مقاومت در برابر استبداد

ارسال به

روزهای پایانی سال 96 کتاب کوچکی به دستم رسید به نام «در برابر استبداد». کتاب را با سرعت خواندم با این نیت که در فرصتی دیگر، با حوصله بخوانمش. امروز این فرصت دست داد.کتاب در واقع، یادداشت های مجازی آقای اسنایدر بوده و چون هم – هنگام بوده با انتخابات سال 2016 در ایالات متحده، مطالبش، چندوچونی است در مورد رویدادهای تاریخ معاصر.اسنایدر معتقد است با انتخاب ترامپ به ریاست جمهوری امریکا، پتانسیل فروغلتیدن مردم به سمت استبداد و انفعال و تسلیم در برابر مستبد به طرزی ناگهانی به وجود آمده است.مثال های تاریخی ای هم که از تاریخ معاصر آورده (جنگ های اول و دوم، شکل گیری محور متحدین، چگونگی موفق شدن فاشیسم در ایتالیا و آلمان، مقاومت یا تسلیم مردم و ...)، و نیز استناد به تئوریسین های ضد خشونتی مانند آرنت و کولاکوفسکی، درس هایش برای آموختن نحوه مقابله با استبداد و مستبد را بسیار آموختنی کرده.

       یکی از مفاهیمی که در این کتاب به کار رفته، مفهوم «وضعیت اضطراری» است. این مفهوم مهم نزد اشمیت و آگامبن هم بسیار مهم محسوب شده.اینکه فرد مستبد ( که منظور اسنایدر از مستبد ، حاکم مستبد است) و مجموعه ی اطرافیانش، مرتب و مکرر تلاش کنند تا کشور را در وضعیت استثنایی و اضطراری نشان دهند. در وضعیت اضطراری، هر امر اجتماعی  به ضد خود تبدیل می شود؛ اسثنا تبدیل به قاعده و قانون می گرد؛ استفاده از خشونت و زور عریان برای حکومت معمول فرض می شود؛ اعتراضات سیاسی و صنفی، هم نوایی با دشمن مفروض شناخته می شوند؛ قانون جاری معلق می شود؛ دادگاه ها، احکام غیرقانونی و عجیب و غریب صادر می کنند؛قوانین حاکم بر زندگی روزمره تعطیل می شوند؛دخالت در زندگی خصوصی افراد جامعه مجاز دانسته می شود؛ دایره ی خودی و غیرخودی پر رنگ و غلیظ می شود؛ارتباطات بین – فردی آدمها به خاطر گسیل جاسوسان حکومت دچار اختلال می شوند؛ تبلیغات حوزه ی حاکمیت، بر پیش آمد نزدیک جنگ با دشمن تمرکز می کنند؛ خیابان های شهرها پر می شوند از نیروی نظامی و پلیس؛ اما نوع حکومت داری چنان زینت و آرایش می گیرد که به مردم تلقین شود اگر حکومت تغییر کند، اوضاع شما از این هم بدتر خواهد شد.

         این موارد در هیچ حکومت مشروعی موارد عادی نیستند.این وضعیت در واقع وضعیت در حالت اضطرار یا جنگ است که همه چیز به تعلیق در می آیند.اسنایدر می گوید که استبداد تلاش می کند جامعه را با تبلیغات به این وضعیت عادت بدهد و برای رسیدن به این نقطه،مرتب بهانه هایی سرهم و توسط بوقیچی هایش به اذهان مردم تزریق می کند تا به نتیجه ی دلخواهش برسد: حاکمیت وضعیت استثنایی که قانون خودساخته حاکم را هم نادیده و نا – بوده می انگارد.پیداست که اگر مردم دچار انفعال بشوند و مقاومتی نشان ندهند، آنگاه درخواست برای بازگشت به شرایط عادی از طرف هر شهروندی می تواند با مجازات های سنگینی مانند اعدام، تبعید و زندان های درازمدت روبرو شود.توصیه اسنایدر، مقاومت است ولو فردی؛ ولو با پرداخت هزینه مانند آنچه که آرنت از مقاومت لهستانی ها در برابر فاشیسم نازی ها روایت کرده.  

• آخرین ویرایش:یکشنبه سوم تیرماه سال 1397