اگر نوجوانی هستید که روی صورتتان ماه گرفتگی، جای زخم یا سوختگی وجود دارد یا صورتتان شکل خاصی دارد، احتمالاً خوب می دانید که متفاوت به نظر رسیدن از دیگران چقدر دشوار است. هربار که به آینه می نگرید یا احساس  می کنید کسی به سمت شما خیره شده است، این تفاوت به یادتان می آید. تفاوت های بزرگ در ظاهر به خاطر جای سوختگی ها، نقص های مادرزادی، یا سایر بیماری ها و اختلالات، میتواند منجر به پایین آمدن اعتماد به نفس و تصویر شخص از بدن خود شود. تاثیر تصویر بدن بر روی اعتماد به نفس در سنین نوجوانی بسیار قوی است. گرچه داشتن افکار و احساسات منفی به تفاوت های ظاهری خود، کاملاً طبیعی است، اما پیدا کردن راهی برای مثبت اندیشی برای ایجاد و ساخت تصویر بدنی سالم و بالا رفتن عزت نفس شرط اساسی است.

عزت نفس چیست؟

عزت نفس به میزان علاقه مندی شما به خودتان و تقدیر و شناخت شما از شخصیت، کیفیات، مهارت ها و دستاوردهای فردی خود برمی گردد. مثل تصویر بدن، عزت نفس نیز می تواند بر پایه تصور شما از دید دیگران نسبت به شما استوار باشد. افرادی که عزت نفس پایینی دارند، با خودشان یا ظاهرشان احساس راحتی نمی کنند. مهم یا توانا انگاشتن خودشان برایشان سخت است. افرادیکه اعتماد به نفس بالایی دارند، درمورد خود و ظاهرشان رفتاری مثبت و مطمئن دارند و می توانند توانایی ها و ارزش های فردی خود را بشناسند.

چرا داشتن اعتماد به نفس اهمیت دارد؟

داشتن اعتماد به نفس برای همه افراد اهمیت زیادی دارد چون به شما کمک می کند دیدگاهی مثبت به زندگی داشته باشید و چه از درون و چه از بیرون، به خود ببالید. اکثر نوجوانانی که اعتماد به نفس بالایی دارند، زندگی برایشان لذت بخش تر است، بهتر می توانند با همسالان و بزرگسالان ارتباط برقرار کنند، برخورد با مشکلات و ناامیدی ها برای آنها آسانتر است و تا رسیدن به موفقیت کارهایشان را دنبال می کنند. این اعتماد به نفس است که به شما جرات و جسارت برای امتحان کردن کارهای تازه قدرت برای باور کردن خودتان اعتماد برای داشتن انتخاب هایی سالمتر برای ذهن و جسمتان می دهد.

با احترام رفتار کردن با خودتان و درک اینکه همه چیز شما شایسته توجه و مراقبت است به شما کمک می کند رفتاری سالم نسبت به خودتان داشته باشید. ایجاد عزت نفس ممکن است زمان درازی طول بکشد و همیشه هم آسان نیست، اما دانستن اینکه شما قدرت بالا بردن اعتماد به نفستان را دارید، اولین قدم است.

تفاوت های ظاهری چطور بر اعتماد به نفس من تاثیر می گذارد؟

نگاه کردن به دیگران و مقایسه کردن خود با آنها بین نوجوانان کاملاً طبیعی است. برای مثال، شما ویژگی های صورتتان را با دیگران مقایسه می کنید: بینی، لب ها، چشم ها، و موهایتان. یک بخش طبیعی از داشتن تفاوت های ظاهری این است که خودتان را به اندازه دیگران جذاب ندانید. وقتی احساس می کنید جذابیتی ندارید یا تفاوت هایی با دیگران دارید، شما را از ملاقات کردن افراد تازه و امتحان کردن چیزهای جدیدی که ممکن است از آن لذت ببرید بازمی دارد. اگر بخواهید احساس بدی نسبت به تفاوت های ظاهری خود پیدا کنید، درمورد جنبه های دیگر خودتان نیز احساس بدی پیدا خواهید کرد.

