شخصی در بنی اسرائیل فاسد بود به طوری كه بنی اسرائیل او را از خود راندند . روزی آن شخص به راهی می رفت به عابدی برخورد كرد كه كبوتری بر بالای سر او پرواز می كند و سایه بر او انداخته است . پیش خود گفت :من رانده شده هستم و او عابد است اگر من نزد او بنشینم امید می رود كه خدا به بركت او به من هم رحم كند .

این بگفت و نزد عابد رفت و همان جا نشست . عابد وقتی او را دید با خود گفت : من عابد این ملت هستم و این شخص فاسد است او بسیار مطرود و حقیر و خوار است . چگونه كنار من بنشیند ، از او رو گردانید و گفت : از نزد من برخیز .

خداوند به پیامبر آن زمان وحی فرستاد كه نزد آن دو نفر برو و بگو اعمال خود را از سر گیرند . زیرا من تمام گناهان آن فاسد را بخشیدم و اعمال آن عابد را ( به خاطر خود بینی و تحقیر آن شخص ) محو كردم .

یكصد موضوع 500 داستان  به نقل از شنیدنی های تاریخ صفحة 373

شخصی قصد سفر به منظور تجارت داشت خدمت حضرت امام جعفر صادق(علیه السلام)آمد و استخاره كرد استخاره بد آمد ولی او آن را نادیده گرفت و به مسافرت تجارتی رفت و اتفاقاً سود فراوانی هم به دست آورد .وقتی باز گشت خدمت امام صادق(علیه السلام) رفت و گفت یادتان هست كه برایم استخاره كردید و بد آمد اما من آن را نادیده گرفتم وبه سفر تجارتی كه قصد داشتم رفتم و سود فراوانی هم به دست آوردم حضرت به او فرمودند یادت هست در این سفر در فلان منزل خسته بودی نماز مغرب و عشاء را كه خواندی شام خوردی و خوابیدی و هنگامی كه بیدار شدی آفتاب صبح زده بود و نماز صبح تو قضا شد ؟

 با شرمندگی عرض كرد آری یا بن رسول الله(صلی الله علیه وآله) حضرت فرمود : اگر خداوند متعال دنیا و هر آنچه در آن است را به تو داده بود ، جبران آن خسارت معنوی نمی شد .

داستان و حكایت های نماز صفحة 57

سه تن در رهی می رفتند ؛ یكی مسلمان و آن دو دیگر ، مسیحی و یهودی . در راه درهمی چند یافتند . به شهری رسیدند درهم ها بدادند و حلوا خریدند . شب از نیمه شب گذشته بود و همگی گرسنه بودند ، اما حلوا جز یك نفر را سیر نمی كرد . یكی گفت : امشب را نیز گرسنه بخوابیم هر كه خواب نیكو دید ، این حلوا ، فردا طعام او باشد . هر سه خوابیدند . و مسلمان نیمه شب برخاست همه حلوا بخورد و دوباره بخوابید .

صبح شد عیسوی گفت : دیشب به خواب دیدم كه عیسی مرا تا آسمان چهارم بالا برد و در خانه خود نشاند . خوابی از این نیكو تر نباشد . حلوا نصیب من است .

 یهودی گفت : خواب من نیكو تر است . موسی را دیدم كه دست من گرفته بود و می برد . از همه آسمانها گذشتیم تا به بهشت رسیدیم . در میان راه تو را دیدم كه در آسمان چهارم آرمیده ای .

ولی مسلمان گفت : دوش محمد (صلی الله علیه و آله) به خواب من آمد و گفت : ای بیچاره ! آن یكی را عیسی به آسمان چهارم برد و آن دگر را موسی به بهشت ، تو محروم و بیچاره مانده ای . باری اكنون كه از آسمان چهارم و بهشت باز مانده ای ، بر خیز به همان حلوا رضایت ده . آنگاه برخواستم و حلوا را بخوردم كه من نیز نصیبی داشته باشم .

 رفیقان همراهش گفتند : و الله كه خواب خوش ، آن بود كه تو دیدی . آنچه ما دیدیم همه خیالات باطل بود .

