مرحوم آیت‌الله حق‌شناس با بیان اینکه ملک‌الموت در لحظه احتضار از انسان مؤمن چشم‌روشنی طلب می‌کند، بیان داشت: دل دائماً رو به راحتی و رو به آسایش می‌آورد، در این صورت کج می‌شود و به سوی کوری اولیه باز می‌گردد.

ادامه مطلب

• |نویسنده: برنامه سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم بهاری در شب وفات حضرت زینب سلام الله علیها حسینیه غمخانه حضرت زینب نازی اباد خیاب | 
• |طبقه بندی:حدیث روز، شرعی، اخلاقی،  | 
• |نظرات( | 

حج عارفان‏

جهت توجه بیشتر به معانى این قسمت از روایت پربار حضرت امام صادق علیه السلام شایسته است این فصل، به قلم پرنور عالم بینادل، مرحوم حاج شیخ محمد بهارى همدانى- كه كلمه به كلمه آن نورى است كه دل سالك را از هر كدورتى شستشو مى‏دهد- به‏انضمام شرحى مقتضى براى هر موضوع از قلم ناتوان این حقیر آراسته شود:

اى خواهان وصول به خانه حق! بیدار باش كه حضرت احدیت- جل شأنه العظیم- را بیوتات مختلفه مى‏باشد، یكى را كعبه ظاهرى گویند كه تو قاصد او هستى، دیگرى را بیت‏المقدس و دیگرى را بیت المعمور و دیگرى را عرش و هكذا .. تا برسد به‏جایى كه خانه حقیقتى اصلى است كه او را قلب نامند كه اعظم از همه این خانه‏هاست.

آرى، اول باید مناسك خانه قلب را به‏جاى آورد و آن، تصفیه این خانه از بت رذایل و آراستن آن به صفات و اسماى الهیه است كه تا این كعبه باطن را از بت‏ها پاك نكنى و پرده خبائث را از روى آن برندارى، لیاقت زیارت كعبه قرار داده شده در مكه را پیدا نكنى كه راه ورود به آن حریم، كه در حقیقت حریم عنایت و رحمت است، دل است.

اى مهربان خداى عالم! قلب، این خانه اصلى خود را از این همه پیرایه‏هاى شیطانى پاك كن و آن را لایق انعكاس واقعیت نما.

ادامه مطلب

• |نویسنده: برنامه سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم بهاری در شب وفات حضرت زینب سلام الله علیها حسینیه غمخانه حضرت زینب نازی اباد خیاب | 
• |طبقه بندی:اخلاقی،  | 
• |نظرات( | 

«دحوالارض، نماد محبت و رحمت خداوند بر بندگان»آمده است؛ «دَحو» به معنی گسترش و وسعت است و برخی آن را به معنای تكان دادن چیزی از محل اصلی‏اش گفته‌اند. گسترده شدن زمین یعنی این كه در ابتدا، تمام سطح زمین را آب‏های حاصل از باران‏های سیلابی نخستین فراگرفته بود. این آب‏ها، به تدریج در گودال‏های زمین جا گرفته، خشكی‏ها از زیر آب سر برآورده و با مرور زمان گسترده‏ شدند.

ادامه مطلب

• |نویسنده: برنامه سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم بهاری در شب وفات حضرت زینب سلام الله علیها حسینیه غمخانه حضرت زینب نازی اباد خیاب | 
• |طبقه بندی:اخلاقی،  | 
• |نظرات( | 

عمل صالح از منظر قرآن کریم

عمل صالح یکی از پرکاربردترین مفاهیم قرآن کریم است که رابطه نزدیک و متقابلی با ایمان دارد. دراین مقاله پس از تبیین مفهوم عمل صالح از نظر لغوی به بررسی مفهوم آن در قرآن کریم با استفاده از آراء مفسران خواهیم پرداخت. از آنجا که قرآن کریم غالباً از طریق ذکر مصادیق یک واژه کلیدی به بیان مفهوم آن می پردازد،مصادیق عمل صالح را درقرآن کریم، روایات تفسیری و اقوال صحابه، بررسی خواهیم نمود و جهت تبیین حوزه ی معنایی عمل صالح به واژگان مرتبط با آن همچون عمل خیر،عمل حسن و عمل سیئ خواهیم پرداخت و سپس رابطه ی عمل صالح با ایمان،آثار عمل صالح، مقتضیات و موانع عمل صالح را بررسی خواهیم نمود.
با تدبردرآیات قرآن کریم رابطه ای نزدیک میان ایمان و عمل صالح مشاهده می شود؛اما چنین رابطه ی تنگاتنگی میان عمل خیرو حسن با ایمان مشاهده نمی گردد.چه فرق معنی داری از منظرآیات قرآنی در توجیه این مسأله وجود دارد؟ با توجه به فراوانی کاربرد عمل صالح و مشتقات آن در قرآن کریم و اهمیت آن چه آثاری بر عمل صالح مترتب است؟

ادامه مطلب

• |نویسنده: برنامه سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم بهاری در شب وفات حضرت زینب سلام الله علیها حسینیه غمخانه حضرت زینب نازی اباد خیاب | 
• |طبقه بندی:اخلاقی،  | 
• |نظرات( | 