واکنش دیگران به تفاوت های ظاهری من، چه تاثیری بر اعتماد به نفس من دارد؟

شما هم مثل خیلی از نوجوانان دیگر که دارای این تفاوت های ظاهری هستند، ممکن است با افرادی که به شما خیره نگاه می کنند، درمورد عیب ظاهریتان سؤال می کنند یا در مورد آن نظر می دهند، مشکل داشته باشید. هر فردی (چه نقص ظاهری داشته باشد یا نداشته باشد) اگر ببیند کسی به او خیره نگاه می کند، احساس بدی پیدا میکند. چنین موقعیت هایی برخورد و آشنایی با افراد جدید، پیدا کردن دوستان تازه، رفتن به تیم های ورزشی، یا حتی اتخاذ شغل را دشوار می کند. اگر بعد از هر رابطه اجتماعی احساس ناراحتی در مورد ظاهرتان به شما دست دهد، داشتن اعتماد به نفس کمی سخت می شود. اما باید بفهمید که با اعتماد به نفس قدرت پاسخگویی به سوالات و نظرات دیگران را نسبت به ظاهرتان پیدا می کنید و می توانید اجازه ندهید که حرف ها یا خیره شدن های دیگران عزت نفس شما ر ا پایین بیاورد.

وقتی مردم به من خیره می شوند یا در مورد ظاهرم سؤال می کنند، آیا باید به خودم بگیرم؟

خیلی راحت است که وقتی کسی به شما خیره می شود فکر کنید که به طرز منفی در مورد ظاهر شما قضاوت می کنند، اما در اکثر موارد آنها قصد قضاوت کردن در مورد شما را ندارند و فقط کمی کنجکاو هستند. خیلی از آنهایی که سؤال می کنند قصد پررویی ندارند و سؤالشان از روی توجه و نگرانی است. خیلی از آنهایی که شما را برای اولین دفعه می بینند فقط یک چیز را درمورد شما می دانند: ظاهرتان. اما شخصیت شما به ظاهرتان بستگی ندارد به همین دلیل نباید سؤالات یا نظرات یک غریبه را چندان جدی بگیرید چون آنها چیزی درمورد شما نمی دانند. وقتی کسی به شما خیره می شود یا درمورد ظاهرتان سؤال می کند، از آن باید به عنوان فرصتی برای بالا بردن آگاهی آنها درمورد تفاوت ظاهری خود استفاده کنید. خیلی از افراد آگاهی خیلی کمی از تفاوت های ظاهری دارند و تا به حال با کسی با آن شرایط برخورد نداشته اند. شما می توانید سوء تفاهمات را برطرف کنید.

وقتی کسی به من نگاه می کند، در مورد ظاهرم سؤال می کند یا نظر میدهد، چه واکنشی می توانم نشان دهم؟

نظر دادن یا خیره شدن دیگران برای شما دشوار خواهد بود اما اگر بدانید که در چنین موقعیت هایی چه بگویید و اعتماد به نفس داشته باشید، کنجکاوی دیگران چندان هم برایتان ناراحت کننده نخواهد بود. باید از قبل جوابتان را آماده کنید. ابتدا درمورد برخی سوالاتی که ممکن است از وضعیت ظاهریتان بپرسند فکر کنید. بعد پاسخ هایی کوتاه درمورد تفاوت ظاهریتان یا علت داشتن آن بنویسید. می توانید برای پیدا کردن آگاهی بیشتر با پزشک خود صحبت کنید.

چند نکته مهم :

با اعتماد به نفس و مطمئن صحبت کنید — به دیگران نشان دهید که هیچ دلیل برای خجالت کشیدن یا دست پاچه شدن ندارید.

سن فرد مقابل را در نظر بگیرید — برای مثال: اگر لب شکری هستید، شاید یک بچه کوچک معنای آن را متوجه نشود. باید بتوانید آن را طوری توضیح دهید که او متوجه شود.