حکایت پارسایان به نقل از مقالات شمس صفحة 107 

در حدیث معتبر از امام محمد باقر (علیه السلام) منقول است كه در میان بنی اسرائیل مرد عابدی بود به هر كاری كه متوجه می شد زیان می یافت و كار دنیا بر او بسته شده بود زنش به او نفقه می داد تا آن كه نزد زنش نیز چیزی نماند پی روزی گرسنه شد و زن هیچ در خانه نیافت به غیر از یك پیله از رشته خود به شوهرش داد و گفت جز این نزد من چیزی نمانده است این را ببر و بفروش و از آن برای ما طعامی بخر كه بخوریم چون آن را به بازار آورد دید كه مشتریان برخواسته اند و بازار را بسته اند  پس برگشت و گفت می روم به نزد این دریا و وضو می سازم و آبی به خود می ریزم و برمی گردم چون به كنار دریا آمده صیادی را دید كه دامی به دریا افكنده بود و بیرون آورده بود و در دام او هیچ نبود مگر ماهی زبونی كه مدتی مانده بود و فاسد شده بود  پس عابد گفت بفروش به من ماهی خود را كه در عوض این ریسمان را به تو دهم كه از برای دام خود به آن منتفع شوی . پس ماهی را گرفت و ریسمان را داد و به خانه برگشت و به زن خود آنچه گذشته بود نقل كرد . چون زن شكم ماهی را شكافت در جوف آن مروارید بزرگی یافت و شوهرش را طلبید و مروارید را به او نمود و عابد آن را گرفت و به بازار رفت و آن را به مبلغ بیست هزار درهم فروخت و برگشت و مال را در خانه گذاشت پس ناگاه سائلی به در خانه آمد و گفت ای اهل خانه تصدق نمائید بر مسكین تا خدا شما را رحم كند .

آن مرد عابد گفت : داخل شو چون داخل شد یك از دو كیسه را به او داد . پس زنش گفت سبحان الله به یك دفعه نصف توانگری ما را بر طرف كردی . پس از اندك زمانی كه گذشت همان سائل برگشت و در زد عابد گفت داخل شو سائل آمد و كیسه زر را به جای خود گذاشت و گفت بخور بر تو گوارا باد . من ملكی بودم از ملائكه ـ حق تعالی مرا فرستاده بود كه تو را امتحان نمایم كه چگونه شكر نعمت به جای آوری پس خدا شكر تو را پسندیده .

حیات القلوب جلد 2 صفحة210

مرد ثروتمند بدون فرزندی بود که به پایان زندگی‌اش رسیده بود کاغذ و قلمی برداشت تا وصیتنامه خود را بنویسد:

تمام اموالم را برای خواهرم می‌گذارم نه برای برادر زاده‌ام هرگز به خیاط هیچ برای فقیران.

 اما اجل به او فرصت نداد تا نوشته اش را کامل کند و آنرا نقطه گذاری کند . پس تکلیف آن همه ثروت چه می‌شد ؟

برادر زاده او تصمیم گرفت ، آن را اینگونه تغییر دهد :

تمام اموالم را برای خواهرم می‌گذارم ؟ نه ! برای برادر زاده‌ام . هرگز به خیاط . هیچ برای فقیران .

خواهر او که موافق نبود آن را اینگونه نقطه‌گذاری کرد :

تمام اموالم را برای خواهرم می‌گذارم . نه برای برادر زاده‌ام . هرگز به خیاط . هیچ برای فقیران .

خیاط مخصوصش هم یک کپی از وصیت نامه را پیدا کرد و آن را به روش خودش نقطه‌گذاری کرد:

تمام اموالم را برای خواهرم می‌گذارم؟ نه . برای برادرزاده‌ام؟ هرگز . به خیاط . هیچ برای فقیران.

پس از شنیدن این ماجرا فقیران شهر جمع شدند تا نظر خود را اعلام کنند:

تمام اموالم را برای خواهرم می‌گذارم؟ نه . برای برادر زاده‌ام ؟ هرگز . به خیاط ؟ هیچ . برای فقیران .

شخصی از انصار (مسلمین مدینه) به حضور حضرت امام حسین(علیه السلام)برای درخواست كمك مالی آمد و تقاضای كمك كرد . حضرت امام حسین(علیه السلام) فرمود :

ای برادر انصاری ، آبرو و شخصیت خود را از سؤال رو در رو ، حفظ كن ، درخواست خود را در نامه ای بنویس من به خواست خدا آنچه  را كه موجب شادی تو است انجام خواهم داد  . مرد انصاری در نامه ای نوشت : ای حسین(علیه السلام) پانصد دینار به فلانی بدهكارم و او اصرار می كند كه طلبش را بپردازم با او صحبت كن تا وقتی كه پول دار شدم صبر كند . وقتی امام حسین(علیه السلام) نامه را خواندند به منزل تشریف بردند و كیسه ای حاوی هزار دینار آوردند و به آن مرد انصاری دادند و فرمودند :

با پانصد دینار بدهی خود را بپرداز و با پانصد دینار دیگر زندگی خود را سر و سامان بده و حاجت خود را جز به سه نفر نگو :

دیندار ـ جوانمرد ـ صاحب اصالت خانوادگی چرا كه در مورد آدم دیندار دین نگهدار اوست و مانع آن است كه آبروی تو را ببرد ، در مورد جوانمرد او به خاطر جوانمردی حیا و شرم می كند و در مورد كسی كه اصالت خانوادگی دارد او به خاطر نیازت ، آبروی تو رت نمی ریزد بلكه شخصیت تو را حفظ می كند و بدون بر آوردن حاجتت رد نمی شود .  