برترین اخلاق در دنیا و آخرت

عفو گذشت از تقصیر دیگران و نادیده گرفتن خطاهای آنان، از مکارم و محاسن اخلاق و آداب معاشرت و از ویژگی های بارز اهل ایمان است. در قرآن کریم آمده است: «و ان تعفوا و تصفحوا و تغفروا فان الله غفور رحیم؛ اگر عفو کنید و صرف نظر نمایید و ببخشید (خداوند شما را می بخشد) چرا که خداوند آمرزنده و مهربان است»(تغابن/۱۴). امیرالمؤمنین علی (ع) می فرماید: «المؤمن یعفو عمّن ظلمه؛ انسان مؤمن از جفاکاران خود گذشت می کند». همچنین آن حضرت در توصیف اهل ایمان می فرماید: «عفوه یغلبوا حقده؛ مؤمن گذشتش بر کینه اش غلبه دارد»(همان/۳۱۱)، نیز می فرماید: «المؤمن اذا قدر عفا؛ مؤمن در وقت اقتدار (به جای کینه ورزی) گذشت می کند». در قرآن کریم نیز، عفو و گذشت از ویژگی های پرهیزکاران دانسته شده است. خداوند سبحان می فرماید: «الذین ینفقون فی السراء و الضراء و الکاظمین الغیظ و العافین عن الناس والله یحب المحسنین؛ (پرهیزکاران) آنها هستند که در وسعت و پریشانی انفاق می کنند و خشم خود را فرو می برند و از خطاهای مردم درمی گذرند و خدا نیکوکاران را دوست می دارد»(آل عمران/۱۳۴).
در اهمیت عفو و گذشت همین بس که از نیکوترین صفات پروردگار است و امام سجاد (ع) در مقام ثنا و ستایش خداوند متعال او را با این وصف یاد می کند و می گوید: «انت الذی سمیت نفسک بالعفو فاعف عنی؛ این تویی که نام اقدس و اعلای خود را بخشاینده گذاشته ای پس بر من ببخشای». رسول اکرم (ص) در ضمن حدیثی؛ عفو و اغماض را بهترین اخلاق دنیا و آخرت می شمارد و می فرماید: «آیا شما را از بهترین اخلاق دنیا و آخرت آگاه نسازم؟ پیوند با کسی که با تو قطع رابطه نموده، احسان به کسی که تو را محروم ساخته و گذشت از کسی که به تو ظلم کرده است». در روایت دیگری از آن حضرت، عفو و گذشت مایه عزت انسان معرفی شده است: «عفو و گذشت را شیوه خود قرار دهید زیرا بخشش و گذشت جز بر عزت انسان نیفزاید پس نسبت به یکدیگر گذشت داشته باشید تا خدا شما را عزیز کند». نیز می فرمایند: «حضرت موسی (ع) به خداوند عرض کرد: خدایا کدامیک از بندگانت نزد تو محبوب ترند؟ خداوند متعال فرمودند: آن کس که هنگام قدرت عفو و گذشت کند». در سیره پیامبر اکرم (ص) آمده است: «در ماجرای فتح مکه هنگامی که ابوسفیان و عبدالله بن امیه که پیامبر را آزار می دادند، اظهار ندامت کردند، امیرالمؤمنین (ع) به آنها فرمود: بروید در مقابل پیامبر (ص) بنشینید و همان جمله ای را که برادران حضرت یوسف در مقام عذرخواهی از حضرت یوسف اظهار داشتند، بر زبان جاری کنید، پیامبر شما را خواهد بخشید. آنان نیز خدمت رسول خدا (ص) آمدند و گفتند: «تالله لقد اثرک الله علینا و ان کنا لخاطئین؛ به خدا سوگند، خداوند تو را بر ما برتری داد و ما سخت در اشتباه بودیم»(یوسف/۹۱) سپس از پیامبر تقاضای عفو کردند. حضرت نیز این آیه را تلاوت کرد و از خطای آنها درگذشت: «لا تثریب علیکم الیوم یغفر الله لکم و هو ارحم الراحمین؛ امروز ملامت و توبیخی بر شما نیست. خداوند شما را می بخشد و او ارحم الراحمین است»(یوسف/۹۲). از حضرت علی (ع) نیز روایت شده: «هنگامی که بر دشمن خود پیروز شدی، عفو و گذشت را شکرانه این پیروزی قرار ده». امام صادق (ع) نیز عفو و گذشت هنگام قدرت را، سیره و روش فرستادگان الهی و اهل تقوا معرفی نموده اند: «العفو عند القدره من سنن المرسلین و المتقین».
نقل شده: «یکی از منسوبین خلیفه عباسی هر وقت امام کاظم (ع) را می دید، به آن حضرت ناسزا می گفت و به ساحت مقدس امیرمؤمنان علی (ع) جسارت می کرد. روزی جمعی از دوستان امام کاظم (ع) به آن حضرت عرض کردند: اجازه دهید ما او را به قتل برسانیم. امام کاظم (ع) آنان را از چنین اقدامی بازداشت و از حال آن مرد جویا شد.گفتند: در فلان مزرعه مشغول کشاورزی است. امام سوار بر مرکب خود شده و به سوی آن مزرعه رفت و وارد کشت و زرع او شد. او فریاد زد: کشت مرا پایمال نکن. حضرت همچنان سواره به سوی او رفت. وقتی به او رسید، پیاده شد و با کمال خوشرویی با او برخورد کرد و به او فرمود: چقدر خرج این کشت کرده ای؟ او جواب داد: صد دینار. امام (ع)  فرمود: چقدر امید داری که از این مزرعه محصول به دست آوری؟ گفت: دویست دینار. امام (ع) کیسه ای که سیصد دینار درآن بود به او داد و فرمود: این را بگیر و کشت و زرع تو نیز برای خودت باشد و آنچه از خدا امید داری به تو برسد. آن مرد تحت تأثیر عظمت اخلاق امام کاظم (ع) قرارگرفت، برخاست و سر حضرت را بوسید و عرض کرد: مرا ببخش و از گستاخی های من بگذر. امام کاظم (ع) هنگام بازگشت به خانه، به آنان که اجازه کشتن آن مرد را از وی خواسته بودند، فرمود: کدام یک از این دو راه بهتر بود، آنچه شما می خواستید یا آنچه من انجام دادم و از شرّ او آسوده شدم ؟!  .

