ارسال به

در یکی از کانال های تلگرامی کتابی دیدم با این عنوان: « عارف جان سوخته؛ داستان شورانگیز زندگی مولانا» از نویسنده ای دوملیتی : نهال تجدد.

کتاب به صورت داستانی نوشته شده و پر است از اطلاعات اشتباه در مورد زندگی و نیز تفسیرهای عجیب و غریب از تفکرات مولانا.

این یادداشت را از این بابت نوشتم که مترجم این کتاب، خانم مهستی بحرینی است. از همه ی ترجمه های خانم بحرینی که بگذریم، ترجمه ی او از هستی و نیستی سارتر برای پرباری کارنامه ی حرفه ای اش کفایت می کند.بحرینی با ترجمه کتاب مهم سارتر، کاری کرده کارستان.افسوس می خورم که بحرینی با چنان توانایی در ترجمه، چرا چنین متن کم ارزشی را برای ترجمه انتخاب کرده.حیف...

• آخرین ویرایش:جمعه پانزدهم تیرماه سال 1397

ارسال به

بنیامین که دست آخر و پس از در به دری ها، نتوانست آن وضعیت را تحمل کند و دست به خودکشی زد، گفته بود که ما میراث انسانی را یکی پس از دیگری از دست داده ایم و فقیر شده ایم.

راست می گفت.اروپا فقیر شده بود، چون ( از یک منظر)، اصل کرامت انسانی، توسط حکومت های توتالیتر نشانه گرفته شده بود و اکثزیت مردم هم دچار انفعال شده بودند.

این روزها و این روزگار، ما هم فقیر شده ایم و هر روز، میراث انسانی مان را یک به یک به فراموشی می سپاریم.این صحنه را در ذهن تان مجسم کنید:

مردی به حدود 40 سال را دیدیم جلوی ورودی یک رستوران شیک ایستاده بود و با ولع خاصی مردمی را تماشا می کرد که مشغول خوردن شام بودند. از ظاهرش، گرسنگی و آشفتگی و پریشانی و بدبختی و فلاکت می بارید.پیدا بود که گرسنگی امانش را بریده. اینکه دیگران او را می دیدند یا چگونه در موردش داوری می کردند، برایش اهمیتی نداشت. ما مدتی در سایه ایستادیم تا واکنش رهگذران را ببینیم. از آن همه رهگذر شیک پوش که از ماشین های چند ده و چندصد میلیونی پیاده می شدند، از آنهایی که با شکمی سیر از رستوران بیرون می آمدند، از میان آنهایی که با عجله وارد رستوران می شدند، بالاخره یک نفر از مرد پرسید که گرسنه ای؟. جوابش بله بود. دعوتش کرد به یک وعده غذا. مرد نپذیرفت.گفت ساندویچ برایم بگیر. گفت  یک وعده غذا را باید تنهایی بخورم. اگر چندتا ساندویچ برایم بگیری، شامی هم برای زن و بچه هایم می برم.آنها هم چندروز است غذا نخورده اند.شاهد بودیم که رهگذر با مرد راهی ساندویچ روبروی رستوران شدند.

لیبرالیسم اگر هوادار بسیاری در جهان دارد، هم از این روست که کرامت انسانی را به عنوان یک اصل مهم پذیرفته و برای اعتلای این کرامت تلاش می کند.

از زبان بنیامین بگویم که ما را فقیر کردند.کرامت را از ما گرفتند. در بی کرامتی، نسبت به هم بی تفاوت شدیم. در مواجهه با اضمحلال کرامت و وجود انسان،منفعل شدیم.ما را از اصل انسان بودن انداختند.سرمایه های انسانی یعنی میراث جهانی اخلاق را از ما ربودند.دزدانی که با چراغ آمدند، گزیده ترین کالای ما را در غفلت و خواب – ربودگی مان بردند.

ما فقیریم. همه فقیریم.هم فقرای مان و هم اشراف مان به یک اندازه فقیریم.این آشویتس اتفاق افتاده اما به شیوه ای آرام. راست گفت آدورنو که پس از آشویتس، تغزل بی هوده کاری است.

ما مفلوکیم....

• آخرین ویرایش:شنبه نهم تیرماه سال 1397

ارسال به

روزهای پایانی سال 96 کتاب کوچکی به دستم رسید به نام «در برابر استبداد». کتاب را با سرعت خواندم با این نیت که در فرصتی دیگر، با حوصله بخوانمش. امروز این فرصت دست داد.کتاب در واقع، یادداشت های مجازی آقای اسنایدر بوده و چون هم – هنگام بوده با انتخابات سال 2016 در ایالات متحده، مطالبش، چندوچونی است در مورد رویدادهای تاریخ معاصر.اسنایدر معتقد است با انتخاب ترامپ به ریاست جمهوری امریکا، پتانسیل فروغلتیدن مردم به سمت استبداد و انفعال و تسلیم در برابر مستبد به طرزی ناگهانی به وجود آمده است.مثال های تاریخی ای هم که از تاریخ معاصر آورده (جنگ های اول و دوم، شکل گیری محور متحدین، چگونگی موفق شدن فاشیسم در ایتالیا و آلمان، مقاومت یا تسلیم مردم و ...)، و نیز استناد به تئوریسین های ضد خشونتی مانند آرنت و کولاکوفسکی، درس هایش برای آموختن نحوه مقابله با استبداد و مستبد را بسیار آموختنی کرده.