داستان دوستان جلد 2 صفحة 167 به نقل از نهج الشهاده صفحة 305

شخصی در بنی اسرائیل فاسد بود به طوری كه بنی اسرائیل او را از خود راندند . روزی آن شخص به راهی می رفت به عابدی برخورد كرد كه كبوتری بر بالای سر او پرواز می كند و سایه بر او انداخته است . پیش خود گفت : من رانده شده هستم و او عابد است اگر من نزد او بنشینم امید می رود كه خدا به بركت او به من هم رحم كند .

این بگفت و نزد عابد رفت و همان جا نشست . عابد وقتی او را دید با خود گفت : من عابد هستم و این شخص فاسد است او بسیار مطرود و حقیر و خوار است . چگونه كنار من بنشیند ، از او رو گردانید و گفت : از نزد من برخیز .

خداوند به پیامبر آن زمان وحی فرستاد كه نزد آن دو نفر برو و بگو اعمال خود را از سر گیرند . زیرا من تمام گناهان آن فاسد را بخشیدم و اعمال آن عابد را ( به خاطر خود بینی و تحقیر آن شخص ) محو كردم .

شخصی را زنی بود با جمال و خدمتكار ، و باغی و كتابی . روزی به باغ می رفت و كتاب می خواند و روزی با زن می نشست . چون مرگ نزدیك شد ، باغ را گفت :تو را آب دادم و آبادان داشتم . امروز من می روم ، با من چه خواهی كرد ؟ از باغ آوازی آمد كه مرا پای نباشد كه با تو بیایم و چون تو بروی ، دیگری خواهد آمد و در من آسود . مرد از باغ نومید شد .

پس رو به زن كرد و گفت : من عمر در سر تو كردم و از بهر تو رنج ها كشیدم . امروز بخواهم رفت . چه كنی ؟ گفت تا زنده باشی خدمت كنم و اگر بمیری ، جزع و فریاد كنم و چون تو را ببرند ،تا لب گور با تو  بیایم و چون در خاك پنهان شوی ، در خاك نیایم ؛ اما بنالم و بگریم و باز گردم و شوهری دیگر كنم . مرد از وی نیز نومید شد .

روی به كتاب كرد و گفت : بخواهم رفت . چه خواهی كرد ؟ گفت با تو باشم و اگر در گور شوی ، مونس تو باشم و چون قیامت شود ، دستگیر تو شوم و هرگز تو را تنها نگذارم .

روزی مرد کوری روی پله‌های ساختمانی نشسته و کلاه و تابلویی را در کنار پایش قرار داده بود روی تابلو خوانده می شد :

من کور هستم. لطفا کمک کنید .

روزنامه نگار خلّاقی از کنار او می گذشت نگاهی به او انداخت، فقط چند سکه د ر داخل کلاه بود .

روزنامه نگار چند سکه داخل کلاه انداخت و بدون اینکه از مرد کور اجازه بگیرد تابلوی او را برداشت آن را برگرداند و اعلان دیگری روی آن نوشت و تابلو را کنار پای او گذاشت و آنجا را ترک کرد .

عصر آن روز روزنامه نگار به آن محل برگشت و متوجه شد که کلاه مرد کور پر از سکه و اسکناس شده است ، مرد کور از صدای قدم های روزنامه نگار او را شناخت و خواست اگر او همان کسی است که آن تابلو را نوشته بگوید که بر روی آن چه نوشته است .

روزنامه نگار جواب داد: چیز خاص و مهمی نبود ،من فقط نوشته شما را به شکل دیگری نوشتم و لبخندی زد و به راه خود ادامه داد. مرد کور هیچ وقت ندانست که او چه نوشته است ولی روی تابلوی او خوانده می شد .  

امروز بهار است ، ولی من نمی توانم آن را ببینم .

روزی یک نفر مسیحی را که با زن مسلمانی زنا کرده بود نزد متوکل آوردند. متوکل خواست در مورد او حد شرعی اجرا شود ، در این هنگام مسیحی اسلام آورد. یحیی بن اکثم قاضی القضات گفت که اسلام آوردن او کفر و عملش را از میان برده و نباید حد در مورد او اجرا شود. برخی از فقها گفتند باید سه بار در مورد او حد جاری شود و بعضی دیگر به گونه ای دیگر فتوا دادند .