• |نویسنده: برنامه سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم بهاری در شب وفات حضرت زینب سلام الله علیها حسینیه غمخانه حضرت زینب نازی اباد خیاب | 
• |طبقه بندی:اخلاقی،  | 
• |نظرات( | 

• |نویسنده: برنامه سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم بهاری در شب وفات حضرت زینب سلام الله علیها حسینیه غمخانه حضرت زینب نازی اباد خیاب | 
• |طبقه بندی:اخلاقی،  | 
• |نظرات( | 

• |نویسنده: برنامه سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم بهاری در شب وفات حضرت زینب سلام الله علیها حسینیه غمخانه حضرت زینب نازی اباد خیاب | 
• |طبقه بندی:اخلاقی،  | 
• |نظرات( | 

• |نویسنده: برنامه سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم بهاری در شب وفات حضرت زینب سلام الله علیها حسینیه غمخانه حضرت زینب نازی اباد خیاب | 
• |طبقه بندی:اخلاقی،  | 
• |نظرات( | 

• |نویسنده: برنامه سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم بهاری در شب وفات حضرت زینب سلام الله علیها حسینیه غمخانه حضرت زینب نازی اباد خیاب | 
• |طبقه بندی:اخلاقی،  | 
• |نظرات( | 

غیرت مؤمن - جلسه 10 (09/02/1389)

...یکی از آن مجالس که امام صادق (علیه السلام) فرمود: سه مجلس هست که خدا از آن مجالس خشمگین است و نقمتش را بر اهل آن مجلس می­فرستد، پس شما به آنها نروید‍! با این­ها ننشینید! با این­ها رابطه برقرار نکنید! این مجلس است: « ... وَ مَجلِساً ذُکِرَ أَعدائُنا فیه جَدید وَ ذُکِرَنا فیهِ رَثٌّ» مجلسی که دشمنان ما جدید شمرده­ می­شوند. یعنی آن کسانی که با روش ما سر ناسازگاری دارند، روششان جدید تلقّی شود. در جاهایی که به کسانی که با روش ما مخالفند، متجدّد می­گویند، نباشید. اعداء ما در آنجا جدید خوانده می­شوند. می­گویند: این­ها نوآورند، روشنفکراند. «وَ ذَکَرَنا فیهِ رَثّ» ما را رثّ می­دانند. رَثّ یعنی کهنه؛ از ما، بعنوان "کهنه" یاد می­کنند. آقا! این روشنفکر است، آن سنت­گراست.

می­گویند: آقا این حرف­ها کهنه شده! قدیمی شده، این­ها واپس­گرایند! اُمُّلَند! مُرتجعند! سنّت­گرایند! کسی که مخالف آنهاست را می­گوید روشنفکر است. متجدّد است.اگر غیر از این حرف­ها در مناقب اهل بیت هیچ چیزی نبود، کافی بود. کأَنه امام صادق (علیه السلام) امروز من و تو را دارد می­بیند. آن موقع بحث تجدّد و این حرف­ها نبود. یک روز می­آید که روش و سنّت الهیّه انسانیّه می­شود: کهنه­گرایی، واپس­گرایی؛ و نظرات مقابل آنها می­شود: نوآوری، روشنفکری، تجدّد. از این شعارهای حیوانی، نهراسید! بدبختی این است که به اینها می­گویند: روشنفکر! روشنفکر نیست. تاریک­فکر است. اگر روشن بود، اقلاً انسانیت خودش را می­دید. یعنی آن ندای درونی خودش را می­شنید...

• |نویسنده: برنامه سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم بهاری در شب وفات حضرت زینب سلام الله علیها حسینیه غمخانه حضرت زینب نازی اباد خیاب | 
• |طبقه بندی:اخلاقی،  | 
• |نظرات( | 

متن هفتمین جلسه از سلسله مباحث غیرت مؤمن:

حضرت آیت الله العظمی حاج آقا مجتبی تهرانی در این سلسله مباحث پیرامون محیط خانواده و تربیت فرزند مطالب بسیار مهمّی را بیان می‌دارند. در این جلسه که متن هفتمین جلسه از این سلسله مباحث است، معظم له با اشاره به نقش زیربنایی عنصر «حیا» در تربیت و اینکه «حیا» امری فطری و آمیخته با خلقت انسان است، به این نکته مهم که «حیا و پرده‌داری» در درون و فطرت فرزند موجود است می‌پردازند و به وظیفه خطیر پدر و مادر در رشد دادن حیای فرزندان در همه ابعاد توجّه می‌دهند.

در پایان با انتقاد شدید از پدران و مادرانی که خود عامل دریده شدن «حیا» در فرزندانشان هستند، به تعقیب کنندگان اهداف شیطانی در جامعه ـ که برای دریده شدن «حیا» در جامعه از راه ترویج لاابالی‌گری و بی‌بندوباری وارد می‌شوند ـ اشاره می‌نمایند؛ همان کسانی که برای رسیدن به اهداف شوم خود با پرده‌دری در جامعه به هر جنایتی که بخواهند دست می‌زنند!!

