«مخاطرات دریایی ـ حصر تروریسم»
آیا تروریستها اینبار مسیرهای دریایی را برای مختل كردن توزیع و پخش نفت و سایر كالاها هدف قرار دادهاند؟
در روز 26 ماه مارس، نفتكش «دویمادریم» كه در حال حمل مواد شیمیایی بود، بندر سوماترا را ترك كرد ولی در بین راه توسط 10 دزد دریایی كه سوار بر یك قایق تندرو بودند مورد دستبرد قرار گرفت. دزدان دریایی مجهز به مسلسلهای خودكار، باتومهای برقی و رادیوهای VHF قابل حمل بودند. آنها سیستم رادیویی كشتی را از كار انداخته و جهت كشتی را تغییر دادند و به مدت یك ساعت هدایت كشتی را در دست گرفتند؛ سپس كشتی را همراه با كاپیتان و معاون وی ـكه البته هنوز هم مفقودالاثر هستندـ به همراه مقداری پول نقد ترك كردند.
دریاهای جنوب شرقی آسیا محل اصلی دزدان دریایی و قاچاقچیان است كه به علت امنیت بسیار شكننده و فقدان نظارت دریایی مناسب و كافی، با نام منطقه «كشتی ارواح» معروف شده است. در پی وقوع حوادث اخیر در ابتدای امسال، هشدارها به میزان 37% افزایش یافتهاند. مهاجمان به كرّات به قایقها و كشتیهای مختلف هجوم میآورند و مقادیری پول نقد را سرقت كرده و خدمهی آن را گروگان میگیرند تا بتوانند به این وسیله اخاذی كنند. بعضی از جنایتكاران هم به گونهای دیگر عمل میكنند؛ آنها بعد از دزدیدن كشتی، محمولهی آن را میفروشند، سپس آن را دوباره رنگ زده و از اجناس دیگری پر كرده و دوباره وارد بازار كار میكنند.
بر طبق تحقیقات اخیر توسط سرویس حمایت و پشتیبانی امنیتی در لندن، این حملات بیانگر وقایع بسیار وحشتزاتری نسبت به مسألهی قاچاق و دزدی دریایی هستند و آنهم چیزی جز حركتهای جدید تروریستی نیست. دزدی موقتی كشتی «دوی مادریم» توسط تروریسمهایی صورت گرفته بود كه چگونگی هدایت یك قایق تندرو را آموخته بودند و حتی دزدیدن خدمهی كشتی (بدون هرگونه تلاشی برای دریافت پول در ازای آزادی كاپیتان و معاون وی) نشان از تلاش تروریستی برای كسب تخصص و مهارت برای تدارك یك حملهی دریایی دارد. میتوان اینگونه اظهارنظر كرد كه حملاتی از قبیل حمله به كشتی «دوی مادریم» معادل و همارز حملهی ربایندگان گروه القاعده در یازده سپتامبر است چرا كه آنها نیز برای كسب آمادگی برای حمله به برجهای تجارت جهانی، به مدرسه آموزش هوانوردی در فلوریدا رفته بودند و در اینجا نیز علائم و شواهدی مبنی بر تلاش تروریسمها برای یادگیری غواصی به منظور حمله به كشتیها از طریق عمق دریا وجود دارد.
اخیراً مسؤول یك مؤسسه غواصی، واقع در نزدیكی كوالامپور، اینگونه گزارش داده است كه تعدادی از اهالی بومی مالزی خواستار یادگیری غواصی هستند ولی به طرز غریبی نسبت به یادگیری مسائل راجع به تقلیل فشار بیعلاقه میباشند. سازمانهای ضد جاسوسی، روابطی را بین گروههای بزرگ تبهكاری و تروریستها در منطقه كشف كردهاند كه بر پایه تأمین بودجه برای فعالیتهای برنامهریزی شده آنها استوار است.
تاكنون گزارشهایی مبنی بر سرقت ده یدككش توسط قاچاقچیان به دلایل نامشخص منتشر شده است. نگرانی و دلهرهی موجود به این دلیل است كه میتوان به كمك این یدككشها، نفتكش ربوده شده را به یكی از بنادر مهم و پر رفتوآمد بینالمللی مانند بندر سنگاپور منتقل كرد؛ به همین دلیل آمریكا برای مدتی بهدلیل ترس از حملهی تروریستها بندر بوستون و ترمینال گاز موجود در این بندر را تعطیل اعلام كرد و پس از آن حادثه، تمام كشتیهای حامل گاز كه عازم بندر بوستون بودند را از فاصلهی 200 مایلی به وسیلهی گارد ساحلی مورد مراقبت قرار میدهند.
