میزگرد پروست

«زمان بازیافته، نه عبارت از لحظه‌ای است که راوی به فهم می‌رسد، نه لحظه‌ای که شناخت پیدا می‌کند (اگر کلماتی اشتباه به‌کار می‌برم، به دلیل زمان است)؛ بلکه عبارت از لحظه‌ای است که او در‌می‌یابد از آغاز به چه کار مشغول بوده. خودش که نمی‌دانسته. این لحظه‌ای است که می‌داند عنکبوت است، لحظه‌ای است که می‌داند از اول جنون حضور داشته، لحظه‌ای است که می‌داند اثرش تار است و در همین لحظه است که او تام‌وتمام به تایید می‌رسد. زمان بازیافته مثل اعلای بعد اریب است. در انفجاری از این دست، در این عاقبت‌به‌خیری است که می‌شود گفت این عنکبوت از همه‌چیز سردرآورده. فهمیده که سر در کار تار بوده و اینکه سردرآوردن از آن، چه کار کارستانی بوده.» آنچه آمد، تکه‌ای بود از سخن ژیل دلوز، درباره «در جست‌وجوی زمان ازدست‌رفته» مارسل پروست و به‌طور خاص، جلد آخر این رمان، یعنی «زمان بازیافته». ژیل دلوز، این جمله‌ها را در میزگردی بیان کرده است که در سال 1975، به همت سرژ دوبروسکی، درباره مارسل پروست برگزار شده است و در آن علاوه بر دلوز و سرژ دوبروسکی، چهره‌های نام‌آشنای دیگری نیز در عرصه نظریه، حضور داشته‌اند. رولان بارت، ژرار ژنت، ژان‌پیر ریشار و ژان ریکاردو، دیگر حاضران در میزگرد پروست بوده‌اند. اکنون، ترجمه فارسی این میزگرد، با ترجمه پویا رفویی و از طرف انتشارات نیلوفر منتشر شده است. مترجم در توضیح کوتاه سرآغاز ترجمه فارسی درباره این میزگرد نوشته است: «میزگرد پروست در 1975 به همت سرژ دوبروسکی برگزار شد و همان سال در هفتمین شماره از دوره جدید کایه مارسل پروست به انتشار درآمد. ژاک برسانی به نمایندگی از مدعوین و با رضایت ایشان، مسوولیت تنظیم نسخه مکتوب را برعهده داشت. هاردویک وستون، برمبنای همین نسخه آن را به زبان انگلیسی ترجمه کرد. فصل سوم از کتاب دو رژیم جنون، که مجموعه‌ای از مقالات، سخنرانی‌ها و مصاحبه‌های ژیل دلوز را دربر می‌گیرد، به میزگرد پروست اختصاص دارد.» به گفته مترجم، ترجمه فارسی میزگرد پروست از همان ترجمه انگلیسی که به آن اشاره کرده، صورت گرفته است. میزگرد پروست، با سخن رولان بارت درباره اینکه گفت‌وگو درباره پروست، موضوع «گفت‌وگویی بی‌انتها» است آغاز می‌شود و با اشاره دلوز به «حضور جنون» در کتاب پروست ادامه می‌یابد و می‌رسد به صحبت‌های دوبروسکی، ژرار ژنت، ژان پیر ریشار و ژان ریکاردو و همچنین پرسش‌های حاضران در این میزگرد. در پشت جلد کتاب نیز، نقل‌قولی از ژرار ژنت درباره «گشودگی» اثر پروست درج شده است. میزگرد پروست، به‌ویژه برای آنها که همت خواندن رمان بلند پروست را داشته‌اند، کتابی است خواندنی درباره وجوه معنایی و زیبایی‌شناختی در جست‌وجوی زمان ازدست‌رفته.