به اطلاع علاقه مندان به معارف ناب اسلامی می‌رساند جلسات درس اخلاق این مرجع تقلید و استاد برجسته اخلاق، چهارشنبه شب ها در تهران، خیابان ایران کوچه ملکی برگزار می‌گردد. همچنین متن، صوت و فیلم این مباحث بر بر روی پایگاه اطلاع رسانی حضرت آیت الله العظمی حاج آقا مجتبی تهرانی به نشانی: www.mojtaba-tehrani.ir قابل دسترسی است.

اَعوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم؛  بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبّ‏ِ الْعَالَمِین
وَ صَلَّی اللهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّیِّبینَ الطّاهِرین وَ لَعنَةُ اللهِ عَلی اَعدائِهِم اَجمَعین.

رُوِیَ عَن رَسولِ الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم): «إِنَّ الغَیْرَةَ مِنَ الایمان»

مروری بر مباحث گذشته

بحث ما راجع به تربیت به معنای روش رفتاری و گفتاری دادن بود. گفته شد اوّلین محیطی که قوی‌ترین نقشِ سازندگی را بر روی انسان دارد؛ محیط خانوادگی و رابطه پدر و مادر با فرزند است. پدر و مادر در سه بُعد نقشِ روش دادن و تربیت کردن فرزند را دارند؛

 1- دیداری 2- شنیداری 3- رفتاری.

 در جلسه گذشته، بحث ما به اینجا رسید که در ارتباط با مسأله دیداری، هم پیکره‌ی پدر و مادر و هم تبعات آنها از نظر پوشش، نقشِ سازندگی و تربیتی دارد و به فرزند روش می‌دهد. چه رسد به پوشش خودِ فرزند.

بحث به اینجا رسید که پدر و مادر باید این معنا را در نظر داشته باشند که در این رابطه دیداری، به نحوی عمل نکنند که آن ودیعه الهیّه به نام «حیا» در درون فرزند سرکوب شود، بلکه باید او را زنده کنند نه اینکه بمیرانند؛ که جلسه گذشته عرض کردم در این جلسه وارد این بحث می‌شوم. چون در تربیت به طور کلّی نقش اساسی دارد.

نقش «حیا» در تربیت

حیا و شرم چیست؟ چون اینجا بحثم به روش مسائل اخلاقی است اوّل می‌روم سراغ تعریف علمای اخلاق. آ‌نها در مباحث اخلاقی یکی از رذائل اخلاقی را به عنوان «وَقاحت» مطرح می‌کنند که ما به آن می-گوییم: بی‌شرمی؛ و ضدّ آن را «عَفاف» می‌گویند. وقاحت از رذائل نفسانیّه است و عبارت است از: عدم مبالات نفس از ارتکاب محرّمات شرعیّه و عقلیّه و عرفیّه. در مقابل آن، ما می‌گوییم ضد او حیا است. (البتّه شاید در جلسه آینده این را بگویم که عفاف ضدّ خاص است امّا من فعلاً ضدّ عام آن را می‌گویم. فعلاً نمی-خواهم دراصطلاحات پیچیده وارد بشوم)

تعریف حیا
حیا عبارت است از: محصور کردن و انفعال نفس از ارتکاب محرّمات شرعیّه و قبائح عقلیّه وعرفیّه، به جهت اینکه نکوهش نشود.

 مرحوم مجلسی(رضوان الله تعالی علیه)هم تعریفی راجع به حیا دارد که می‌فرماید: «اَلحَیاءُ مَلَکَةٌ لِلنَّفسِ تُوجِبُ إِنقِباضُها عَنِ القَبیحِ وَ إِنزِجارُها عَن خِلافِ الآدابِ خَوْفاً مِنَ الَّلْومِ» اگر بخواهم مطلب و بحث را ساده کنم؛ حیا یک نوع پوشش برای روح است. این تعبیر که عرض ‌کردم تقریباً هم در آیات قرآن وارد شده است هم در روایات. که البتّه در روایات روشن‌تر است. در باب روح اینطور است که این برای انسان یک امری است از امور فطری و اکتسابی نیست. یک پوششی برای روح است.
حیاء در ارتباط با خداوند، دیگران و خود

 آن وقت این پوشش، در روابط گوناگون قرار می‌گیرد. یک وقت در ارتباط با خدا قرار می‌گیرد، یک وقت در ارتباط با مخلوق و حتّی یک وقت در ارتباط با خود انسان قرار می‌گیرد. من نمی‌خواهم الان وارد بحث حیا بشوم چون چندین سال پیش این را بحث کرده‌ام. لذا تقسیم‌بندی می‌کنند و می‌گویند «أَلحَیاءُ مِنَ اللهِ تعالی» یعنی: از خدا خجالت بکش «أَلحَیاءُ مِنَ الخَلق» یعنی: از مردم خجالت بکش «أَلحَیاءُ مِنَ النَّفس» یعنی: لااقل از خودت خجالت بکش.

«الحیا من الله» عبارت از تقوا است

 در بابِ آنجایی که «حیا مِن الله»  و خجالت کشیدن از خدا است، تعبیر می‌کنند به «تقوا». شما در قرآن این تعبیر را ببینید:«یَابَنىِ ءَادَمَ قَدْ أَنزَلْنَا عَلَیْكمُ‏ْ لِبَاسًا یُوَارِى سَوْءَاتِكُمْ وَ رِیشًا وَ لِبَاسُ التَّقْوَى‏ ذَلِكَ خَیرٌْ  ذَلِكَ مِنْ ءَایَاتِ الله...» ای فرزندان آدم! لباسی برای شما خلق کردیم که شما را می‌پوشاند و مایه‌ی زینت شماست. امّا لباس پرهیزکاری بهتر است. اینها (همه) از آیات خداست تا متذکّر نعمتهای او شوند.