با کلمات منفی وضعیتتان را توضیح ندهید — اگر از کلماتی مثل "زشت" یا "مسخره" درمورد ظاهرتان استفاده کنید، فقط بر افکار منفی دیگران صحه میگذارد و بالا بردن اعتماد به نفس را برایتان دشوارتر می کند.

فقط در حدی که راحت هستید درمورد وضعیتتان توضیح دهید — اگر جزئیاتی درمورد وضعیت ظاهریتان هست که دوست ندارید با افراد غریبه درمیان بگذارید خیلی راحت با گفتن "دوست ندارم بیشتر در این رابطه صحبت کنم" مکالمه تان را قطع کنید.

در زیر به چند نمونه از این تفاوت های ظاهری و طریقه واکنش شما نسبت به توجه اطرافیان اشاره می کنیم:

 

موقعیت 1#

در یک حادثه آتش سوزی بوده اید که جای سوختگی را روی صورت شما ایجاد کرده است. وقتی می خواهید وارد تیم ورزشی مدرسه شوید، مربی شما در شگفت است که آیا می توانید بدون هیچ محدودیتی در تیم بازی کنید یا نه.

واکنش شما

"جای سوختگی های روی صورتم تاثیری در توانایی من در این ورزش ندارد. من هنوز هم ورزشکاری قوی و توانا هستم."

 

موقعیت 2#

در خانه یکی از دوستان هستید و خواهر کوچک او که چهار پنج سال بیشتر ندارد، متوجه می شود که یک لکه قرمز روی صورت شماست (ماه گرفتگی مادرزادی) و می پرسد، "صورتت چه شده؟"

واکنش شما

لبخند بزنید و با ملایمت جواب بدهید، "صورت من با بقیه فرق دارد چون من طوری به دنیا آمده ام که باعث شده رنگ پوستن اینطوری شود. بعضی وقت ها بعضی چیزها باعث می شود که شکل صورت آدم عوض شود. مثل وقتیکه دستت را جایی می کوبی و دستت کبود می شود و رنگش آبی یا بنفش می شود."

 

موقعیت 3#

شما مبتلا به سندرمی هستید که باعث شده شکل صورتتان متفاوت با بقیه باشد. وقتی در اتوبوس هستید، نوجوانی که مقابلتان نشسته است به شما خیره نگاه می کند.

واکنش شما

شما هم به او نگاه کنید، لبخند بزنید و سلام کنید حتی می توانید از جملات ساده ای مثل "کلاهت چقدر قشنگ است" استفاده کنید.

 

یادتان باشد شما جز ظاهرتان خیلی چیزهای دیگری هم دارید. طوری به دیگران جواب بدهید و با آنها ارتباط برقرار کنید تا بتوانند ویژگی های درونی شما را هم ببینند و بفهمند. برای نشان دادن مهارت ها و استعدادهای درونی خود راهی پیدا کنید. به آنها نشان بدهید که شما هم علایق و سرگرمی هایی برای خود دارید و مثل بقیه افراد از چیزی خوشتان یم آید و از چیز دیگری بدتان یم آید.

 

اگر کسی درمورد این نقص ظاهری از من سؤال کرد اما من دوست نداشتم به او جواب بدهم چه باید بکنم؟

اصلاً ایرادی ندارد. کنترل مکامله دست شماست و می توانید خیلی راحت به آنها بگویید که علاقه ای به جواب دادن ندارید. وقتی کسی در یک مکان عمومی یا در حضور افراد کنجکاو دیگر از شما سؤال می کند این احساس در شما بیشتر می شود. عوض کردن موضوع صحبت کمک می کند تا فرد مقابل متوجه شود که دوست ندارید پاسخ بدهید. اگر کسی به شما خیره شده است، خیلی راحت می توانید به جای دیگری نگاه کنید یا مسیرتان را عوض کنید.

