كتاب را كاهش دهد.
6 هنگام مطالعه همواره یك قلم در دست داشته
باشید زیرا مطالعه آنگاه كارآیى مطلوب مى یابد كه همراه با مطالعه سؤالات ذهن خود را
با آموزه هاى كتاب تطبیق دهید و در حاشیه آن یادداشت كنید.
7 میان مطالعه و سایر كارهاى خود تعادلى
به وجودآورید كه هم از خواندن خسته و دلزده نشوید و هم تجربه و عمل را به بهره ورى
مطالعه خود بیفزایید.
8 مطالعه پراكنده باموضوعات متنافر و متناقض
موجب كاهش بهره ورى شما مىشود. حتى الامكان در نوع كتابى كه براى مطالعه انتخابى مى كنید
مطالعات قبلى خود را در نظر آورید تا نظم فكرى شما به هم نخورد..
9 اگر بتوانید از
هر كتابى كه مى خوانید نكات مهم و كلیدى آن را خلاصهبردارى كنید، بر كارآیى مطالعه
شما مى افزاید. این راهكار آنگاه ارزشمندتر مى شود كه خواننده به زبان و عبارات خودش
مطالب را یادداشت كند.
10 به یاد داشته باشید علاقه و انگیزه در
مورد مطلبى كه براى مطالعه انتخاب كرده اید به بهرهورى شما از آنچه مى خوانید بسیار
مى افزاید.
11 گاه مقرر ساختن یك پاداشِ مشروط براى
مطالعه حجم خاصى از كتاب به هیجان و لذت مطالعه مى افزاید و نوعى اثر تشویقى بر فرد
مى گذارد. این پاداشها مى تواند دیدن یك برنامه تلویزیونى، رفتن به مكانى خاص، انجام
یك فعالیت مورد علاقه یا حتى خوردن یك خوراكى محبوب باشد مشروط بر آن كه میزان تعیین
شده مطالعه شده باشد
12 رنگ كاغذ، رنگ قلم، نحوه نشستن، فاصله
چشم با كتاب، نور محیط و سایر شرایط مكانى نیز- همان گونه كه مى دانید- در كارآیى مطالعه
شما كاملاً مؤثر است.
نكته چهارم: بالا بردن تمركز در مطالعه
دكتر خادمى در كتاب «مطالعه روشمند» به نكاتى
چند را براى ایجاد تمركز حواس لازم مى داند:
1 علاقه به موضوع مورد مطالعه یكى از علل
مهم ایجاد تمركز و دقت در حین مطالعه است.
2 هماهنگى اراده و تخیل نیز در این رابطه
كارساز است به عبارت دیگر، چشمان فرد بر صفحه كتاب و افكار ش در حال پرواز به دور دستها
نباشد
3 برخى مسائل جسمى و روحى نیز مى تواند تمركز
فرد را بر هم زند مانند گرسنگى، تشنگى، سردرد یا سایر دردها، نگرانى و اضطراب.
4 برخى مسائل محیطى نیز از عوامل برهم زننده
تمركزند: سروصداى زیاد، نور زیاد یا كم، لباس نامناسب و....
آقاى حقجو در كتاب «روشهاى تسریع در خواندن
و درك» چند نكته مهم دیگر را نیز بر این لیست مى افزاید:
5 یكى از مهمترین عوامل بر هم خوردن تمركز
عجله و شتاب است. این حالت سطح مطالعه را نازل مى كند و تمركز را بر هم مى زند.
6 یكى از مسائل قابل توجه دیگر سنگینى معده
و سیرى بیش از حد است. به قول حضرت رسول اكرم (ص) «پرى معده و سیرى زیاد به وجود آورنده
حماقت است» این همان خواندن و نفهمیدن و به عبارتى عدم تمركز و ارتباط با مفهوم كتاب
است.
7 انتخاب زمان مناسب از عوامل ایجاد تمركز
است مثلاً پس از استراحت خصوصاً در صبحگاهان بهترین تمركز و در ساعات خستگى و كسالت
نامناسبترین تمركز وجود دارد. البته در صبحگاهان لازم است قدرى ورزش كرد تابدن آمادگى
لازم را به دست آورد.
