تروریسم و تبعیض

ارسال به

آلن بدیو قرن 21 را قرن «خرده روایت ها» نشان می گذارد؛ خرده روایت هایی که در تقابل با کلان روایت های قرن 20 نهاده می شوند. به تعبیر پست مدرنیست ها، کلان روایت هایی چون مارکسیسم یا لیبرالیسم، تسلط بدون چون و چرایی بر افکار و اذهان داشتند و نشان مهم شان، راه حل هایی بود که برای همه  مشکلات جوامع بشری ارائه می دادند.قرن جدید از آن تسلط رهیده است. دیگر «متن»، مرکز تصمیم گیری نیست. اینک، «حاشیه» ها بر متن شوریده اند و آنها توان و قدرت را در عنان دارند.نشانه هایی از شورش حاشیه بر متن را در بسیاری از کشورهای در حال گذار، پیشتر دیده بودیم. در انظار جهانیان، حاشیه نشینان و دورافتادگان از مرکز در سال 1388، غلبه ای بر مرکزیت در ایران داشتند که دست کم تا نیم قرن دیگر، آثار به خصوص فرهنگی آن از عینیت یافتگی نخواهد افتاد و این البته دیدگاهی بسیارخوش بینانه است در سلامت عملکرد نظام سیاسی؛ و در دیدگاهی بدبینانه و البته منطبق بر واقعیت، باز هم شوریدگان بر فرایند دموکراسی خواهی در ایران، حاشیه نشینانی بودند که مغول وار آمدند و نرفتند.

بدیو، تروریسم را هم با همین دیدگاه تحلیل می کند. آنچه که در 17 خرداد در تهران اتفاق افتاد، بر اساس هویت تروریستهای این فاجعه، مؤید دیدگاه بدیوست با تأکید بر محکومیت این شناعت و مواردی از این دست.

به نظر می رسد هزینه ای که جامعه ایران در مقایسه با جوامعی مانند افغانستان، پاکستان، عراق، سوریه، لیبی و ... پرداخته، هزینه چندانی نیست. هرچند قربانی شدن تنها و تنها یک انسان، هیچ توجیهی ندارد.

می توان ترور اخیر در ایران را هشداری دانست. این هشدار البته در وهله ی اول به نظام سیاسی است یعنی مرکز.

گروههای تروریستی، در واقع، حاشیه نشینانی مذهبی، قومی، فرهنگی و ... هستند که بر مرکزی که نظام سلطه می نامندش، شورش کرده اند و عضوگیری آنان بدون شک از میان آن گروههایی است که به هر علتی در هر کشوری مورد تبعیض نظام سیاسی واقع شده اند. باورش خیلی سخت است که از پس گذشت 38 سال از انقلابی که اصول اساسی اش توجه به مستضعفان و کوخ نشینان( بخوانید حاشیه ای های اقتصادی، مذهبی، قومی و ...) بوده، هنوز درصد بالایی از اهالی سیستان و بلوچستان از آب سالم آشیامیدنی محروم باشند و پیداست که مهمترین علت نارضایتی در میان مردمی مانند استان یادشده، همین احساس محرومیت نسبی و تبعیض است.

نظام های سیاسی مانند ایران، اگر گاهی هم خود را از نقش مبارزان علیه نظام سلطه برهانند و با واقعیت های دنیای محرومیت و حاشیه ای زیستن آشنا شوند، می توانند عبرت هایی مشکل گشا از تروریسم اخیر بگیرند.

من همچنان دیدگاه بدیو را معتبر می بینم که اگر تبیعض و خودبرتر بینی مرکزیت در هر جامعه ای، همچنان به راه انحصارگرایی برود و از تکثرگرایی قومی و دینی و سیاسی و فرهنگی بگریزد، چنین کشتارهایی در قرن 21 ادامه می یابد؛ قرنی که به واسطه تحولات تکنولوژیکی، توان آن را دارد که هر یک نفر را به یک گروه تروریستی تبدیل کند یا گره بزند.

• آخرین ویرایش:جمعه نوزدهم خردادماه سال 1396