 

اگر احساس ناراحتی کردم و از وضعیتم خسته شدم چه کاری می توانم انجام دهم؟

اگر از این وضعیت خسته شدید یا احساس ناراحتی کردید و اذیت شدید، بیرون بروید و قدم بزنید یا بدوید، به موسیقی گوش دهید، یا با کسی که دوست دارید فعالیتی را انجام دهید که دوست دارید. گاهی اوقات بیان کردن احساستان بیشتر از نگه داشتن آن در دلتان به شما کمک می کند. با یکی از دوستان نزدیک یا یکی از آشنایان که به او اعتماد دارید و می تواند از شما حمایت کند و دلگرمیتان بدهد درد و دل کنید. حرف زدن با نوجوانان دیگر که موقعتی مشابه شما دارند هم می توانند مفید باشد.

اگر اکثر اوقات احساس ناراحتی و دلسردی می کنید، و نمی توانید راهی برای به دست آوردن احساسی بهتر پیدا کنید، باید با مشاوران روانشناس صحبت کنید. آنها میتوانند به شما در این زمینه کمک کنند.

 

چطور می توانم با وجود این ظاهر، اعتماد به نفسم را بالا ببرم؟

از آنجا که این تفاوت ظاهری فقط قسمتی از ظاهر شماست، سعی کنید روی احساستان بر کل قسمت های بدنتان متمرکز شوید. راه های زیاد دیگری برای کمک به تقویت اعتماد به نفستان وجود دارد مثل پوشیدن لباسهای زیبا، کوتاه کردن موهایتان به یک مدل جدید، خوردن غذاهای مقوی و ورزش کردن. یکی از بهترین راه ها برای داشتن احساسی خوب نسبت به جسمتان این است که بدانید سلامت هستید. ممکن است نتوانید این ایراد ظاهری را بپوشانید اما این قدرت را دارید تا احساس و رفتاری مثبت نسبت به خودتان داشته باشید.

 

برای داشتن رفتاری مثبت به تفاوت ظاهری خود چه باید کرد؟

رفتار مثبت با تعریف یک هویت برای خودتان که بر مبنای ظاهر یا احساسات و تصورات منفی دیگران نباشد، ایجاد می شود. راهکارهای زیر می تواند برایتان مفید باشد:

تمرکز روی کارهای مثبتی که انجام می دهید و تمرکز بر روی ویژگی های عالی خود.

تمرکز بر تحصیلات خود. یاد گرفتن به شما این قدرت را می دهد تا تفاوتی در زندگی خود و دیگران ایجاد کنید.

شرکت کردن در انواع ورزش ها و فعالیت ها. این راهی بسیار عالی برای حفظ سلامت و تناسب اندامتان است که به تقویت تصویر بدنتان نیز کمک می کند.

پیدا کردن یک سرگرمی جدید یا یاد گرفتن نواختن یک ساز جدید. تا به حال دوست داشته اید که بتوانید گیتار بنوازید؟ شاید دوست داشته باشید شطرنج بازی کردن را یاد بگیرید. برای شناخت استعدادهای درونیتان وقت بذارید.

ایجاد هدف های تازه و رسیدن به آنها. داشتن هدف به شما احساس غرور میدهد و به شما برای مقابله با چالش های زندگی کمک میکند.

الهام بخش دیگران باشید. اگر برای برخورد با موقعیت های اجتماعی و تقویت اعتماد به نفستان راهکارهایی پیدا کرده اید، خیلی خوب است که این راهکارها را در اختیار دیگران قرار دهید.

داشتن تصویر بدنی سالم و اعتماد به نفسی بالا ممکن است کاری دشوار باشد چون مطمئن و راحت شدن با وضعیت ظاهریتان زمان می برد. همانطور که برای ارتقاء تصویر بدنتان تلاش میکنید، خویشتن پذیری را تجربه خواهید کرد و یاد می گیرید که ویژگی ها و مهارت های خود را بشناسید.