تقوا یک چیز درونی و مربوط به روح است. پوششی برای روح است. در این آیه از آن تعبیر  به لباس می-کند. پوشش است. من نمی‌خواهم وارد تفسیر این آیه بشوم؛ که بله! برخی مفسرین در این آیه «یَابَنىِ ءَادَمَ قَدْ أَنزَلْنَا عَلَیْكمُ‏ْ لِبَاسًا یُوَارِى سَوْءَاتِكُمْ وَ رِیشًا» رفتنه‌اند سراغ همین پیراهن و لباس ظاهری و... ولی یک احتمال این است که نه! مقصود حیا است.

و در «أَنزَلنا» معنای نزول، خلقت است. در آیات زیادی هم داریم که نزول به معنای خلقت است مانند این آیه: «وَ أَنْزَلْنَا الْحَدیدَ فیهِ بَأْسٌ شَدیدٌ» خداوند آهن را که از آسمان پایین نینداخته است؛ غرض خلقت است. و آیاتی مثل: «وَ أَنْزَلَ لَكُمْ مِنَ الْأَنْعامِ ثَمانِیَةَ أَزْواجٍ» «وَ إِنْ مِنْ شَیْ‏ءٍ إِلاَّ عِنْدَنا خَزائِنُهُ وَ ما نُنَزِّلُهُ إِلاَّ بِقَدَرٍ مَعْلُومٍ» که در همه این آیات، نزول به معنای خلقت را می‌گوید. حالا من نمی‌خواهم از بحثم منحرف شوم. عمده بحثم این بود که تقوا، «الحیا مِن الله» است و حیا یک پوشش است. لذا علی (علیه السلام) در روایتی می‌فرماید: «أَحسَنُ مَلابِسِ الدُّنیا أَلحَیاء» بهترین لباس‌های دنیا، حیا است.در این روایت خیلی دیگر روشن و شفاف است. حیا یک پرده‌ای ‌است بر روی روح.

حیا امری فطری و آمیخته با خلقت انسانها است

 دیگر اینکه این یک امری است فطری و آمیخته شده با خلقت هر انسانی است و از مختصّات انسان هم هست. آن‌هایی که اهلش هستند را ارجاع می‌دهم به آن حدیثی که جنود عقل و جهل را دارد. در اصول کافی است و مرحوم صدرالمتألهین (رضوان الله تعالی علیه) آن را شرح کرده است. در آن روایت می‌فرماید «...وَ الحَیاءُ وَ ضِدُّهُ الخُلعْ» ضدّ حیا را می‌گوید: پرده‌دری. خُلعْ یعنی پرده‌دری. پس معلوم می‌شود حیا پرده است. بعد مرحوم صدر المتألهین که می‌خواهد حیا را معنا کند، می‌فرماید: «أَلحَیاءُ غَریزَةٌ إِنسانیَّة» حیا غریزه‌ای انسانی است.

بنابراین حیا از مختصّات انسان است و امری است آمیخته به وجود و خلقت انسان. مابه‌ الامتیاز انسان از سایر حیوانات در همین است. یکی از فرق‌های انسان با حیوان همین جا است. ما یک مابه الاشتراکات با حیوانات داریم مانند اینکه: آنها می‌خورند ما هم می‌خوریم، آنها می‌آشامند ما هم می‌آشامیم. غریزه جنسی و امثال این‌ها را دارند. امّا انسان یک مابه الامتیاز دارد. مابه الامتیاز انسان از حیوان به حیای انسان است، به همین است یعنی همین پوشش که خداوند در درون انسان به ودیعه گذاشته است و خدا بذر حیا را در درون هر انسانی پاشیده است، نشای حیا را کاشته است. امری اکتسابی نیست. مثل بقیه امور فطریّه در انسان است که باید انسان او را شکوفا کند.

 من بحثم اینجا بود. و این هم در ارتباط با عقل عملی است که ادراک حسن و قبح است. لذا علی(علیه السلام) در روایتی می‌فرماید: «أَعقَلُ النّاسِ أَحیاهُم» عاقل‌ترین مردم با‌حیاترین و باشرم‌ترین مردم است. یعنی این غریزه هرچه رشد پیدا کند در انسان. این در بُعد انسانی بود. در بُعد الهی آن هم این است، چون ما هم بُعد انسانی داریم هم بُعد الهی داریم، انسان اینگونه است ابعاد گوناگون دارد؛ در بُعد الهی ما هم همین است؛ روایت از امام صادق (علیه السلام) است که می‌فرمایند: «لا ایمانَ لِمَن لا حَیاءَ لَهُ» کسی که شرم ندارد ایمان ندارد.

 من در ابتدا گفتم: «الحیا مِنَ الله تعالی». همین حیا است که انسان را از نظر اعمال زشت و قبیح باز می‌دارد و ما در روایت از علی (علیه السلام) داریم: «أَلحَیاءُ یَصُدُّ عَنِ فِعلِ القَبیحِ» حیا انسان را از انجام عمل قبیح باز می‌دارد. حال قبح آن قبح عقلی باشد یا قبح شرعی. من اینها را فهرست‌وار می‌گویم. یک پوشش الهی است. انسان از نظر ذاتش پرده‌دار است یعنی با‌حیاست، پرده-دَر نیست؛ چه در بُعد انسانی‌، چه در بُعد الهی‌. انسان در هر دو بُعد اینطور است. اصلاً در درون او است، یک چیز تحمیلی برای انسان نیست.