       یکی از مفاهیمی که در این کتاب به کار رفته، مفهوم «وضعیت اضطراری» است. این مفهوم مهم نزد اشمیت و آگامبن هم بسیار مهم محسوب شده.اینکه فرد مستبد ( که منظور اسنایدر از مستبد ، حاکم مستبد است) و مجموعه ی اطرافیانش، مرتب و مکرر تلاش کنند تا کشور را در وضعیت استثنایی و اضطراری نشان دهند. در وضعیت اضطراری، هر امر اجتماعی  به ضد خود تبدیل می شود؛ اسثنا تبدیل به قاعده و قانون می گرد؛ استفاده از خشونت و زور عریان برای حکومت معمول فرض می شود؛ اعتراضات سیاسی و صنفی، هم نوایی با دشمن مفروض شناخته می شوند؛ قانون جاری معلق می شود؛ دادگاه ها، احکام غیرقانونی و عجیب و غریب صادر می کنند؛قوانین حاکم بر زندگی روزمره تعطیل می شوند؛دخالت در زندگی خصوصی افراد جامعه مجاز دانسته می شود؛ دایره ی خودی و غیرخودی پر رنگ و غلیظ می شود؛ارتباطات بین – فردی آدمها به خاطر گسیل جاسوسان حکومت دچار اختلال می شوند؛ تبلیغات حوزه ی حاکمیت، بر پیش آمد نزدیک جنگ با دشمن تمرکز می کنند؛ خیابان های شهرها پر می شوند از نیروی نظامی و پلیس؛ اما نوع حکومت داری چنان زینت و آرایش می گیرد که به مردم تلقین شود اگر حکومت تغییر کند، اوضاع شما از این هم بدتر خواهد شد.

         این موارد در هیچ حکومت مشروعی موارد عادی نیستند.این وضعیت در واقع وضعیت در حالت اضطرار یا جنگ است که همه چیز به تعلیق در می آیند.اسنایدر می گوید که استبداد تلاش می کند جامعه را با تبلیغات به این وضعیت عادت بدهد و برای رسیدن به این نقطه،مرتب بهانه هایی سرهم و توسط بوقیچی هایش به اذهان مردم تزریق می کند تا به نتیجه ی دلخواهش برسد: حاکمیت وضعیت استثنایی که قانون خودساخته حاکم را هم نادیده و نا – بوده می انگارد.پیداست که اگر مردم دچار انفعال بشوند و مقاومتی نشان ندهند، آنگاه درخواست برای بازگشت به شرایط عادی از طرف هر شهروندی می تواند با مجازات های سنگینی مانند اعدام، تبعید و زندان های درازمدت روبرو شود.توصیه اسنایدر، مقاومت است ولو فردی؛ ولو با پرداخت هزینه مانند آنچه که آرنت از مقاومت لهستانی ها در برابر فاشیسم نازی ها روایت کرده.  

• آخرین ویرایش:یکشنبه سوم تیرماه سال 1397

ارسال به

این یکی از آرزوهای نیچه است در کتاب «این است انسان»؛ که به وضوح از قدیس بودن فرار می کند.

به گمانم یکی از محسنات دنیایی که به آن پرتاب شده ایم، نابودی قدیسان، غروب بت ها و بلکه واژگونی بت هاست.نیچه، پیش بین دقیقی بود که چنین دنیایی را ترسیم کرده.این واژگونی بت ها، اصلا یکی از نتایج فلسفه و یکی از کارکردهای فیلسوف است.فیلسوف، بر خلاف پیامبران، بت ها را واژگون نمی کند که بتی دیگر جای گزینش کند.واژگون می کند تا ردی از آن ها باقی نماند.

2. 29 خرداد، سال روز درگذشت علی شریعتی بود.شریعتی جامعه شناس بود و هم نبود.نبود، چرا که در واقع،تحصیلاتش برخلاف آنچه در سال های پس از مرگش تبلیغ شد، در حوزه ی جامعه شناسی نبود. اما جامعه شناس بود چون پیام مارکس را دریافته بود ولو اینکه بر نقیض آن بگوید و بنویسد.سخن مارکس (یکی اش هم) این بود که نقد نظام سرمایه داری را باید از اقتصاد آن شروع کرد.شریعتی الگو را از مارکس گرفت. در جامعه ی مذهبی، باید از نقد مذهب شروع کرد.اما شریعتی، سرنا را از سر نواخت و علی رغم نقاط قوت کم مانندی که داشت، کاری درخور در نقد مذهب و مذهبیون انجام نداد. انتظار سخن فیلسوفانه از شریعتی که نداریم.از جمله تناقض های او این هم هست که هم فیلسوفان را پفیوزان تاریخ می خواند و هم به پسرش وصیت می کرد که فلسفه بخواند.اما انتظار نقد از شریعتی داشتیم.فرصتی تاریخی بود تا شریعتی به گفته ی نیچه، بت ها را واژگون کند و با کاریزمایی که داشت، بتخانه را هم بروبد. اما، نه شکست، نه جارو زد، بلکه بتهایی بر فراز بت هایی پیشین ساخت و نشانید.آغاز فعالیت «روشنفکری دینی» شریعتی، مطلع بازسازی بت ها هم بود.

• آخرین ویرایش:شنبه دوم تیرماه سال 1397