همه ی  ما روزانه در نوشته های خود مرتكب اشتباهات نگارشی و املایی می شویم، بدون آنكه خود متوجه آن باشیم. این گونه غلط نوشتن ها و خطاهای نگارشی در اَشكال مختلفی دیده می شود، به گونه ای كه در برخی از این موارد حتی كلمات مورد استفاده معنای دیگری می دهد. گرچه در این خصوص سخن بسیار است، اما به دومورد از عمده ترین آن  ها كه در مطالب ارسالی دوستان بیشتر دیده می شود، اشاره می كنیم:

دو واژه ای كه اكثر افراد در نوشتن آنها نگارش صحیح را رعایت نمی كنند عبارتند از: «باسمه تعالی» كه اكثراًآن را «بسمه تعالی» می نویسند و یا «به نام خدا» كه حتماً بایستی جداگانه نوشته شود به صورت غلط «بنام خدا» می نویسند و این معنی را كاملاً عوض می كند. زیرا« بنام » به معنای مشهور است.

هدف اصلی درس املا این است كه ما هر چه بهتر و بیش تر زبان ملفوظ را با زبان مكتوب مطابق سازیم، اگر چه این دو به طور طبیعی با یكدیگر معادل هستند امّا در چند مورد شكل املا با تلفّظ برابر نیست كه از آن با عنوان «نا مطابق های املایی » یاد كرده ایم .

این عنوان ما را مستلزم می‌كند كه این دسته از واژه ها را خوب بشناسیم تا هنگام خواندن و نوشتن ، تفاوت های آوایی و املایی آن ها را رعایت كنیم .

1 ـ كلماتی كه دارای حرف «واو» معدوله هستند ، واوی كه نوشته می‌شود امّا خوانده نمی شود .

مانند: « خاهش » می‌خوانیم ولی « خواهش » می‌نویسیم.

2 ـ هرگاه واج /  سْ/یا/شْ/ قبل از واج /  ت/ بیایدواج/تْ/ تلفّظ نمی‌شود. در این موارد،با كاهش آوایی روبه رو می‌شویم. بدون آن كه كاهش املایی صورت بگیرد.

مانند: دست گیره كه شكل ملفوظ آن « دس گیره » است یا كلمه‌ی « پشتكار » كه « پشكار» می‌خوانیم.

3ـ هر گاه واج / ج/قبل از واج /ت/بیاید، به صورت /ش/تلفّظ می‌گردد.

مانند: كلمه‌ی « مجتبی » كه « مشتبی » خوانده می‌شود، و یا كلماتی مانند: اجتماع، مجتمع،اجتناب و … كه از این دسته‌اند.

4ـ اگر واج/ن /بدون فاصله قبل از واج /ب / قرار گیرد ،به واج/م/بدل می‌شود ، امّا در نوشتن تغییری حاصل نمی‌گردد،بنابراین كلماتی مانند: «پمبه،امبار،زمبور» می‌شنویم ولی « پنبه،انبارو زنبور » می‌نویسیم . این قاعده در زبان قرآن هم وجود دارد كه به آن «ابدال» یا « قلب به میم »می‌گویند .

فرآیندهای واجی

فرآیند واجی را می‌توان زیر مجموعه ای از نامطابق های املایی محسوب كرد و آن عدم مطابقت در صورت گفتاری با صورت نوشتاری كلمات است. مثلاً كلمه‌ی یادداشت را« یاداشت »می‌خوانیم .

به نام پروردگار

درود بر همه ی همكاران  گرامی دوره ی ابتدایی و متوسطه ی یك و دو

با توجه به پرسش های پیوسته ، لازم است در هنگام تصحیح برگه های املایی دانش آموزان عزیز ، به چند نكته ی زیر توجه فرمایند:

تشدید در املا ، نمره ندارد.

با توجه به این كه بود و نبود تشدید در شكل املایی كلمات در فارسی تاثیری ندارد ؛بنابراین تشدید ارزش املایی ندارد و همكاران گرامی نباید نمره ای به آن اختصاص دهند و یا نمره ای به خاطر ننوشتن آن از دانش آموز كم كنند.

جدا یا پیوسته نویسی نمره ندارد

جدانویسی و پیوسته نویسی كلمات مركب ،سلیقه ی رسم الخطی است . هر دوشكل نوشتاری این گونه واژه ها( كتابخانه / كتاب خانه) از نظر ما درست است و نباید برای این تفاوت نوشتاری نمره ای از دانش آموز كم گردد.

کاربرد نشانه ی کسره ی اضافه ی کوچک وبزرگ یکسان است

نوشتن كلماتی كه در تركیب آن ها از كسره ی اضافه ی استفاده شده ، كوچك یا بزرگ نوشتن این نشانه ( لانه ی بلبل / لانهء ) ، تفاوتی ندارد و نباید نمره كم گردد..