پرده‌داری در درون فرزند موجود است

هر بچّه‌ای که به دنیا می‌آید، از نظر درونی‌ نهاد او این چنین است. پرده‌دار است نه پرده‌دَر و همان پرده‌داری موجب می‌شود که به طرف فعل قبیح و زشت نمی‌رود، من عرض کردم «حیای من الله» داریم، «حیا من الناس» داریم، «حیا من النفس» داریم. اینها در جای خودش بحث دارد، ولی بدانید ریشه این است. این که من عرض کردم راجع به حیا، هم نسبت به پیشگیری نسبت به افعال زشت است؛ هم قبل از آن است هم بعد ازآن است. کارسازی دارد. قبل از آن مانعیّت دارد یعنی این موجب می‌شود که انسان به سمت کار بد و زشت نرود، یعنی همین شرم که درونی است موجب می‌شود شرم او می‌آید. اگر یک وقتی هم ـ نعوذ بالله ـ فرض کنید یک کار زشتی از او سر زد تا آنجایی که هنوز مسخ نشده است و این پرده‌ به طور کلّی دریده نشده و از بین نرفته، متأثّر می‌شود. خودِ او خجالت می‌کشد؛ خودش، خودش را سرزنش می‌کند. لازم نیست دیگران به او بگویند. که ما تعبیر می‌کنیم می‌گوییم: وجداناً ناراحتم. این "وجداناً ناراحتم" معنای آن همان مسأله حیا بوده که خداوند در درون او گذاشته بوده است.

 این پرده را درید و مرتکب این کار زشت شد یعنی این مرزشکنی را کرد، چه مرز الهی باشد، چه مرز انسانی باشد، تا برسد به عرفی آن، در هر رابطه‌ای، هم قبل را می‌گیرد هم بعد را می‌گیرد؛ این تا آنجایی است که من عرض کردم و آن اینکه به طور کلّی بر اثر تکرار قبائح این پرده حیا از بین نرفته باشد. این را می‌خواستم بگویم خیال نکنید که فقط راجع به قبل است نخیر، بعد از عمل او هم هست. آن وقت اینجاست که ـ نعوذ بالله ـ اگر مسخ شد و این حیا و پرده‌داری او از بین رفت، دست به هر جنایتی می‌زند. ما تعبیر می‌کنیم می‌گوییم: آدم دریده‌ای است. چه را دریده است؟ پردة حیا را دریده و پاره کرده است.

لذا ما این را در روایات متعدّده داریم و این روایات را هم خاصّه نقل می‌کنند، هم عامّه. خیال نکنید فقط از طریق ماست. نه! اهل سنّت هم نقل می‌کنند. آنها هم متعدد نقل می‌کنند، ما هم متعدّد داریم. دارد از پیغمبراکرم (صلی االله علیه و آله و سلم) «لَم یَبقِ مِن أَمثالِ الأَنبیاء إِلّا قَولُ النّاس إِذا لَم تَسْتَحْیِ فَاصْنَعْ ما شِئْتَ» حضرت فرمودند از مثال‌هایی را که پیامبران الهی می‌زدند باقی نماند مگر این حرفی که حرف همه مردم است، این را خوب دقت کنید، قول همه مردم. چرا؟ چون همه انسان‌اند، حیوان نیستند. و آن مثال شایع در میان مردم این است: وقتی که بنا شد شرم نداشته باشی هر جنایتی می‌خواهی بکن.

یک روایت دیگر از امام هشتم (علیه السلام) دارد حضرت فرمود: «ما بَقِیَ مِن أَمثالِ الأَنبیاءِ (علیهم السلام) إِلّا کَلِمَةٌ: إِذا لَم تَسْتَحْ فَاعْمَلْ ما شِئْتَ» در روایت قبلی «فَاصنَع» بود این «فَاعمَل» است. یک جمله از مثالهای انبیا در میان مردم ماند و آن اینکه وقتی که بنا شد شرم نداشته باشی هر چه می‌خواهی بکن.

عامّه هم نقل می‌کنند. در دو جای کنز العمّال دارد و آن این است از پیغمبر اکرم «آخَرُ ما أَدرَکَ النّاس مِن کَلامِ نُبُوَّة الاولی: إِذا لَم تَستَح فَاصنَع ما شِئت»

وظیفه پدر ومادر در رشد دادن حیای فرزندان در همه ابعاد

مسأله حیا در باب تربیت یک نقش زیر بنایی دارد به این معنا که پدر و مادر که به طور معمول و متعارف دو مربّیِ دست اوّل برای انسان‌ هستند، اینها آنچه را که باید روی آن دقّت کنند این است که نکند من پرده حیای این بچّه را بدرم، بلکه پرده حیای او را حراست و حفاظت و رشد بدهند. نمی‌خواهد تو به او حیا بیاموزی نه! سرکوبش نکن، خود او شرم ذاتی دارد. این را رشد‌ش بده. چه در بُعد دیداری‌ات، چه در بُعد شنیداری‌ات، چه در بُعد رفتاری‌ات، چه با هیکل‌ات، چه با لباست، چه با لباسش. بالاترین جنایت پدر و مادر در باب تربیت نسبت به فرزند اینجاست که ـ نعوذ بالله ـ در این سه رابطه پرده حیای الهی این بچّه را بدرند. اینکه بچّه هر کاری دل او می‌خواهد بکند و هرچه می‌خواهد بگوید و هرچه می‌خواهد ببیند.

