ارسال به

اخیرا فرصتی دست داد تا رمان «بخش سرطان» سولژنستین را بازخوانی کنم. از وجه روانی، نویسنده با توفیق بدون چون و چرایی توانسته روزگار تعدادی از انسانهای مبتلا به سرطان را به زیبایی توصیف کند و اعماق درون این جمع به علاوه پزشکان و پرستاران بخش سرطان را بکاود.در میان بیماران، هم آدم «آس و پاس» دیده می شود و هم صاحب منصبی که همۀ افتخاراتش را در عضو حزب بودن می داند و برترانگاری اش نسبت به بقیه لحظه ای ذهنش را رها نمی کند.بیمارستان نیز به مثابه یک ارگان یا بهتر بگویم یک بوروکراسی تصلیب شده قانون آهنینش را بر پزشک و بیمار اِعمال می کند. زمان وقوع رویدادهای رمان، دو سال پس از مرگ استالین است. گویی تنها دو سال پس از مرگ رهبر بزرگ، آن ابهت پوشالی فرو ریخته و مریدانش در تعجب هستند از اینکه چرا مطبوعات سخنی از آن رویداد یگانه قرن – مرگ مرد سبیلوی ایلیاتی – نمی رانند.توصیف سولژنستین نیز موفق شده تک ساحتی شدن زندگی پزشکانی را برابر چشم خواننده بگذارد. پزشکانی که در سلسله مراتب نظام سوسیالیستی تبدیل به پرولترهای ذهن و دست بسته ای شده اند تا تنها مجری اوامر و نواهی بالادستانی باشند که به مدد میزان سرسپردگی شان به حزب، توفیقات پزشکی به دست بیاورند.

من به عمد بازخوانی رمان را به درازا کشانیدم و هم زمان و نیز به مناسبتی، چندبار گذارم به سالن تزریق داروی شیمیایی به بیماران سرطانی در یک بیمارستان در شیراز افتاد. بخش سرطان سولژنستین به طور واقع این احساس را به خواننده تزریق می کند که گویی خودش نیز مبتلا به این بیماری است و دورۀ درمان را سپری می کند و دست کم همین یک موردِ انتقال این تجربه به خواننده یا خوانندگان برای موفقیت نویسنده کافی است هرچند این رمان، رمانی نبوده که در قد و قامت برندۀ جایزۀ نوبل باشد. به نظر می آید نوبلیست شدن سولژنستین تحت تأثیر سیاست بین المللی و واکنشی به عملکرد نظام سیاسی سوسیالیستی رفیق استالین بوده( مانند جایزۀ نوبل خانم عبادی در کشور خودمان)، اگر نه دیگر اثر این نویسنده یعنی « مجمع الجزایر گولاگ» سر و گردنی بالاتر از بخش سرطان است.

• آخرین ویرایش:شنبه ششم شهریورماه سال 1395