دروغگویی، همان قتل است

ارسال به

کافکا به درستی گفته: نوشتن، بیرون جهیدن از صف قاتلان است.بدون آنکه اما و اگری بر این ادعای محکم بگذاریم، می پذیریم.اما کافکا، در اینجا، تنها وضعیت قاتل نشدن را نشان داده است.در هر عمل قتل، سه عنصر وجود دارد: قتل، قاتل و مقتول. با معادله کافکا، می شود از قاتل بودن جهید. جهیدن از قتل با عمل نوشتن دچار دگردیسی می شود.فکر می کنم این بیان، وجهی از اندیشه فروید هم هست: این که فردِ قاتل، دست به فرایند «تصعید» بزند.یعنی انرژی متراکم و فوران شده اش را که به سوی انتقام و گرفتن تقاص( به خصوص در اجتماعات و نه درجوامع) جهت می دهد، به راهی هدایت کند که شخصیتش را از زنجیر و سلسله ای که بر ذهن و روانش سنگینی می کند، وا رهاند و به سمتی و در راهی به فعالیتش وادار کند، که بروندادش نتیجه ای مثبت برای قاتل و جامعه باشد.ما می دانیم که در کشورهای توسعه نیافته که جامعه شناسان از دادن لقب جامعه به آن امتنتاع می کنند و آن را «اجتماع» می نامند، دگردیسی مورد نظر کافکا و تصعید مورد نظر فروید، نهادینه نشده است.هم از مدارا و تساهل و تسامح حافظانه نشانه ای نیست؛ و هم قوانین، غلظتی به وجه بخشش و عفو و گذشت نداده اند و این مفاهیم، فقط مفاهیم هستند بدون ضمانت احساسی، اجرایی و تربیتی در پس آن.

می ماند مقتول. اگر قاتل دست به نوشتن یا تصعید زد و به درجه ای از چنان دگردیسی رسید، و در آن اجتماع، دیگر موردی از انتقام پیدا نشد- و این فرض محال است - ، آنگاه تکلیف مقتول چه می شود؟. بالاخره مقتول هم انسانی بوده با همه حقوق و الزامات یک انسان برای زنده ماندن.تکلیف کشنده که در بالا تعیین شد. او با نوشتن و تصعید و... زندگی پیشین را بلکه با کیفیتی بالاتر و مطبوعتر ادامه می دهد. مقتول بیچاره را چه می شود؟. گویی کافکا در اینجا دچار یکسوبینی شده است.مگر کشته شده با کشنده برابر نیست؟. اگر که هست و دست کم همگان در وادی نظر بدان مدعی و معترفند؛ پس برای کسی که زندگی اش به دست قاتل از دست رفته ، به عنوان یک انسان، حق زندگی اش چه می شود؟.

طبعا"  کافکا و فروید نگاه آخروی نداشتند که تحلیل کنند که در روز داوری، حقوق در راه ماندگان و کشته شدگان و مظلومین در بارگاه الهی مسترد خواهد شد و این امیدواری به جهان بعدی، روان مقتول را با آرامش رهسپار روز موعود کنند.

اینگونه نیست که ادیب و فیلسوف و روانکاو ما، پایان غائله را به آن سوی زندگی حواله دهند.این کار را نمی کنند ولی در همین دار مکافات هم راهی نمی گشایند.نقطه ضعف تحلیل این دو اندیشمند در همین نکته است

اما و هرار اما، وقتی کشته این ماجرا نمی میرد بلکه زنده است.چگونه؟.تعجبی ندارد.ما بارها توسط دیگران کشته شدیم و بارها دیگران را کشتیم.منظورم این است که مقتول از بعد زیستی زنده است، اما احساساتش، عواطفش،عشقش، هیجاناتش، دوست داشتن هایش و همه آنچه که به روان و روحش منسوب است،مورد هجوم قرار گرفته و منهدم شده است. راهکار چیست؟. و به باورم این نوع کشته شدن، وخیم تر از کشته شدن جسمانی است.اینجاست که عامل واسطی به نام دروغ رخ نشان می دهد.

در قسمت دوم به این موضوع می پردازیم.

• آخرین ویرایش:سه شنبه بیست و نهم بهمنماه سال 1392