لذا در باب تربیت این مسأله را داریم هیچ قابل شبهه هم نیست، که آن هسته مرکزی که کاربرد زیاد دارد در باب تربیت اینجاست. این را بدانید آن کسانی که اسیر هواهای نفسانیشان هستند که می‌خواهند در جامعه به اهداف شیطانیشان برسند، از همین راه وارد می‌شوند: ترویج لاابالی‌گری، چه در بُعد الهی آن، چه در بُعد انسانی آن، در هر دو بُعد. همین کار را می‌کنند و به اهدافشان می‌رسند، جامعه را سوق می‌دهند به بی‌بندوباری به معنای پرده‌دری، پرده حیای جامعه را می‌درند چه در بُعد دینی آن، و چه در بُعد الهی آن، و چه در بُعد انسانی آن و دیگر هر جنایتی بخواهند می‌کنند. «فَاصنَع ما شِئت»...

منبع: پایگاه اطلاع رسانی حضرت آیت الله العظمی حاج آقا مجتبی تهرانی

• |نویسنده: برنامه سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم بهاری در شب وفات حضرت زینب سلام الله علیها حسینیه غمخانه حضرت زینب نازی اباد خیاب | 
• |طبقه بندی:حدیث روز، اخلاقی،  | 
• |نظرات( | 

• |نویسنده: برنامه سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم بهاری در شب وفات حضرت زینب سلام الله علیها حسینیه غمخانه حضرت زینب نازی اباد خیاب | 
• |طبقه بندی:اخلاقی، حوزه های علمیه،  | 
• |نظرات( | 

• |نویسنده: برنامه سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم بهاری در شب وفات حضرت زینب سلام الله علیها حسینیه غمخانه حضرت زینب نازی اباد خیاب | 
• |طبقه بندی:شرعی، اخلاقی،  | 
• |نظرات( | 

سلسله مباحث اخلاقی آیت‌الله مصباح یزدی هرگز نخورد آب زمینی که بلند است!
	آیا دیکتاتورهای عالم نمی‌دانند که مردم آن‌ها را دوست ندارند؟ مسأله این‌جاست که آنان از قدرت‌طلبی خود لذت می‌برند و به دشمنی مردم اعتنایی نمی‌کنند و می‌گویند: مردم هر چه می‌خواهند فحش بدهند. پرسش این است: این‌که در اسلام اینقدر روی تواضع تکیه و از تکبر مذمت شده است، چه سری دارد؟

• |نویسنده: برنامه سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم بهاری در شب وفات حضرت زینب سلام الله علیها حسینیه غمخانه حضرت زینب نازی اباد خیاب | 
• |طبقه بندی:اخلاقی،  | 
• |نظرات( | 

• |نویسنده: برنامه سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم بهاری در شب وفات حضرت زینب سلام الله علیها حسینیه غمخانه حضرت زینب نازی اباد خیاب | 
• |طبقه بندی:اخلاقی، دینداری،  | 
• |نظرات( | 

• |نویسنده: برنامه سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم بهاری در شب وفات حضرت زینب سلام الله علیها حسینیه غمخانه حضرت زینب نازی اباد خیاب | 
• |طبقه بندی:اخلاقی،  | 
• |نظرات( | 

با قیافه ی ملكوتی و صدایی متین و نافذ فرمودند: « خلص العمل لان الناقد بصیر بصیر

خاطره ای از حالات متعالی حضرت آیت الله العظمی بروجردی رحمه الله تعالی در یكی از آخرین روزهای ماه مبارك رمضان بود كه قبل از ظهر خدمت شان رسیدم، جمعی از فضلاء و بزرگان حوزه حضور داشتند، ولی قیافه ی آقا نشان می داد كه خاطرشان ناراحت است، در گوشه ی در نشستم و از موضوع و علت تكدر ایشان سئوال كردم. معلوم شد از فردای زندگانی خود اظهار خوف می كنند و همین مطلب ایشان را ناراحت كرده است. خدمات ایشان به جهان اسلام و عالم تشیع، بناهایی كه به دست ایشان و اجازه ی ایشان احداث شده است، كتبی كه در عهد ایشان و با همت و مساعدت و اجازه ی ایشان به طبع رسیده است و صدها خدمات دیگرشان در آن مجلس ذكر شد، ولی آن مرد بزرگ روحانی در حالی كه با نگاه مایوسانه ای به روی افراد می نگریستند، در جواب همه ی این مطالب فرمودند: « اگر سر و كار من فردا هم با شما بود، همه ی این مطالب درست و این تعریف ها فایده داشت، ولی با   از كتاب خاطرات داماد ایشان مرحوم آیت الله سید محمد حسین علوی طباطبایی بروجردی ( ره ) صص 86 ـ 87. ناقد بصیری سر و كار داریم كه به همه ی امور توجه دارد و آن وقت با قیافه ی ملكوتی و صدایی متین و نافذ فرمودند: « خلص العمل لان الناقد بصیر بصیر » ... »

• |نویسنده: برنامه سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم بهاری در شب وفات حضرت زینب سلام الله علیها حسینیه غمخانه حضرت زینب نازی اباد خیاب | 
• |طبقه بندی:اخلاقی،  | 
• |نظرات( | 

^{تأثیر نماز بر ایمنی حواس}

^{پیامبر اكرم (ص) :}  

^{وضو كلید نماز و نماز كلید بهشت است .}

^{دانش بشری از سال ها پیش حواس انسان را در پنج عنوان ( بینایی ، شنوایی ، بویایی ، چشایی و لامسه ) طبقه بندی می كند و همین حواس پنجگانه هستند كه رابطه گسترده انسان و دنیای اطراف او را شكل می دهند .}