حوادثی از این قبیل در سالهای اخیر، باعث افزایش نگرانیها راجع به استفاده تروریستها از نیروی دریایی و مخصوصاً كشتیهای مخصوص حمل بار برای قاچاق افراد و یا سلاحها و مواد منفجره به تمام نقاط جهان شده است.
مقامات ایتالیایی در یكی از بنادر جنوبی این كشور ـجیواتاروـ موفق به دستگیری یك مسافر قاچاق از یك كانتینر كاملاً مجهز شدند كه با یك تختخواب، سرویس كامل، دستگاههای تهویهی مطبوع و آب شرب تجهیز شده بود. وی علاوه بر این مایحتاج اولیه، امكانات دیگری از جمله یك كامپیوتر كیفی، تلفن همراه، تلفن ماهوارهای و مجوز عبورومرور برای فرودگاههای مختلف از جمله نیویورك، لس آنجلس و شیكاگو را در اختیار داشت. دلهرهها زمانی بیشتر شد كه یك تانكر فرانسوی -MW Limbwrg- در ماه اكتبر سال 2002 مورد یك حمله تروریستی توسط اژدر قرار گرفت.
یكی از مقامات آگاه انگلیسی معتقد است كه تانكرهای حاوی گاز و نفت، كه اخیراً به سرقت رفتهاند به راحتی میتوانند تنگهی مالاكا یا كانال سوئز یا تنگهی پاناما را به كلی مسدود كنند، این كار صدمهی بسیار شدیدی به اقتصاد جهانی وارد خواهد آورد چرا كه بر طبق تحقیقات به عمل آمده توسط سازمان مللل متحد، تقریباً 80 % از محمولههایی كه در سرتاسر دنیا حمل و نقل میشوند ـ 5.8 بیلیون تن در سال 2001 ـ توسط كشتیها به مقصد رسانده میشوند.
سازمان همكاریهای اقتصادی و توسعه در گزارشی كه تابستان امسال در مورد امنیت دریایی منتشر شد اینگونه خاطرنشان كرد كه صنعت دریانوردی مبلغی معادل 103 بیلیون دلار برای ارتقاء دادن امنیت دریاها متحمل شده است. این گزارش در ادامه افزود كه برای برقراری امنیت و رفاه هرچه بیشتر در صنعت دریانوردی، علاوه براین مبلغ باید هزینهای معادل 730 میلیون دلار در سال صرف كرد. بر طبق گزارشات منتشر شده، 46/000 كشتی تجاری و 4000 بندر در سرتاسر دنیا وجود دارد كه حفاظت از یكایك آنها در مقابل آسیبهای موجود، زمان و هزینهی بسیار زیادی بر دوش كشورهای مختلف تحمیل میكند. حتی پروژههایی كه برای این كار طرحریزی شدهاند، با روند پیشرفت بسیار كندی مواجه هستند. در اوّل ماه اكتبر، دایرهی گمرك و حفاظت مرزی آمریكا پذیرفت كه باید لایحهای را به تصویب برساند كه بهوسیلهی آن صاحبان خطوط كشتیرانی را مجاب سازد تا محتویات و اجناسی كه كشتیهای آنها حمل میكنند را به این سازمان بهوسیلهی فاكس یا كامپیوتر گزارش دهند. منظور از وضع قوانین جدید، بهینهسازی كیفیت امنیت موجود در دریاهاست ولی شدت و حجم یورشها به قدری زیاد است كه عملاً حفاظت همهجانبه و فراگیر را غیرممكن ساخته است. بهطور مثال هماكنون از بین 232 میلیون كانتینری كه در طول سال در سرتاسر جهان جابهجا میشوند تنها 2% مورد بازررسی قرار میگیرند! و برای حفاظت از 102 میلیون دریانوردی كه بر كشتیها و قایقهای مختلف سوار هستند تنها اقدام امنیتی، صدور كارتهای هویت برای آنها بوده است ولی با این وجود كمتر كسی معتقد است كه این عمل مشكلاتی از قبیل ربوده شدن و یا مجروح و مصدوم شدن در اثر حمله افراد ناشناس را برطرف ساخته است.