بهداشت روانی چیزی بیش از فقدان بیماری روانی است. اغلب افراد جامعه از سلامت روان خود غافل بوده و نسبت به آن بی اعتناء میباشند. ویژگیها و معیارهای بهداشت روان را میتوان اینگونه برشمرد:

 

1- کیفیت اندیشیدن توام با آرامش با رویکردی خنثی و یا مثبت است. در مقابل اندیشه پر تنش، آزار دهنده و منفی.

2- افکار بدون هیچ مقاومتی می آیند و می روند، بدون آنکه تنش قابل توجهی ایجاد کنند. در مقابل تفکر وسواسی و تکرار شونده.

3- فرد در زمان حال زندگی میکند و تمام حواسش معطوف کاری است که در حال انجامش است. در مقابل فردی که  غالب اوقات  در خشم از  گذشته و ترس از آینده بسر میبرد.

4- احساس  آرامش، امنیت، شفقت، شوخ طبعی، قدر شناسی، رضایت و کنجکاوی. در مقابل احساس تنش، خشم، نا امنی و نفرت.

5- زندگی کنترل پذیر می نماید. در مقابل احساسی که زندگی از کنترل شما خارج است.

6- مشکلات قابل حل بنظر میرسند و فرد خوشبینانه به مشکلات خود مینگرد. در مقابل مشکلات حل ناپذیر بنظر رسیده و فرد بدبینانه به مشکلات خود نگاه میکند.

7- عزت نفس و اعتماد بنفس بالا. در مقابل اعتماد بنفس پایین و احساس اضطراب و نا امیدی.

8- فرد احساس خوبی نسبت به خود دارد. فرد نقاط ضعف و قوت خود را بخوبی میشناسد.

9- فرد اجازه نمیدهد احساساتی مانند ترس، خشم، عشق، حسادت، گناه و اضطراب تمام وجودش را  در برگیرند.

10- توان برقراری روابط اجتماعی و بین فردی رضایت بخش و پایدار.

11- توانایی خندیدن به خود و با دیگران.

12- فرد با وجود اختلاف عقاید، تفاوتها و کاستی ها برای خود و دیگران احترام قائل است.

13- توانایی پذیرش مشکلات و ناکامیهای زندگی.

14- استقلال در تصمیم گیری. عدم هراس از مشکلات و  توانایی در حل بهنگام آنها.

15- توانایی سازگاری با محیط پیرامون و تغییرات.

16- داشتن روحیه شاد و با نشاط.

17- توانایی تامین نیازهای شخصی.

18- توانایی لذت بردن از زندگی.

19- توانایی برقراری تعادل و توازن: میان کار و تفریح، خواب و بیداری، استراحت و فعالیت بدنی، تنهایی و معاشرت با دیگران، داخل خانه ماندن و از منزل خارج شدن.

20- انعطاف پذیری: افرادی که  دارای عقاید خشک بوده  و در هیچ شرایطی حاظر به تغییر عقاید خود نیستند (حتی با استدلالهای روشن و متقاعد کننده) در واقع خود را معرض استرس زیادی قرار میدهند. انعطاف پذیری در انتظارات و احساسات  نیز ضرروی است. افرادی که برخی احساسات و هیجانات خود را سرکوب کرده و از ابراز آنها نگرانی دارند خود را در معرض بیماریهای روانی قرار میدهند. فرد میبایست توانایی تغییر کردن، رشد کردن و تجربه کردن طیف وسیعی از احساسات را همگام با تغییر شرایط زندگی دارا باشد.

21- (قابلیت ارتجاعی) تاب آوری: در فیزیک به توانایی بازگشت به شکل اولیه پس از خم شدن، کشیده شدن و یا فشرده شدن میباشد. اما در روانشناسی به مفهوم بازگشت به وضعیت  عادی و طبیعی پس از مواجهه با ناملایمات روزگار، تغییرات و استرسها با حداقل درد و رنج است. یعنی همان تاب آوردن زیر فشار روانی و حفظ ثبات احساسی و سلامت روانی. توانایی کنار آمدن با ناملایمات و سازگاری با تغییرات. بیرون آمدن از شرایط سخت. میزان مقاومت و تحمل شما.

22- توانایی دوست داشتن و عشق ورزیدن و همچنین  دوست داشته شدن.

23- خلاق و بهره ور بودن.

24- توانایی بهره گیری از قوه تخیل. خیالپردازی نیز برای سلامتی روان ضروری است. اما تا حدی که فرد قادر باشد میان تخیل و واقعیت تفاوت قائل شود و آن دو  را از هم تمیز دهد.

25- فرد احساسات خود را میشناسد.

 

چند نکته برای حفظ سلامت روانی

1- مهارتهای حل مسائل و اختلافات را فرا گیرید.

2- اعتماد بنفس و عزت نفس خود را افزایش دهید.

3- هرگز خود را قربانی قلمداد نکنید.

4- روشهای مدیریت زمان را بیاموزید.

5- اجازه ندهید احساسات شما در درونتان انباشته گردند. احساسات خود را با دیگران در میان گذارید.

6- از بحثها و نزاع های غیر ضروری اجتناب ورزید.

7- عواملی که در شما ایجاد استرس میکنند را شناسایی کرده و مواجهه با آنها را به حداقل برسانید.

8- تکنیک های تمدد اعصاب و آرامش یافتن را فرا گیرید.

9-به اطرافیان خود بی توجه نبوده و در صورت لزوم یاری دهنده آنان باشید و در حد توانایی خود بکوشید مشکلاتشان را رفع کنید.

10- از زندگی خود لذت ببرید. کاری را انجام دهید که به آن علاقمند هستید. جایی بروید که دوست دارید آنجا باشید. برای خودتان زندگی کنید و نه برای دیگران.

11- تنها با افراد شاد و هم عقیده با خود معاشرت کنید. جدا از افرادی که اعتماد بنفس شما را کاهش میدهند دوری کنید. (افرادی که ناعادلانه از شما انتقاد کرده و یا تحقیرتان میکنند)

12- از کمال گرایی بپرهیزید.هیچ کس کامل نیست.

13- برای خود اهداف معقول، واقع گرایانه و در حد توانایی تان تعیین کنید.

14- چیزهایی که قادر نمیباشید در خود و دیگران تغییر دهید را بپذیرید. دیگران را همانگونه که هستند بپذیرید.

15- خشم خود را کنترل کنید.

16- اشتباهات خود و دیگران را مورد بخشش قرار دهید.

17- به قدر توانایی خود کار کنید.

18- در زمان حال زندگی کنید. از گذشته درس بگیرید و برای آینده برنامه ریزی کنید.

19- رژیم غذایی متعادل لازمه بهداشت روان است. از مصرف الکل وکافئین بپرهیزید. سیگار نکشید و فعالیت بدنی را ترک نکنید. خواب کافی داشته باشید.

20- تاب آوری، انعطاف پذیری و ایجاد توازن را فراموش نکنید.

21- مسئولیت زندگی خود را بپذیرید. از دیگران انتظار نداشته باشید تمام نیازهای شما را تامین کنند. خودتان این کار را می بایست انجام دهید.

 

* بهداشت روان همان پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک است .