8 نظم و انضباط در نوع مطالعه و ساعت مطالعه
و مكان مطالعه همگى از عوامل ایجاد كننده تمركز مطلوبترند.
نكات پایانى: براى شكوفا شدن مطالعه نكات
زیر را باید در نظر گرفت:
از مطالعه شتاب زده و تند جدا پرهیز كنید.
2 كتاب یا بخش مورد نظر از كتاب را به قسمت
هاى كوچكتر تقسیم كنید و هر قسمتى را مطالعه كرده و بفهمید و بعد به سراغ قسمت بعدى
بروید.
3 فضا و مكان مطالعه را براى خود مكانى جذاب
و نشاط آفرین بسازید حتى با تغییر دكور و بكارگیرى وسائل نشاط آور.
4 نور كافى، حرارت متناسب، وضعیت نشستن و...
مناسب براى درس بكارگیرى ابزار كمك آموزشى خوب در تحصیل و مطالعه بسیار مؤثر است.
5 ورزش صبحگاهى را فراموش نكنید و در روز
در سه الى چهار نوبت و در هر نوبت 5 تا 6 بار تنفس عمیق را فراموش نكنید.
6 متن درسى و مورد مطالعه را هماهنگ و هم
طراز با فهم خود برگزینید.
7 خود را به رعایت نظم در مطالعه عادت دهید
مانند شروع در ساعت معین- اتمام در ساعت معین، عدم اخلال به روند مطالعه و قطع كردن
آن، از انحراف فكر و حواس با تمرین اجتناب ورزید.
چند تذكر:
1 تحول جدید و ترك سابقه و روش قبلى به سرعت
و سهولت انجام نمى پذیرد. لذا صبر و حوصله و مقاومت شرط موفقیت است.
2 نظارت بر اجرا و اینكه برنامه درسى خود
را به دست خودتان ارزیابى كنید لازمه ى پیشرفت است چرا كه نواقص را مرتفع و برنامه
را رو به رشد پیش مى برد بنابراین عملكرد تحصیلى خود را ارزیابى و نقاط ضعف آن را مرتفع
سازید.
3 هرگاه در اجراى برنامه تحصیلى خود موفقیت
داشتید خود را تشویق كنید و پشتكار خود را افزایش دهید.
4 براى هر روز (هر 24 ساعت) خود برنامه داشته
باشید و بر اساس آن حركت كنید و شب میزان هماهنگى خود را با برنامه ارزیابى نمایید.
نظم و برنامه ریزى در زندگى، براى استفاده
مناسب از فرصتها و رسیدن به اهداف است. براى منظم شدن، بایستى اهداف را در دو گروه
بلند مدت و كوتاه مدت تنظیم كرد و سپس برنامه اى زمان بندى شده براى وصول به آن طراحى
و عمل نمود. بدون تعیین اهداف، برنامه ریزى غیرممكن و بدون برنامه ریزى، نظم نامیسر
است.
اشخاص منظم، حتى براى كوچكترین كارهاى زندگى
خود داراى برنامه هستند مثلاً چگونه خوابیدن، چگونه لباس پوشیدن، چگونه نماز خواندن،
چگونه ناخن گرفتن، چگونه موها را شانه كردن و...
موفقیت در هر كارى مرهون سه امر است: 1-
شناخت هدف، 2- برنامهریزى، 3- همت و تلاش.
با توكل بر خداوند و اجراى سه ركن فوق یقینا
به هدف خواهید رسید.
مركز فرهنگی نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه ها
نرم افزار پرسمان
هنر كتاب خواندن، آدریل جانسون.
500 نكته درباره مطالعه، فیل ریس.
مطالعه روشمند، عین الله خادمى.
روشهاى تسریع در خواندن و درك، محمد حسین حقجو.
چگونه فرزندم را به مطالعه علاقهمند كنم؟، مانفرد وسپل.
سلسله مقالات (دانش، مطالعه، كتاب)، حسین خنیفر.
4500 سخن از بزرگان، مجید اصلان پرویز.
اندیشه بزرگان، حسین رحمتنژاد.
موضوع:
مشاوره و روانشناسی، برچسب ها:
مشاوره و روانشناسی،