^{در قسمت های گذشته به چند مزیت پزشكی پیرامون نظافت دست ناشی از وضو ، توجه یافتیم و اینك به نظافت صورت رسیده ایم كه آن نیز در آیه شریفه 9 از سوره مباركه مائده ، به عنوان یك فرمان لا یتغیر الهی بر عموم مسلمانان واجب شده است .}

^{در اهمیت نظافت صورت شاید همین نكته كافی باشد كه چهار حس از مجموع حواس پنجگانه بشری در وابستگی كامل با صورت بسر می برند . تماس آب كه منشأ پاكیزگی و حیات است و به صورت، علاوه بر محاسن متعددی كه از جهت برقراری تعادل ناقل های عصبی در بدن انسان دارد، از دیدگاه مقابله با آلودگی هایی كه ممكن است ، در چشم ، بینی ، دهان و پوست صورت و .. ایجاد بیماری كند مهم است . به خصوص كه در آب ، حین وضو ، و همچنین استفاده از شانه و مسواك ذكر شده است .}

^{با این كه دست قدرتمند صنع الهی ، چنان ساختمان گوش و بینی و چشم و .. را آفریده است كه خود به خود مقاومت بی نظیری در مقابل آلودگی می كنند و روزانه بارها و بارها بدون آنكه انسان وقوفی پیدا كند ، آلودگی ها را از خود دور می سازند ( مثلاً در گوش جریان موم ، در بینی موهای ریز متعدد ، در چشم پلك زدن و اشك و .. ) اما چنانچه آب نیز در شستشوی صورت به كار برده شود ، ما حصل فعالیت پاك كنندگی اعضای صورت به نتیجه خواهد رسید.}                         

^{در هر صورت دستور قرآن مبنی بر شستن دست ها و صورت قبل از نماز با توجه به اینكه این اعضاء معمولاً پوشانده نمی شوند ( حتی در مورد حجاب خانم ها مورد استثناء واقع شده اند وجه و كفین ) و در نتیجه با وجود اهمیت آنها از نظر تمركز حس های پنجگانه ، در معرض آلودگی دائمی هستند ، می تواند حاوی حكمت های بی شمار باشد ، كه در سطور گذشته با اختصار، به مشتی نمونه خروار اشاره شد .}

• |نویسنده: برنامه سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم بهاری در شب وفات حضرت زینب سلام الله علیها حسینیه غمخانه حضرت زینب نازی اباد خیاب | 
• |طبقه بندی:اخلاقی،  | 
• |نظرات( | 

^{مصاحبه ای با شیطان}

^{روزی كه شیطان تلفنی تماس گرفت و بی مقدمه گفت: "حاضرم رؤیای تو را تبدیل به واقعیت كنم"، به ناگاه شوكه شدم! باورم نمی شد! تنم خیس عرق شده بود! وحشت و ترس سرا پای وجودم را فرا گرفته بود! به هر زحمتی كه بود خودم را جمع كردم و بالاخره قراری برای مصاحبه گذاشتم.}

^{روز مصاحبه:}

^{جناب شیطان با دو ساعت تاخیر حاضر شد. وقتی هم كه رسید عذرخواهی كرد و گفت:}

^{مأموریت خطیری پیش اومد كه از دوستان ساخته نبود و می بایست خودم انجام می دادم.}

^{پیش از انجام مصاحبه گفتم:}

^{با چه تضمینی باور كنم كه در جریان مصاحبه بر مبنای صداقت در گفتار سخن خواهی گفت؟} 

^{خندید و گفت: دلیلی ندارد دروغ بگویم. چون من به حربه ای مجهزم كه اگر پرده از تمام اسرار من برداشته شود باز هم می توانم به خواسته های خود دست یابم.}

^{گفتم: چه حربه ای؟}

^{جواب داد: غفلت؛ انسانها را به خواب نوشین غفلت می برم و آن وقت نقشه هایم را عملی می كنم.}

^{متن مصاحبه:}

^{عبدالله: خودتان را معرفی كنید.}

^{شیطان: فردی هستم از طایفه جن. مسمی به اسم خاص "ابلیس" و مشهور به اسم عام "شیطان"؛ البته اسامی و اوصاف دیگری هم دارم كه چندان معروف نیستند نظیر وسواس، خنّاس، عزازیل، عفریت، شیصبان، حارث، مارد، غوی، رجیم،  ابو مره، ابولبین، مذموم، مرید و…(1)}

^{عبدالله: پیشه و شغل شما چیست؟}

^{شیطان: مشاغل فراوانی دارم؛ گاهی مسافر كشم؛ سر دو راهی حق و باطل می ایستم و مسافران را در جاده گمراهی در بست به سفر جهنم می برم. گاهی كشاورزم و بذر كینه و نفاق را در زمین دلها می افشانم. گاهی نقاشم؛ رنگ بطلان به چهره حقیقت می زنم و جامه كژی برقامت راستی می پوشانم. گاهی هم خلبانم؛ با بالهای وسوسه و القاء آنقدر بر فراز قلب آدمی چرخ می زنم تا باند مناسب برای فرود بیابم.(2)}

^{عبدالله: دشمنی دیرینه ات با آدمی زاد از كجا سرچشمه می گیرد؟}

ادامه مطلب

• |نویسنده: برنامه سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم بهاری در شب وفات حضرت زینب سلام الله علیها حسینیه غمخانه حضرت زینب نازی اباد خیاب | 
• |طبقه بندی:اخلاقی،  | 
• |نظرات( |