وجود اختلاف فتوا و آراء متوکل را مجبور کرد تا از امام هادی (ع) سؤال کند ، مسئله را در محضر امام مطرح کردند . امام (ع) پاسخ دادند که آنقدر باید شلاق بخورد تا بمیرد .

فتوای امام با مخالفت شدید یحیی بن اکثم و فقهای دیگر روبرو شده و گفتند : این فتوا در هیچ آیه و روایتی وجود ندارد و از متوکل خواستند که نامه ای به امام نوشته و مدرک این فتوا را بپرسد. متوکل موضوع را به امام نوشت . امام (ع) در پاسخ پس از بسم الله چنین نوشتند : هنگامی که قهر و قدرت ما را دیدند گفتند به خدای یگانه ایمان آوردیم و به بت ها و عناصری که آنها را شریک خدا قرار داده بودیم ، کافر شدیم ولی ایمانشان به هنگام دیدن قهر و قدرت ما سودی ندارد . این سنت و حکم الهی است که در میان بندگان وی جاری است و پیروان باطل در چنین شرایطی زیان کار شدند .

متوکل پاسخ مستدل امام را پذیرفت و دستور داد حد زناکار طبق فتوای امام اجرا شود. در واقع امام با ذکر این آیه شریفه از سوره غافر آیه 84 تا 85 ، به آنان فهماند که همان طور که ایمان مشرکان عذاب خدا را از آنان بازنداشت ، اسلام آوردن این مسیحی نیز حد را ساقط نمی کند .

سیره پیشوایان صفحة 599

كسی از خدا گنج بی رنج خواست . بسی التجا كرد و دعا خواند و اشك ریخت . شبی در خواب دید كه فرشته ای به او می گوید : فردا به گورستان شهر رو . آنجا بر مزار فلان آدم بایست و رو جانب مشرق كن تیری در كمان بگذار و بینداز . هر جا تیر افتد آنجا گنج است .

از خواب بر خاست و چنان كرد كه در خواب دیده بود ، اما گنجی نیافت . خبر به پادشاه رسید . او نیز تیر اندازانی گمارد تا تیر به مشرق اندازند و هر جا تیر ها می افتاد می كندند باز گنجی یافت نشد . مرد فقیر به خانه آمد و به درگاه خدا نالید كه پس از عمری مرا گنجی نمودی اما باز ندادی .

گنج نیافتم و رسوای شهر نیز شدم . خوابید و دوباره همان فرشته را به خواب دید . گفت آنچه گفتی به جا آوردم اما گنج نیافتم . فرشته گفت : نه آنچه ما گفتیم به جا نیاوردی ، آنچه خود پنداشتی ، كردی . ما گفتیم كه تیر در كمان بگذار  نگفتیم كمان را بكش . اگر تیر در كمان می گذاشتی و رها می كردی ، تیر پیش پای تو می افتاد و تو گنج را زیر پای خود می یافتی صبح برخاست و این بار همان كرد كه در خواب به او الهام شده بود . گنج یافت و دانست كه هر چه از خیر و نیكی است نزدیك است و مردمان بی سبب به راههای دور می روند تا خیری كسب كنند یا توشه ای برای آخرت بیندوزند . 

چوپانی به وزارت رسید . هر روز بامداد بر می خواست و كلید بر می داشت و در خانه پیشین خود باز می كرد و ساعتی را در خانه چوپانی خود می گذراند . سپس بیرون می آمد و به نزد امیر می رفت شاه را خبر دادند كه وزیر هر روز صبح به خلوتی می رود و هیچ كس را از كار او آگاهی نیست . امیر را میل بر آن شد تا بداند كه در آن خانه چیست . روزی ناگاه از پس وزیر (چوپان ) بدان خانه در آمد . وزیر را دید كه پوستین چوپانی بر تن كرده و عصای چوپانان به دست گرفته و آواز چوپانی می خواند . امیر گفت : ای وزیر ! این چیست كه می بینم؟وزیر گفت : هر روز بدین جا می آیم تا ابتدای خویش را فراموش نكنم و به غلط نیفتم ،  كه هر كه روزگار ضعف ، به یاد آرد ، در وقت توانگری به غرور نغلتد .

امیر انگشتری خود از انگشت بیرون كرد و گفت : بگیر و در انگشت كن ؛ تا كنون وزیر بودی اكنون   امیری